Engellilerin eğitim savaşı

E. ÇAĞLA GENİŞ-ÖZEL HABER

Görme, işitme ve bedensel engelli öğrenciler; bilgiye erişememek, anlaşılmamak ve dışlanmak gibi sorunlar yaşıyor. Okullara kabul edilmeme, okullardaki fiziki erişim engelleri, engellilere yönelik destek odası gibi zorunlulukların yerine getirilmemesi, eğitimsiz öğretmenler, velilerin bilinçsizliği gibi nedenlerle engellilerin eğitim hayatında hala büyük sorunlar mevcut.

Öğretmenlerin özel eğitim verecek beceriye sahip olmamasından, işitme, görme gibi engellerin dezavantajını kaldıracak uygulamaların olmamasından, doğrudan ayrımcılığa kadar geniş bir yelpazede savaş vermek zorundalar. Bu savaşta kimi sessizce evine çekiliyor, kimi inatla kapıları tekrar tekrar zorluyor. Engelli öğretmenler ise toplumdaki ön yargılar ile savaşmak zorunda kalıyor.

EĞİTİME ERİŞİM ENGELLERLE DOLU

Engellilerin eğitim sistemi dışında kaldıklarını savunan Beyazay Derneği İzmir Şube Başkanı Salih Arıkan, engelli öğrencilerin eğitim sorunlarına dikkat çekti. Eğitimin bireylerin temel haklarından en önemlisi olduğunu vurgulayan Arıkan, “Yeni eğitim öğretim yılı başladı. Her engel grubu için farklı sorunlar var, ancak ortak neden erişim engeli. Bedensel engelliler için fiziksel erişim ve daha çok görme, işitme ya da zihinsel engeliler için bilgiye erişim engeli var. Son günlerde okul servisleriyle ilgili birçok tartışma oldu ama toplu taşıma araçlarının engelliler için erişilebilir olması hiç gündeme gelmedi. Kaç tane engelli erişimine uygun okul servisi var? Okullar engelli erişimine uygun mu? Okullarda engelli tuvaleti var mı? Kaynaştırma sınıflarda öğretmenlik yapanlar engellilerle ilgili bilgiye sahip mi? Öğrencilere kaynaştırma sınıfındaki öğrencilerle iletişim kurmalarıyla ilgili bilgiler verildi mi? Okuldaki idari öğretmenler engelli öğrencilerle nasıl iletişim kuracaklarını biliyor mu? Görme engelli öğrencilerin kitapları zamanında geliyor mu?” diye sordu.

“SEÇENEKSİZ BIRAKMAK YANLIŞ”

Görme engelli öğrencilerin sesli ve kabartma kitap sorununa dikkat çeken Arıkan, “Son yıllarda görmeyen öğrencilerin kitapları ve görmeyen öğretmenlerin kılavuz kitapları kabartma basılıp gönderiliyor. Ama zaman zaman bazı sorunlar çıkıyor. Görme engelli imam hatip liselerindeki öğrencilerin kitapları kabartma olarak basılmıyor. İmam hatipte okuyan görme engelli öğrencilerin sesli kitap sayısı da yetersiz. Bazı görmeyen öğrencilerimiz YGS ve LYS kabartma yazı kaynakları istiyor. Sınavlara hazırlık kitapları sadece sesli kitap olarak var. Düşünün bir öğrenci hem duymuyor hem görmüyor… Sesli kitap dinleyebilecek mi? Hayır. Kabartma sınavlara hazırlık kaynakları da olmalı. İnsanları seçeneksiz bırakmak yanlıştır” şeklinde konuştu.

YATILI OKUL SORUNU

Görme engellilerin eğitim-öğretim gördüğü körler okullarının yatılı bölümlerinin kapatılmasının doğru olmadığını vurgulayan Arıkan, “Görme engelliler okullarının biri kapandı bazı görme engelliler okullarının yatılı kısmı kapandı. Halbuki görme engelliler okulları iyileştirilebilir, meslek eğitimi merkezleri haline getirilebilir. Hem diğer müfredat uygulanır hem de okuldan mezun olan öğrenciler daha önce olduğu gibi bir kaç mesleği öğrenmiş olarak mezun olur” dedi. Engellilerin ana sınıfı ve kaynaştırma eğitiminin üzerinde daha çok durulmasını isteyen Arıkan, engellilerin kaynaştırma okullarına yönlendirildiğini ama gittikleri okulda onlara nasıl yaklaşılması gerektiğinin eğitmen tarafından bilinmediğini ifade etti. Arıkan, kaynaştırma sınıflarında eğitim gören öğrencilerin takiplerinin düzenli olarak yapılıp, hangi aşamalardan geçtiklerinin yıllık raporlar halinde yayınlanması gerektiğini söyledi.

“HAREKETE GEÇİLMELİ”

Eğitimdeki sorunların çözümü noktasında yetkililerin bir an önce harekete geçmesi gerektiğini kaydeden Arıkan, “Ülkemizde hala görme engelli çocuklarını okula göndermeyen bazı ailelerin bulunduğu bir gerçektir. Bu tür ailelerin tespiti, bilgilendirilmesi ve ikna edilmesi, okula gönderilmeyen engelli çocukların eğitim olanağına kavuşturulması gerekmektedir. Görme engelli rehabilitasyon merkezleri arttırılabilir. Çocuklar destek eğitimlerini özel rehabilitasyon merkezi yoluyla yapabilir. Kaynak odaları olmalı. Körler okullarıyla ilgili de İç İşleri Bakanlığı ve MEB bir protokol yaparak ülkenin her bir köy, kasaba, mahallesinde görme engelli okul çağındaki çocuklara ulaşarak eğitim almalarına destek olmalı. Görme engelliler okullarının eğitimlerinin çağın ihtiyaçlarını karşılar konumda olması lazım. Bilgisayar ve beyaz baston eğitimleri olmalı” diye konuştu.

ÖN YARGILARLA SAVAŞIYORLAR

Okul ve kurumlarda görev yapan görme engelli öğretmenlerin görevlerinde yaşadıkları sorunlara da dikkat çeken Arıkan, engelli öğretmenlerin ilk sorunlarının toplumdaki ön yargı olduğunu söyledi. Arıkan, şu açıklamayı yaptı: “Görme engelliler normal bir insanın çok çok üstünde çaba göstererek öğretmen olabiliyorlar. Günümüzde görme engelli öğretmenlerimizin karşılaştığı sorunlar olarak da ön yargı, çevreye uyum, sınıf yönetimi ve teknolojiye uyumdur. Engelli bireylere sen yapabilirsin diyerek inanmalıyız. Doğru politikalar oluşturursanız engelliler birçok şeyi yapabilir. Bizim en temel problemimiz ön yargılar.”