Findeks ile sunulan hizmet

SULTAN GÜMÜŞ

Kredi Kayıt Bürosu (KKB) Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdürü Kasım Akdeniz, İzmir Ticaret Odası’nda (İTO) “Tahsilat Riski Yönetiminde Karekodlu Sistemin Avantajları” konulu konferans verdi. Akdeniz, Türkiye’de ödemenin yanı sıra finansman ve kredilendirme aracı olarak da kullanılan çeklerin çeşitli riskler barındırdığını, KOBİ’lere vadeli mal alma konusunda önemli avantajlar sunan sistemin keşidecinin bankaya ödeme yapmaması durumunda zincirleme sorunlara neden olduğunu ifade etti. Toplantının açılışında konuşan İTO Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Cüneyt Güleç, ‘Çek’in ticari hayatında önemli yer tutan bir ödeme aracı olduğunu belirterek, “Kredi kartlarının yaygınlaşması ile beraber her ne kadar eski popülerliğini kaybetse de, özellikle toptan ticarette hala çekin önemli yeri var. 2009 yılında bankaya ibraz edilen çek adedi 26 milyon iken, 2017 yılsonu itibariyle 19,9 milyon olmuş. Çek, nakit sıkıntısına çözüm buluyor diyoruz ancak, ödenemeyen çekler de üyemizin belini büküyor. Karşılıksız çek demek piyasada işlerin kilitlenmesi demek. Birden fazla kişi ya da şirkete ciro edilmiş bir çek ödenmediğinde domino etkisi ile herkesi olumsuz etkiliyor. Geçmişte karşılıksız çekin cezası hapis cezasıydı. Buna karşı çıktık, ‘Ekonomik suçun cezası, ekonomik olmalı’ dedik” ifadelerini kullandı.

ZORUNLU HALE GETİRİLDİ

2012 yılında da Çek Yasası’nda yapılan bir değişiklik ile hapis cezasının kalktığını ifade eden Güleç, “Çeki karşılıksız çıkan kişiye 10 yıl süreyle çek yazma yasağı gibi başka önlemler devreye sokulmuştu. Ancak ne yazık ki bu hapis cezasının kalkmasını suiistimal edenler çıktı. İstatistikler de zaten bunu doğruluyor. 2011 yılında 11,5 milyar TL olan karşılıksız çek miktarı, hapis cezasının kalktığı 2012’de 20.9 milyar TL’ye 2015 yılı sonunda 27,2 milyar TL’ye ulaştı. 2016 yılının Haziran ayında da karşılıksız çekte hapis cezası yeniden gündeme geldi. 9 Ağustos 2016 tarihli Resmi Gazete’de ‘Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’ yayımlandı. Çek Kanunu’nda önemli değişiklikler yapıldı. Çekin karşılığının bulunmaması halinde önce adli para cezası, eğer bu aşamada ödeme gerçekleşmezse hapis cezası verileceği hüküm altına alındı. Karşılıksız çekte hapis cezası geri geldi, gelmesine ama buna rağmen 2016 yılı Ağustos, Eylül, Ekim’de bankaya ibraz edilen çeklerin 100 tanesinin 4’ü karşılıksız çıktı. Karşılıksız çeklerde bir düşüş olmadı. Çekin ticari itibarının sağlanması için Karekodlu Çek Uygulaması 01.01.2017 tarihi itibariyle zorunlu hale getirildi” şeklinde konuştu.

HEM ÖDEME HEM KREDİ ARACI

Türk ekonomisi açısından çekin diğer ekonomilerden daha farklı bir anlam taşıdığını belirten Kredi Kayıt Bürosu Genel Müdürü Kasım Akdeniz ise, “Diğer ülkelerde çek sadece bir ödeme aracı olarak kullanılırken ülkemizde hem bir ödeme aracı hem de bir kredi aracı. Çek ülkemizde bir finansman aracı olarak kullanılıyor. Dolayısıyla bu ülkemizdeki çek uygulamalarını ekonomimiz ve reel sektör açısından daha önemli hale getiriyor. Aynı zamanda satıcılar açısından, alacaklılar açısından ilave riskleri de beraberinde getiriyor. KOBİ’lerimiz açısından da finansman sağlama metodu olarak da son derece önemli” dedi. Geçen yıl bankalara 785 milyar liralık çek ibraz edildiğini ifade eden Akdeniz, bankaların kullandırdığı ticari kredilerin 1,5 trilyon civarında olduğu düşünüldüğünde bu rakamın ne kadar önemli olduğunun altını çizdi. Karşılıksız çek kullanımında da tüm zamanların en iyi döneminin yaşandığını belirten Akdeniz, “Adet ve tutar olarak karşılıksız çek kullanımı 1.9 seviyesinde. Toplam karşılıksız çek kayıtlarına bakıldığında bir azalma olduğunu 2016’ya göre 2017’de yüzde 44’lük bir azalma olduğunu görüyoruz. 2016’da 758 bin varken 2017’de bu 435 bine indi” diye konuştu.

ÇEKİ GÜVENLİ HALE GETİRMEK

Hedeflerinin çeki güvenli bir hale getirerek reel sektörün birbirini kredilendirmesinin önünü açmak olduğunu dile getiren Akdeniz, bunun hem kredi faizlerini etkileyeceğini hem de krizlere karşı direnci artıracağını vurguladı. Bu konuda başlattıkları karekodlu çek uygulaması hakkında bilgi veren Akdeniz, şubat ayı itibarıyla piyasadaki açık çeklerin yüzde 60’ının karekod basılı olduğunu, bu yüzde 70’e ulaştığında piyasada dönen çeklerin tamamına yakınını kapsayacağını düşündüklerini ifade etti. Karekod üzerinden keşidecinin sorgulanabildiği Findeks sistemi sayesinde karşılıksız çek oranlarının hızla düştüğüne işaret eden Akdeniz, “Karşılıksız çek konusunda tüm zamanların en iyi dönemini yaşıyoruz.2017’de her yüz çekten 2,2’si karşılıksız çıkarken 2018 Şubat itibarıyla bu oran yüzde 1,9’a geriledi.” dedi. Piyasada halen en az bir tane çeki ödememiş olan 358 bin kişinin bulunduğunu, bunlar arasında 272 bininin elinde keşide edilmeye hazır 4 milyon adet çekin bulunduğuna dikkat çeken Akdeniz, “Sizin bu kişilerin keşide ettiği çeki almamanız gerekiyor. Sermayenizi korumanız tamamen buna bağlı. Bizim de Findeks ile sunduğumuz hizmet bu. Elinize çek geçtiğinde tüm bilgileri alabileceğiniz bir sistem sunuyoruz. Sadece cep telefonunu çıkarıp çekin üzerindeki karekodu okutmak yeterli” diye konuştu.