Plak teknolojiye direniyor

SULTAN GÜMÜŞ / ÖZEL HABER

Önce kaset ardından da CD teknolojisiyle rekabet edemeyen plaklar, son dönemde gençlerin gösterdiği ilgiyle tozlu raflardan indi. Ünlü sanatçılara ait plaklar için ikinci el piyasasında istenen fiyatların çok yüksek rakamlara çıkması ise yeniden plak basımını gündeme getirdi. İzmir Kızlarağası Hanı’nın ikinci katında yer alan Gramafon Evi, plak denilince akla gelen ilk yerlerden. Birden fazla şubesiyle 10 yıldır hizmet veren Gramafon Evi çalışanı Kaan Ünalan, birkaç yıl öncesine kadar aksesuar malzemesi olarak görülen plakların çok izlenen film ve dizilerde işlenmesiyle yeniden rağbet gördüğünü söyledi.

FİLM VE DİZİLER CANLANDIRDI

Özellikle genç kitlenin plak dinledikten sonra dijital ve analog ses kaydının farkını gördüğünü, tercihini plaklardan yana kullanmaya başladığını ifade eden Ünalan, “Tavan arasında, bodrumlarda bir kenara atılan pikaplar gençlerin çabasıyla tamir ettirilip yeniden kullanılmaya başlandı. Bazı elektronik firmaları bu gelişimi görüp yeni nesil pikap üretimine başladı. Plak evleri eskiden sadece müdavimlerinin uğradığı mekanlardı. Şimdi çok farklı kesimlerden insanlar gelip pikap ve plakları inceliyor, bilgi alıyor. Plak satışlarında gözle görülür bir artış var. Özellikle ünlü sanatçıların plakları rafta durmuyor” dedi.
Plaklara en çok 1980 öncesi doğumluların ilgi gösterdiğini belirten Ünalan, bu kesimin nostalji yaşamak istediğini belirterek şunları söyledi: “1980’lere kadar evlerde müzik, plaklardan dinlenirdi. İnsanlar plağı kabından dikkatlice çıkarır, tozunu alır ve yine dikkatlice pikaba yerleştirirdi. Plağın üzerinde daireler çizen pikabın iğnesini izlemek ayrı bir keyif veriyordu. Kaset ve CD’ler çıkınca plak ve pikaplar, evde gereksiz yer kaplıyor düşüncesiyle depoya kaldırıldı ya da eskiciye satıldı. Plaktan asla vazgeçmeyen bir kitle sayesinde plakçı dükkanları hiç kapanmadı. Şimdilerde müziği plaktan dinlemek yeniden moda oldu. Bu modanın geri gelmesinde Issız Adam filminde Ayla Dikmen’in ‘Anlamazdın’ şarkısının çalınması dönüm noktası oldu. Bu filmde plağın yeniden kabından çıkarılıp pikaba yerleştirilmesi ve şarkının çalması, insanları geçmişe götürdü. TRT’de yayımlanan “80’ler” dizisi de plakları iyice gündeme taşıdı.”

PLAK MODASINI GENÇLER CANLANDIRDI

Ünalan, plak modasını gençlerin canlandırdığına dikkat çekerek özellikle Türkçe rock dinleyicisi genç kitlenin, bu müziğin geçmişini öğrenmek için Cem Karaca, Barış Manço, Üç Hürel, Fikret Kızılok, Moğollar gibi sanatçıların plaklarını aramaya başladığını ifade etti. Bazı sanatçıların bu akımı görerek yeni basım plak çıkarmaya başladığına dikkat çeken Ünalan, “Çok da iyi satıyorlar. Yenilen bir teknoloji, şimdi yenildiği teknolojiye karşı üstünlük sağlıyor” dedi.
İnternette oldukça canlı bir plak piyasasının oluştuğunu belirten Ünalan, ikinci el alışveriş sitelerinde plak fiyatlarındaki artışın dikkat çekici olduğunu ifade etti. Sezen Aksu’nun “Sezen Seley” adını kullandığı dönemde piyasaya sürülen imzalı 45’lik plağının 2 bin lira, Elvis Presley’in 10’lu “longplay” setinin 3 bin lira fiyatla alıcı beklediğini ifade eden Ünalan, şöyle devam etti: “Fiyatlar çok yükseldi. Bu da plağa ilgi duyan kitleyi olumsuz etkiliyor. Plak bulmakta zorluk çekiliyor. Özellikle çok satan sanatçıların plakları yeniden basılmalı. Türkiye’de plak üreten fabrikalar 1980’lerin ikinci yarısında tamamen kapandı. Fiyatlar, plağın zor bulunur olmasına ve kalitesine göre değişiyor. Issız Adam filmi öncesinde Ayla Dikmen’in plağını kimse 10 liraya almıyordu. Filmle birlikte 500 liraya kadar çıktı. 2 yıl önce Ajda Pekkan’ın 15-20 lira olan plakları, bugün 60-70 liraya zor bulunuyor. Eski plakların yeniden basılması durumunda fiyatları düşecektir. İnternette bir dönem 500-600 liraya satılan Bülent Ortaçgil’in ‘Benimle Oynar mısın?’ plağının yeni basımıyla birlikte fiyatı 70 liraya düştü.”

Üzmez, plakları en çok aranan sanatçıların başında Zeki Müren, Sezen Aksu, Barış Manço, Cem Karaca, İlhan İrem, Tanju Okan, Mine Koşan, Ajda Pekkan, Müzeyyen Senar, Erkin Koray, Neşet Ertaş, Gönül Yazar’ın geldiğini kaydetti.

Üzmez müziği neden plaktan dinlememiz gerektiğini şu sözlerle belirtti: “Plağa depolanan müzik analog kayıttır; yani plağın çalındığı pikaptan yükselen ses daha derindir. Neredeyse üç boyutlu olduğu hissine kapılırsınız. Plağa depolanan müzikte asıl olan, kayıt esnasındaki müziğin dinleyiciye değişime uğramadan sunulmasıdır. İyi bir ses sistemiyle plak dinlemenin tadına doyum olmaz. Bir plağın kapağı, iç zarfı, insert ve posteriyle daha somut oluşu dinleyicide kitap gibi onu koruma ve saklama isteği uyandırması da onu özel kılar.”

PLAKLAR NARİNDİR

Plakların bakımından bahseden Üzmez, “Narindir plaklar. Ömürleri her çalışta yavaş yavaş tükenir. Ama ömrünü kısaltmayı azaltacak bazı önemli tedbirler alınabilir. Mesela onları çok tozlu ortamlardan uzak tutmalı. Doğrudan gün ışığına maruz bırakmamalı, kalorifer peteği ve borular gibi ısı kaynaklarından uzaklaştırmalı. Raflarında dik konumda muhafaza etmeli, onları kesinlikle üst üste istiflememeliyiz. Kapakların sürtünme dolayısıyla aşınmaması için, plakları naylon kılıfların içinde korumak gerekir. Bu naylon kılıfların PVC olmamasına dikkat edilmeli. Plaklarınızı saf su ve izopropil-alkol karışımı likit sıvılarla arada bir temizlemelisiniz. Bu sıvı şişeler piyasada plakçılarda satılır” diye konuştu.

İNTERNETTEN PLAK ALMAK GÜVENİLİR Mİ?

İnternet üzerinden plak almayı tavsiye etmeyen Üzmez, doğru bir yöntem olmadığını söyledi. Üzmez, “Hele ikinci el orijinal bir plak arıyorsanız daha da uzak durmanız lazım. Plağı plak mağazalarından dokunarak, dinleyerek, kontrol ederek ve satıcıya danışarak almak en sağlıklı yöntemdir. Yine de eğer bulunduğunuz şehir veya kasabada plakçı dükkânı yoksa ya da aradığınız plağı bulamıyorsanız, başkalarının da tavsiye ettiği güvenilir internet satıcısından plak almak tek çare” dedi.