İZMİR, DEPREME HAZIR DEĞİL!

EMİNE ŞEKER

Son zamanlarda sıkça yaşanan depremlerin geleceğe yönelik bir ipucu olmadığını belirten Jeoloji Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Başkanı Alim Murathan, ‘paleosismoloji’ adlı projeyi anlattı.

“EN BÜYÜK FAY İZMİR FAYI”

Son meydana gelen depremin Tuzla fayı olarak isimlendirdikleri fayın çalışması sonucu meydana geldiğini düşündüklerini belirterek, “Son olan bu depremler geleceğe yönelik bir ipucu sunmuyor. Çünkü her fayın kendine özgü çalışma sistemi var. Ama İzmir’de deprem üreten fayların afet zararlarını azaltmak için kent içinden geçen yerlerin de belirlenmesi gerekiyor. Bu fayların yeryüzü izlerinde ciddi enerji açığı çıkıyor. Fay izlerin üzerinde bulunan binalarda ve yapılarda ne kadar sağlam olursa olsun ciddi hasarlar görüyor. Bu fay, Gaziemir ve Doğanbey arasında Karabağlar’a kadar uzanan yaklaşık olarak 42 kilometre uzunluğunda olan bir faydır. 3.7 şiddetinde bir deprem yaşandı. Tabi bu deprem büyük bir deprem değil. Beklenen bir depremdi. Bu fayın daha büyük depremlerde ürettiğini biliyoruz. Daha önceki fay üzerinde gelişen Torbalı depremini örnek gösterebilirim. İzmir’de bu fay gibi deprem üretebilme özelliğine sahip 13 tane fay var. İzmir’de bunların içinde en yıkıcı olan ve deprem üretme potansiyeline sahip en büyük fay İzmir fayıdır. Yaklaşık doğu batı yönünde 40 kilometre kat ediyor. Bizim en çok korktuğumuz, en çok üstünde durduğumuz deprem üretme potansiyeline sahip ve depremin İzmir’de yıkıcı etkisini öngördüğümüz fay İzmir fayıdır” ifadelerini kullandı.

“İZMİR FAYI CİDDİ DEPREM ÜRETME ÖZELLİĞİNE SAHİP”

1688 yılında İzmir fayı deprem ürettiğinde kentin yarısının yıkıldığını söyleyen Murathan, “20 bine yakın insan yaşamını yitiriyor. Bu depremin bir başka önemi ise; Boğaziçi Üniversitesi tarafından 1998 yılında bir master planı hazırlanıyor, bu master planına göre; İzmir’de bu fay üzerinde 6.5 şiddetinde bir deprem olasılığı üzerine bir senaryo üretiliyor. Bu senaryoya göre; yaklaşık olarak İzmir’de bin 400 civarında insan evsiz kalıyor. 5 bin ve 19 bin civarında insan yaşamını yitiriyor. 10 binlerce insan yaralanıyor. Dolayısıyla ciddi bir deprem üretme özeliğine sahip bir fay” dedi.

‘PALEOSİSMOLOJİ’ PROJESİ

İzmir fayı ile ilgili İzmir Büyükşehir Belediyesi, Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) ve Jeoloji Mühendisleri Odası olarak bir proje gerçekleştirmek istediklerini söyleyen Murathan, “Bu deprem üzerinde paleosismoloji denen çalışmalar var. Kaç yılda bir deprem üretiyor ve kaç yıl sonra aynı depremi üretebilir diye bir takım çalışmalar söz konusu olan projemiz var. Bu proje daha olgunluk aşamasındadır. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı’na da bu isteğimizi ilettik. DEÜ ile birlikte bu projeyi eğer İzmir Büyükşehir Belediyesi de kabul ederse en kısa sürede gerçekleştirmek istiyoruz. İzmir için bunun çok önemli bir proje olduğunu düşünüyoruz. Bu proje ile İzmir kentinin deprem korkusu uzun yıllar ertelenebilir. Depremin erken tarihte olma olasılığı üzerine de gerekli olan önlemler alınır” dedi.

İZMİR DEPREME HAZIR DEĞİL

Murathan, İzmir’in depreme hazır olmadığını belirterek, “İzmir deprem olması durumunda en çok etkilenecek olan yerler; geniş alüvyonal düzlükler, gevşek zeminler olan yerler olarak, Bayraklı sahili, Karşıyaka sahili, Çiğli gibi tüm kıyı kesimidir. Bu kıyı kesiminin önemli olanı da delta kesimidir. Buralarda yapılacak olan yapıların özel bir şekilde yapılması gerektiğini düşünüyoruz. Bayraklı yeni kent merkezinde 100 metrenin üzerinde büyük mühendislik yapıları yapılıyor. Jeoloji Mühendislik Odası olarak biz yapılan bu yapıları doğru bulmuyoruz. Çünkü o alanların delta alanları olduğunu düşünüyoruz. Tabi bizden farklı düşünen mühendislik grupları da var. Bu mühendis grupları yapılan bu yapıların 7 şiddetindeki depreme dayanıklı olabileceğini düşünüyorlar” diye konuştu.

AFET PLANLARINDA EKSİKLİKLER SÖZ KONUSU

Murathan, İzmir’de dağlık kesimler hariç büyük bir kısmı zemin açısından problemli olduğunu vurgulayarak, “Biz bu problemlerin giderilebilmesi için çok etkin kamusal denetimin ve afet planların hazırlanması gerektiğini düşünüyoruz. Ama İzmir kentinin bir afete yeteri kadar hazırlandığını düşünmüyoruz. Başta İzmir valiliği olmak üzere bir koordinasyon eksikliği var. İzmir’in afet planlarında ciddi eksiklikler söz konusu. Eksikliklerin yenilenerek giderilmesi gerekiyor. Deprem üreten tüm aktif fayların haritalanması gerekiyor. Vatandaşların bilgilendirilmesi gerekiyor. Depremleri ancak olduğunda önemsiyoruz. Olmadan önce maalesef yeterince önlem alınmıyor. Şimdi bakıldığında Marmara ve Van depremleri unutuldu” ifadelerini kullandı.