Yemenide Kanser Yok

HAMZA GÜL - 37’ncisi düzenlenen İzmir Ayakkabı, Çanta ve Aksesuarları Fuarı’nın girişinde neredeyse tüm ziyaretçilerin uğramadan geçmediği stantta geçmişten günümüze uzanan el işçiliği ile uluslararası üne sahip yemenilerin bulunduğu “Yemenici Hayri Usta” standı oldu. Fuarın ziyaretçilere kapılarını açtığı ilk andan itibaren protokolün de yoğun ilgi gösterdiği stantta, Hollywood yıldızlarının tercihleri arasında yer alan ayakkabıların Ustası Yemenici Hayri Usta, atölyesindeki çalışmanın aynısını İzmir’e taşıdı. Fuarda yer alan “yemeniler” büyük ilgi gördü. Gaziantepli Yemenici Hayri Usta tarafından üretilen rengarenk yemeniler, Truva filminde Brad Pitt tarafından giyilmiş ve Nisan'da vizyona giren 300 Spartalı 2 filmi ile Harry Potter filmlerinde kullanılmıştı. Tarih kadar eski bir ayakkabı olan yemeni, unutulmaya yüz tutuyor. Oysaki Yemenicilik sanatı Gaziantep’te babadan oğula geçen çok eski bir ata sanatı. İslam Kültürü’nün bir parçası olan yemeni altı yüz yıldır bu bölgede varlığını sürdürüyor. Bir zamanlar her yöreye göre değişik modelleri ve isimleri olan yemeni, çevre illerde Kilis, Kahramanmaraş, Elazığ’da yaygın olarak yapılır ve satılırdı. Anadolu’daki üretimi eskilere dayanan yemeni geleneği, Yemen’den Halep’e oradan Halep’in sancağı olan Gaziantep’e ulaştı. Rivayete göre adı, yemeniyi ilk yapan usta Yemen Ekber’den geliyor. Eskiden derinin yalnızca doğal rengi kullanılırken sonraları siyah ve kırmızı eklenmiş. Şimdiyse turuncusundan kahvesine, mavisinden yeşiline her renk yemeni üretiliyor. Kiminin terlik gibi arkası açık kimi ayakkabı şeklinde… Çizmesi bile yapılıyor ki, onlar da Hollywood’un film setlerine gönderiliyor. Truva filminde “Achille” rolünü oynayan Brad Pitt’in botlarını Orhan Çakıroğlu yapmış. Gaziantep’te Yemeniciliğe “köşkercilik” yemenicilere “köşker”, yemeni ustalarına da “köşker ustası” denilmektedir. Köşker kelimesi Farsça “keşfger” kelimesinden gelmiş olup, ayakkabı yapan anlamına gelmektedir. Yemeni ilk defa Yemen’de Yemen-i Ekber isminde bir kimse tarafından icat edilmiş ve kendi ismini vermiştir. Daha sonraları yemeni Yemen’den Halep’e, Halep’ten de Güneydoğu Anadolu’ya intikal etmiştir.

'300 SPARTALI 2 FİLMİNİN YEMENİLERİ GAZİANTEP'TEN’

Hollywood sinemasının başarılı filmlerinden Elegon, 300 Spartalı ve Harry Potter filminin yemenilerini de hazırlayan yemeni ustası Orhan Çakıroğlu ve iş arkadaşları, 2014 yılında gösterime giren 300 Spartalı 2 filminin yemenilerini de üreterek yeni bir başarıya imza attı. Dededen kalma yemenicilik mesleğini sürdüren Orhan Çakıroğlu, yemeninin çizme ve çarık modelinden ürettiği 460 çift yemeniyi 300 Spartalı 2 filmi için İstanbul'a gönderdi. Orhan usta ile ekibinin titiz çalışmaları sonucu üretilen 'Çizme ve Çarık' modelinde üretilen yemeniler, Persler ile Atinalıların karşı karşıya geldiği 300 Spartalı 2 filminde giyilecek.

4 KUŞAKTAN BERİ YEMENİCİLİK YAPIYOR

Tekstil, dokuma ve ayakkabı sektöründe uluslararası arenada adından sıkça söz ettiren Gaziantep, marifetli ustaların elinden geçerek üretilen yemeniler ile de film sektöründe kendini gösteriyor. Dededen kalma yemenicilik mesleğini sürdürdüğünü dile getiren Gaziantepli yemeni ustası Orhan Çakıroğlu, "Gaziantep'te yemenicilik geleneksel el sanatlarına giriyor. Yemenicilik çok eskiden beri gelen mesleğimizdir. Yaklaşık 120 yıldan beri aile mesleğimiz olan yemenicilik mesleğini şimdilerde ben sürdürüyorum. Biz bu mesleği babamızdan devraldık. Gaziantep'te yemenicilik bitmek üzereydi ama biz bu mesleği tabandan tavana çıkardık. Birçok filmlerin yemenilerini yaptık. Türkiye'de ve yurtdışındaki filmlerin ve yerli dizilerin yemenilerini yaptık. Gaziantep'te yemenici Hayri Usta olarak babamın ismini marka haine getirdik. Yaptığımız kaliteli yemenilerle de Gaziantep'in marka şehir olmasına katkıda bulunmak istedik" dedi. Yemenici Hayri Usta olarak Gaziantep'i uluslararası arenada temsil ettiklerini aktaran Çakıroğlu, "Burada ben değil biz çalışması, takım çalışması vardır. 300 Spartalı 2 filminin yemenilerini yaparken bize bir perspektif gönderdiler. O perspektif çizim üzerinden onu çeşitlendirdik. 3 ayrı model çıkardık. Toplamda 6 ayrı model çizme yaptık. Ürettiğimiz bu modeller çizme olmasına rağmen burunları açık sandalet gibi yaptık. Bazıları bilekten yukarı bağlanıyor. Bazı modeller bot gibi bağlanıyor. Yaklaşık 460 çift çarık ve çizme yaparak 300 Spartalı filmine gönderdik. Uluslararası filmlere yemeni yapma serüvenimiz Harry Potter ile başladı. Harry Potter filmine yaklaşık 170 çift yemeni yaptık gönderdik. Harry Potter filminin kalitesinden yola çıkarak, Truva filmi için de yemenide bizi tercih ettiler" şeklinde konuştu.

KANSERE KARŞI ‘ZEHİRSAVAR YEMENİ’

Son aylarda başta Çin olmak üzere birçok Uzakdoğu ülkesinden ithal edilen ve kanserojen madde içerdiği tespit edilen ayakkabıların piyasaya karıştığını ortaya çıkması, ayakkabıda sağlık konusunu gündeme getirirken, türk imalatçılar "yerli ayakkabıyı" öneriyor.  Gaziantepli yemeni ustası Çakıroğlu, "Yemeni özümüzdür. Bizim ayak yapımıza uygun, orijinal deriden yapılan, boyasız, cilasız olan ayakkabının giyilmesini tavsiye ediyoruz, bu ayakkabıyı giyenlerin ayağında mantar hastalığı hiç olmuyor. Hatta Gaziantep'te bazı doktorların hastalara, ayağındaki yaralar geçene kadar yemeni giymesini tavsiye ettiğini biliyoruz" dedi.

‘YEMENİ HER ŞEYİYLE DOĞALDIR’

Gaziantepli yemeni ustası Orhan Çakıroğlu geçmişi 600 yıl öncesine dayanan yemenide doğal olmayan hiç bir malzemenin kullanılmadığını Gaziantep'te yemeniciliğin 20 yıl öncesine kadar "ölmeye yüz tutmuş meslekler" arasında gösterildiğini vurgulayarak şöyle konuştu: “Son dönemlerde yemeninin yurt içinde ve yurt dışında bilinirliği arttı ve hakkettiği değeri buldu. Yemeni tamamen orijinal deriden yapılıyor, iç kısmında boya, cila gibi hiçbir kimyasal malzemeyi kullanmıyoruz. Bunlar olmadığı için yemeninin ayaktaki teri çekme ve dışarı atma özelliği var. Yemenin dış yüzeyindeki boya doğal boyadır, boyalar su bazlı olduğu için dışarıdaki nem içeri giriyor, içerideki nem de dışarı çıkıyor ve ayak hava alıyor. Geçtiğimiz günlerde kanserojen madde içeren imitasyon ayakkabıların piyasada olduğunu öğrendik. Bu hastalıkların ne olduğunu biliyoruz hepimiz. Bu ayakkabıyı giyenlerin ayağında mantar hastalığı hiç olmuyor. Hatta Gaziantep'te bazı doktorların hastalara, ayağındaki yaralar geçene kadar yemeni giymesini tavsiye ettiğini biliyoruz. Tabana kullandığımız dikiş sistemi, ayaktaki sinir sistemine masaj yapıp, vücudun rahatlamasını sağlıyor. İki taban arasında kil kullanıyoruz, bu da vücuttaki negatif enerjiyi alıyor."