‘ASM çalışanları nöbet komisyonu kararlarını’  tanımıyoruz

ANIL YIKGEÇ

Türk Sağlık Sen İzmir 1 no’lu Şube, İzmir Halk Sağlığı Müdürlüğü’nün Aile Hekimliği çalışanlarının cumartesi nöbetleri ile ilgili almış olduğu karar ile ilgili açıklamalarda bulundu.

Türk Sağlık Sen İzmir 1 no’lu Şube Başkanı Ahmet Doğruyol, yaklaşık üç aydan bu yana Aile Hekimi ve Aile Sağlığı Çalışanlarına yazılan cumartesi nöbetlerine iştirak etmeyen hekim ve hemşirelerle ilgili komisyon kararlarının hukuki dayanağı olmadığını ve bu kararları tanımayacaklarını ifade etti. Doğruyol, yaklaşık üç aydan bu yana Aile Hekimi ve Aile Sağlığı Çalışanlarına yazılan cumartesi nöbetlerine iştirak etmeyen hekim ve hemşire oranı, ülke geneli ortalaması yaklaşık yüzde 75, İzmir’de ise yüzde 60’lar seviyesinde olduğunu söyledi. Doğruyol, yılın ilk üç ayındaki ‘Cumartesi Nöbetleri’ eylemlerinin bundan sonra da aynen davam edeceğini bildirdi.  

HUKUKİ DAYANAĞI YOK

Sağlık Bakanlığı yetkililerin geri adım atmak ve içinde bulundukları durumu değerlendirmek yerine, İzmir Halk Sağlığı Müdürlüğü Yetkililerinin hiçbir hukuki alt yapısı ve dayanağı olmayan, tehdit içeren, baskıcı, personele mobbing niteliğinde komisyon kararları aldıklarını belirten Doğruyol, bunun resmi olarak Aile Hekimi ve Aile Sağlığı Çalışanlarına tebliğ etmeye çalışılmasının kabul edilebilir bir durum olmadığına vurgu yaptı.

Kanunla, mevzuatla verilen vekalet ve ücret hakkı bu komisyon kararıyla gasp edilmek istendiğini ifade eden Doğruyol, “Bahsi geçen komisyon kararında Aile Sağlığı Merkezinde çalışan kişinin raporlu olma veya yıllık izinde olması durumunda kişi herhangi bir meslektaşına vekalet vererek görev devri yapması engellenmek istenmektedir. Bu da demektir ki, hiçbir aile sağlığı çalışanı bir ay sonrası için özel hayata dair plan yapamayacaktır. Daha da ötesi kişinin hastalanması durumunda bile rapor geçersiz sayılmaktadır. Yasal hakkı olan yıllık iznini kullanması engellenmektedir. 30 gün üzerinden hak ediş olarak hesaplanan maaşından yasal çalışma süresini tamamlamış olmasına karşın nöbete gelmemesi durumunda bir günlük ücret kesintisi yapılacağı belirtilmektedir. Kanunla, mevzuatla verilen vekalet ve ücret hakkı bu komisyon kararıyla gasp edilmek istenmektedir. Ücretle ilgili, yapabileceğiniz tek yaptırım, nöbet adı altındaki bu angaryaya gidilmemesi durumunda, ancak nöbet ücretinin ödenmemesi şeklinde bir maddi yaptırım uygulanabilir. Bunun dışındaki tüm uygulamalar hukuksuzdur” dedi.

ÜÇ AYDIR NÖBET ÜCRETLERİ ÖDENMİYOR

Yaklaşık üç aydır cumartesi nöbetine giden hiçbir personele, nöbet ücreti ödenmediğini belirten Doğruyol, “Bir Ocak’tan itibaren bu güne kadar yaklaşık üç aydır cumartesi nöbetine giden hiçbir personele nöbet ücreti ödenmemiş olması, sendika üyeleri hariç, izinli raporlu olup nöbetine gitmeyen aile hekimliği çalışanlarımızdan ücret kesintisi yapılması ise traji komik bir durumdur. Nöbete gitmeyen bir hekimden yaklaşık 111 TL’nin kesilmesi, nöbete giden hekime 60 TL ödenmesi, nöbete gitmeyen bir hemşireden 55 TL kesilmesi, nöbete gidene 30 TL ödenecek olmasını ise sizlerin takdirine bırakıyorum” diye konuştu.

İlgili mevzuatlara göre hukuksuz uygulamalar yapıldığını belirten Doğruyol, “İlgili kararlar içerisinde nöbete gitmeme durumunda bildirilen mazeret kabul görmez ise yazılı açıklama istenmeden gerekli işlemlerin başlatılmasına karar verildiği belirtilmektedir. İlgili mevzuatlara göre böyle bir uygulama yapılması hukuksuzdur. Ayrıca Toplum Sağlığı Merkezi’nde hafta sonu denetlemesini yapan personele hafta içi izin verilirken Aile Sağlığı Merkezi’nde görevlendirmeli olarak çalışan personele bu iznin kullandırılmamasına karar verilmiştir. Kanuni olarak aynı statüde çalışan bu kişiler arasında böyle bir ayrım yapılmasının da hukuki zemini yoktur. Asıl olarak bu uygulama ‘çalışma barışı ve huzurunu’ bozacaktır” dedi.

YARGI DENETİMİ DIŞINDA KALMASI ANAYASAYA AYKIRIDIR

Yanlıştan dönmenin bir erdem olduğunu söyleyen Doğruyol, “Sağlık Bakanlığı bir an önce içinde bulunduğu büyük yanlıştan geri adım atmalıdır. Kararları alan komisyon meşru değildir. Yetkisinin kaynağı belli değildir. Komisyonda, haklarında karar alınan ASM çalışanlarını temsil eden hiç kimse yoktur. ASM nöbetleri ile ilgili genelgede il halk sağlığı müdürlüklerine sadece nöbetlerin planlanması ve her ayın 20’sine kadar bunların ilan edilmesi yetkisi verilmiştir. Alınan kararlar idari işlem niteliği taşımadığından yargı denetimine başvurulması mümkün değildir. İçeriğinde böylesine önemli kısıtlamalar taşıyan bir metnin yargı denetimi dışında kalması anayasaya aykırıdır” ifadelerini kullandı.

Kararlar madde madde incelendiğinde aile hekimliği mevzuatına, anayasaya ve uluslararası sözleşmelere aykırı pek çok hüküm içerdiğini ifade eden Doğruyol, şunları söyledi;

İZİN YAPMA HAKKINA KEYFİ KISITLAMALAR

“ASM çalışanlarının en doğal hakkı olan dinlenme (izin yapma) hakkına keyfi kısıtlamalar getirilmektedir. ASM çalışanlarına adeta ‘komisyonun belirlediği’ tarihler dışında hasta olmak yasaklanmaktadır. ‘Nöbet hizmetinin kişiye özel olduğu’ gibi garip bir saptamayla, ASM çalışanlarının izin veya rapor almaları halinde vekalet veremeyecekleri belirtilmektedir. ASM nöbetlerinin çıkarılan torba kanunla aile hekimliği yasasına eklenen bir madde ile normal mesai dışında normal mesaisini tamamlayan aile hekimleri ve aile sağlığı çalışanlarına verilen asgari 8 saatlik bir nöbet olduğu yazmaktadır. Yani nöbete gitmeyen aile sağlığı çalışanlarının normal mesaisinin karşılığı olan ücretlerinde bir kesinti yaparım demek en basit ifadeyle kanun tanımamazlıktır. Aile hekimliği mevzuatında hangi durumlarda aile hekiminin ve Ebe ve Hemşirelerin ücretlerinden kesinti yapılacağı açıkça belirtilmesine rağmen, bu hükümlerin bile üzerine çıkarak mevzuatı zorlamanın elbette ki nedenleri hepimizce malumdur. Ayrıca aile hekimleri ve aile sağlığı çalışanlarının hastalık, yıllık izin gibi durumlarda yerine vekalet edecek biri olduğunda ücretlerinde herhangi bir kesinti yapılamayacağı ilgili mevzuatla açıkça belirlenmesine rağmen, bu husus da açıkça ihlal edilmektedir. Görüldüğü gibi ilgili kararlar incelendiğinde bırakın anayasa, çalışma yasaları ve genel mevzuatla çelişkilerini aile hekimliği mevzuatı ile de apaçık olarak çelişen ve hukuki ihlal denebilecek durumlar içermektedir.”

 Türk Sağlık Sen olarak, bu kararlara dayanılarak herhangi bir işlem tesis edilmesi durumunda kararda imzası olan ve uygulamayı gerçekleştiren bürokratlara karşı gerekli yasal girişimlerde bulunulacağını hatırlatan Doğruyol, çağrıda bulundu; “Aile hekimlerinin ‘cumartesi çalışma angaryası’na karşı sergilediği haklı tutum ve gösterdiği direncin cezalandırılması için, gerçek adının ‘ASM çalışanlarına göz dağı verme komisyonu’ olması gereken bu komisyonun aldığı hukuksuz kararları tanımamız mümkün değildir. Sayın Başbakan, Sayın Sağlık Bakanı, Sağlık personelleri üzerinden siyasi rant elde etme çabasının bir ayağı olan cumartesi nöbetlerinden lütfen vazgeçin. Yılın ilk üç ayında nöbetlere gitmeyen aile hekimliği çalışanlarımız, bundan sonraki aylarda da iş bırakacak ve gitmeyecektir.”