Yararlı Çatışmalar-1
Doç.Dr. Nezir Akyeşilmen
nezmen@yahoo.com
Uluslararası Müdahale Nasıl Olmalı? - 04.02.2019
Nasıl Bir Demokrasi? - 21.01.2019
IŞİD Sonrası Nasıl Bir Orta Doğu? - 07.01.2019
Nasıl İnsanlarız? - 31.12.2018
Soğuk Savaş 4.0 Yükleniyor… - 17.12.2018
İnsanlık Değerler Krizi mi Yaşıyor? - 10.12.2018
Küreselleşme Küreselleşmeye Karşı - 26.11.2018
Medya, Şiddet ve İnsan Hakları - 19.11.2018
Siber Uzay ve Uluslararası İlişkiler - 12.11.2018
Siber Uzay Çağı Algı Çağı mı? - 05.11.2018
Siber Uzay ve İnsan Haklarının Geleceği - 29.10.2018
İdlib: Suriye Savaşının Kader Noktası - 22.10.2018
Beyni Hacklenenler Mağdur mu? - 15.10.2018
Yeni Bir Küresel Kutuplaşma mı? - 01.10.2018
Suriye’de Siber Savaşlar - 24.09.2018
Barış Zamanı : Şimdi Değilse Ne Zaman? - 17.09.2018
Siber Uzay Geleceği Nasıl Etkileyecek?-2 - 10.09.2018
Siber Uzay Geleceği Nasıl Etkileyecek?-1 - 03.09.2018
İnternet ve Mahremiyet Hakkı - 27.08.2018
İnsanı Tanımlamak Mümkün mü? - 20.08.2018
Trump’ın Vahşi Kapitalizmi ve Rant Siyaseti - 13.08.2018
İdlib Sorunu Nereye Evrilecek? - 06.08.2018
İnsan Yüzlü Teknoloji Mümkün mü? - 23.07.2018
Trump Yönetimi Dünya Düzenine Bir Tehdit Mi? - 02.07.2018
Suriyede Büyük Savaş Kapıda mı? - 18.06.2018
Demokrasi Neden Önemli? - 11.06.2018
Bilim ve Özgürlük - 04.06.2018
Küresel Adalet Mümkün mü? - 28.05.2018
Siber Uzay ve Küresel Güç Dengesi - 21.05.2018
Çevre Nasıl Korunacak? - 30.04.2018
Yeni Bir Soğuk Savaş Mümkün mü? - 02.04.2018
Birleşmiş Milletler Ne İşe Yarar? - 13.03.2018
Suriyede Barış Hala Mümkün mü? - 05.03.2018
Cahilliğin Anatomisi ve Radikalizm - 26.02.2018
Ahlak İnsan Haklarında Nerede Duruyor? - 12.02.2018
Orta Doğuda İnsan Hakları - 05.02.2018
Black Mirror : İnsanlığın Geleceği Karanlık mı? - 15.01.2018
Yeni Bir Soğuk Savaş mı? - 08.01.2018
Siber Güvenlik, Küresel Güvenlik ve Ahlak - 01.01.2018
Silahla Barış Olur mu? - 25.12.2017
Küresel Yönetişim Sorunu: Anarşik Dünya - 18.12.2017
Kudüs Kararı ve Uluslararası İlişkilerde İslam Dünyası - 08.12.2017
Ortadoğuda Yeni Düzen: Rusyanın Geri Dönüşü mü? - 04.12.2017
Orta Doğuda Tarihin Geri Dönüşü - 27.11.2017
Ortadoğuya Barış Ne Zaman Gelir?-2 - 23.11.2017
Orta Doğuya Barış Ne Zaman Gelir? -1 - 14.11.2017
Uluslararası İlişkilerin Güvenlikleştirilmesi - 30.10.2017
Ortadoğuda Barış Olur mu? - 16.10.2017
Ortadoğuda Neden Hep Savaş Var? - 10.10.2017
Ahlak Bir Bütün müdür? - 05.10.2017
Sürdürülebilir Barış Mümkün mü?-2 - 05.10.2017
Sürdürülebilir Barış Mümkün mü?-1 - 05.10.2017
Rohingyalılar ve Uluslararası Sistem - 05.10.2017
Barcelona Saldırıları, Küreselleşme ve İnsanın Kıyameti... - 05.10.2017
Suriye Barışı ve Bölge Barışı - 05.10.2017
Darbecilikle Mücadele Üzerine - 05.10.2017
Ortadoğuda Siyaset, Deve-Hendek Misali - 05.10.2017
Sosyal Medya, Gettolaşma ve Radikalizm - 05.10.2017
Dış Politika ve Komplo Teorileri - 05.10.2017
Liberaller Hoşgörülü mü? - 05.10.2017
Türkiyede Dindarlar ve Çoğulculuk - 05.10.2017
Makedonya Krizi: Balkanlaştıramadıklarından mısınız! - 05.10.2017
Ferisilik: Ahlaksız Dindarlık mı, Ahlaksız Dincilik mi? - 24.04.2017
Trump Doktrini ve Yeni Dengeler - 10.04.2017
Küresel Barış Nereye? - 27.03.2017
Küresel Demokrasi Nereye Gidiyor? - 20.03.2017
Post-DEAŞ Orta Doğu Düzeni? - 06.03.2017
Orta Doğu'da Trump İkilemi - 27.02.2017
Orta Doğu'da Barış Neden Zor? - 20.02.2017
Evet mi? Hayır mı? - 13.02.2017
Trump'ın Seyahat Yasağı ve Uluslararası Hukuk - 06.02.2017
Küresel Post Demokratik Distopya! - 23.01.2017
BM'nin Yeni Genel Sekreteri Guterres ile Suriye Barışı Mümkün mü? - 16.01.2017
Siber Çatışmalar ve Dünya Çatışma Trendi - 10.01.2017
Orta Doğu ve Küresel Hegemonya Mücadelesi - 26.12.2016
Suriye'de Barışın İmkanları - 19.12.2016
Tek Kutuplu Dünya Düzeninin Sonu mu? - 12.12.2016
Din ve İnsan Hakları Perspektifinden Küresel Fakirlik - 05.12.2016
İnsan Hakları ve Küresel Fakirlik - 28.11.2016
İnsan Hakları Neden Önemli? - 21.11.2016
Trump Doktrini: Önce Ekonomi, Sonrası Allah Kerim - 14.11.2016
Siber Güvenlik ve Özgürlük - 07.11.2016
İslamofobya ile Mücadele - 31.10.2016
Musul Operasyonu: Ortadoğu'nun Kader Anı? - 24.10.2016
Nezir Akyeşilmen - 17.10.2016
Nezir Akyeşilmen - 17.10.2016
Ortadoğu Barışı - 10.10.2016
Türkiye ve Siber Politika - 03.10.2016
Vicdan, Ma'ruf ve Dünya Barışı - 26.09.2016
Cemaatlerin Şeffaflaşması Caiz midir? - 19.09.2016
15 Temmuz Demokrasi Haftası - 12.09.2016
Birleşmiş Milletler (BM) Bugün Neden Sessiz? - 29.08.2016
Ortadoğu'da Değişen Dengeler - 22.08.2016
Dış Politikanın Yeni Rotası...? - 15.08.2016
Büyük Bir Demokratikleşme Reformu: Askere Sivil Denetim - 08.08.2016
12 Marttan 15 Temmuza, Tehditten Propagandaya Darbelerin Dili - 01.08.2016
Küçük Cihattan Büyük Cihada,Darbe ile Mücadele Süreci - 25.07.2016
Ne Darbe, Ne Darbe! - 18.07.2016
Suriyelilere Vatandaşlık Tartışmaları ve Ahlaki Sorumluluk - 11.07.2016
Yeni Bir Barış Süreci Mi? - 04.07.2016
Türkiye Toplumunun Barış Kapasitesi: Kimlere Ne Görevler Düşüyor? - 27.06.2016
İnsan Nedir? - 20.06.2016
Uluslararası İlişkiler, Zulümat ve Nur - 13.06.2016
Ramazan, Ahlak ve Seviye - 06.06.2016
Post-Demokratik Bir Dünyaya Doğru - 30.05.2016
Hak Savunuculuğu: Kimlikler ve İlkeler - 23.05.2016
İslam Demokrasiyi mi Yoksa Diktatörlüğü mü Öngörüyor? - 16.05.2016
İnsan Haklarının Düşüşü mü? - 09.05.2016
Küresel Fakirlik ve Bireysel Ahlaki Sorumluluğumuz - 02.05.2016
AK Partinin Fabrika Ayarları ve Kürt Sorununa Çözüm - 25.04.2016
İslam Alemi Dünya Politikasında Etkisiz Eleman mı? - 18.04.2016
Kalıcı Barış Ne Zaman Olur? - 11.04.2016
Organik Siyaset - 04.04.2016
Küresel Barışın Anahtarı: İnsani ve Ahlaki Değerler Eğitimi - 28.03.2016
Barışın Kimyası: İnanç ve Ahlak - 21.03.2016
Barışa Son Veren Barış - 14.03.2016
Avrupa Birliği ve Demokratikleşme: Orta ve Doğu Avrupa Tecrübesi - 07.03.2016
Düşünceyi Öldürmek - 29.02.2016
Sahil-i Selamete Nasıl Varılır? - 22.02.2016
Birleşmiş Milletler ve Uluslararası Barış - 15.02.2016
Yeni Sürecin Şifreleri: Sessiz ve Derinden - 08.02.2016
Cenevre III Görüşmelerinden Barış Çıkar mı? - 01.02.2016
Küresel Barış: Tehditler ve Fırsatlar - 25.01.2016
Türkiye Dindarlarının Üç Tarz-ı Siyaseti - 04.01.2016
Medeniyet Eğitimim, Rasyonalite ve Duygusallık - 28.12.2015
Barış İçin Tek Yol? - 21.12.2015
Kürt Siyaseti ve Çoğulculuk - 14.12.2015
Özgürlük Katili - 30.11.2015
Din ve İnsan Hakları Perspektifinden Ayrımcılıklar - 23.11.2015
Barış Hakkı, Toplumsal Barış ve Farqin Ya da Silvan - 16.11.2015
Özgürlük - Güvenlik Dengesi? - 09.11.2015
KASABADAKİ TEK OYUN DEMOKRASİ Mİ? - 02.11.2015
SURİYE'DE BARIŞÇIL ÇÖZÜM MÜ? - 26.10.2015
AHMAK SİYASETİ - 19.10.2015
YENİ DENKLEMDE TÜRKİYENİN SURİYE POLİTİKALARI - 12.10.2015
- 12.10.2015
YA YENİDEN BARIŞ VE PROAKTİF BİR DIŞ POLİTİKA, YA DA... - 05.10.2015
- 05.10.2015
TÜRKİYE OTORİTERLEŞİYOR MU? - 21.09.2015
TÜRKİYE OTORİTERLEŞİYOR MU? - 21.09.2015
KRİZİ ÇÖZMENİN ANAHTARI:BARIŞ DİLİ - 14.09.2015
AYLAN KURDİ VE İNSANLIK ONURU - 07.09.2015
AK PARTİNİN FABRİKA AYARLARI VE KÜRT SORUNU - 31.08.2015
Barışın Önündeki Engel? - 24.08.2015
Barışa Giden Yol?-2 - 19.08.2015
Barışa Giden Yol?-1 - 17.08.2015
Dağ ile Saray Arasına Sıkışan Çözüm Süreci - 10.08.2015
SAVAŞ OYUN DEĞİLDİR BEYLER! - 03.08.2015
ÇOK YANLIŞ HAREKETLER BUNLAR - 27.07.2015
BARIŞIN YOLU SÜRECİN KURUMSALLAŞMASINDAN GEÇER - 20.07.2015
Olası Suriye Müdahalesinin Uluslararası Hukuk Yansımaları - 13.07.2015
BARIŞ SÜRECİ VE ULUSLARARASI SİSTEM - 06.07.2015
PSİKOPAT AHLAKI VE YEŞİL KEMALİSTLER - 22.06.2015
BENİM IRGATIM SENİN BİDON KAFAYI DÖVER FAKAT HALK BUNA İZİN VERMİYOR - 15.06.2015
- 15.06.2015
SİYASET ÜLKEMİZDE NEDEN BU KADAR ÖNEMLİ? - 08.06.2015
Siyasi Partilerin Seçim Beyannamelerinde Kürt Sorunu: Kavramsal Bir Analiz - 01.06.2015
BARIŞ SÜRECİNİN GELECEĞİ? - 25.05.2015
BAZI TOPLUMLAR NEDEN İNSAN HAKLARINA SAYGI DUYMAZLAR? - 11.05.2015
TÜRKİYE TOPLUMUNUN BARIŞ KAPASİTESİ - 04.05.2015
NASIL BİR BAŞKANLIK SİSTEMİ TARTIŞMASI? - 20.04.2015
SEÇİM BARAJI: KİTLESEL BİR İNSAN HAKLARI İHLALİ - 13.04.2015
BARIŞ SÜRECİNDEN KİM NE ANLIYOR? - 06.04.2015
ORTADOĞUDA DİN SAVAŞLARI MI? - 30.03.2015
SURİYE VE IRAK ÇATIŞMALARINDA YENİ RİSKLER - 23.03.2015
DEĞERLİ ÇÖZÜMSÜZLÜK - 16.03.2015
HER İKTİDAR KENDİ STATÜKOSUNU OLUŞTURUR - 09.03.2015
MGK Bildirilerinde çözüm süreci - 02.03.2015
Siyaset ve Şiddet İlişkisi Üzerine - 23.02.2015
BARIŞ SÜRECİNDE KRİTİK BİR AŞAMA: ÇÖZÜM İSE...(?) - 16.02.2015
Siber (Uluslararası(!) Düzen ve Siber Barış - 12.02.2015
Diktatörlük Neden Ahlak Dışıdır? - 02.02.2015
DEĞER-YÜKLÜ DIŞ POLİTİKA : TUTARLILIK VE KAPSAYICILIK - 26.01.2015
İYİLİK BULAŞICI MI? - 19.01.2015
İSLAMOFOBİK İSLAMCILAR - 12.01.2015
Özgürlük Yolunda Ödenmiş Bedeller: Köpekler de Ağlar mı? - 05.01.2015
Ortadoğuda Post-Modern Bir Katalizör: (IŞ)İD - 29.12.2014
SİVİL BİR ANAYASA MÜMKÜN MÜ? - 22.12.2014
SİVİL BİR ANAYASA MÜMKÜN MÜ? - 22.12.2014
Zorunlu Din Dersi ve Zorunlu Baş Açma: Kardeş İkili - 15.12.2014
MİLLİ EĞİTİM ŞURASI: EĞİTİMDE VESAYETİN ARACI - 08.12.2014
Eşeğin Özgürlüğü - 01.12.2014
BARIŞ HAKKI : TOPLUMSAL HUZURUN KAYNAĞI - 24.11.2014
KOBANE'DEN SONRA BARIŞ SÜRECİ - 10.11.2014
"Ben DEVLETİM!" Zihniyeti! - 03.11.2014
BARIŞ SÜREÇLERİ: RİSKLER VE ÖNLEMLER - 27.10.2014
Ortadoğu'da Değersiz Bir Yalnızlığa Doğru - 20.10.2014
Kobané Olayları: Başarısız Bir Kriz Yönetimi Örneği - 13.10.2014
ÇATIŞMA DİLİ VE ÇÖZÜM SÜRECİ - 06.10.2014
BARIŞ EĞİTİMİ VE ÇÖZÜM SÜRECİNİN GELECEĞİ - 01.10.2014
IŞ(İD)İZM : DÜNYAYA VE İSLAMA TEHDİT - 23.09.2014
TÜRKİYENİN ORTADOĞU POLİTİKALARINDA DOĞRULAR VE YANLIŞLAR - 15.09.2014
NATO ve Dünya Barışı: Irak ve Ukrayna - 08.09.2014
Yeni Türkiye'nin Askeri Vesayetle İmtihanı! - 01.09.2014
Yeni Ak Parti, Yeni Türkiye! - 29.08.2014
(İŞ)İD: KABİLİN ORDUSU - 19.08.2014
(ULUS) DEVLETTE SONA DOĞRU MU? - 04.08.2014
DEMOKRASİ KİME OY VERECEK? - 28.07.2014
Obama Doktrini: Yurtta Susmak, Cihanda Susmak - 21.07.2014
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER VE DÜNYA BARIŞI - 14.07.2014
DÜŞÜNEN HAYVAN? - 07.07.2014
AMERİKA BAĞIMSIZ KÜRDİSTAN'A KARŞI MI? - 30.06.2014
Musul Sonrası Irakta Çözüm Önerileri - 23.06.2014
BAĞDAT HARABELERİNDE YENİ BİR IRAK MÜMKÜN MÜ? - 16.06.2014
HALKLARIN KENDİ KADERİNİ TAYİN HAKKI İLE İLGİLİ KAVRAMSAL BİR DEĞERLENDİRME - 09.06.2014
Gezi, Gazi mi Oldu? - 02.06.2014
Kemalist Eğitim Ne Üretir? - 26.05.2014
İDEAL TOPLUM? - 19.05.2014
SOYKIRIM SÖZLÜĞÜ - 12.05.2014
1982 ANAYASASININ NE KADAR DA SEVENİ VARMIŞ! - 05.05.2014
90 Yıllık Demokrasi(!) Nerede? - 24.04.2014
Seçim Sistemi ve Demokratikleşme - 23.04.2014
Türkiye hangi dünya liginde? - 23.04.2014
Paylaş
Tweetle
Gönder
Başlık bir oksimoron gibi görünüyor olabilir. Asırlardır babadan deden zararlı olduğu konusunda hemfikir olduğumuz çatışma, nasıl oluyor da yararlı olabiliyor? Çatışma haddi zatında olumsuz bir kavramdır denebilir, fakat biraz derinlemesine düşünüldüğünde durumun hiç de öyle olmadığı fark edilecektir.
Çatışma günlük hayatımızda sıkça karşılaştığımız bir olgudur. Her gün bir dizi çatışma ile karşılaşırız. Bir kısmını çözer, bir kısmı ile yaşamaya devam ederiz. Yani çatışma günlük hayatımızın doğal bir parçasıdır. Ondan kaçınmamız mümkün değildir. Biz insanlar doğuştan birer çatışma çözücüyüz. Etrafımızda meydana gelen çatışmaları çözmek için çok sistematik olmasa bile bir dizi teknik ve taktik geliştiririz.
Çatışmayı tanımlamak çoğu zaman kolay değildir. Her insanın kendince bir çatışma tanımı vardır. Bu da doğaldır, zira çatışma çok geniş ve kapsamı bir kavramdır. Basit bir düşünce farklılığından savaşa kadar uzun bir yelpazede yer alan her türlü uyuşmazlık çatışma olarak ifade edilir. Farklı disiplinlerde farklı farklı şekillerde tanımlanır ve farklı temellerde sınıflandırılır. Geleneksel olarak çatışma şiddet, kavga, kan, silah, tekme, tokat ve sopa gibi negatif sözcüklerle özdeşleştirilirken, bugün bunlarla birlikte bunların dışında bir takım özellik taşıyan uyuşmazlıklar da bu kavram kapsamında değerlendirilir. Şiddet içermeyen çatışmalar.
Çatışmalar farklı temellerde gruplandırılabiliyor. Psikoloji kişilik çatışmaları ya da kişilerarası çatışmaları; İşletme ve İktisat gibi disiplinler de şirket içi ya da şirketlerarası çatışmaları baz alır. Siyaset bilimi ve onunla ilişkili Uluslararası İlişkiler gibi disiplinler ise toplumsal çatışmaları konu edinir. Bunlardan kimisi şiddet içeren ve şiddet içermeyen çatışmalar şeklinde gruplandırırken, kimisi iç ve dış çatışmalar olarak gruplandırır. Kimisi, silahlı ve silahsız çatışmalar şeklinde sınıflandırır. Kimisi verilen insan kaybı üzerinden gruplandırırken, kimisi şiddetle ilişkisi üzerinden.
Uluslararası ilişkiler disiplini içinde önemli bir çalışma alanı olarak son yıllarda ortaya çıkan çatışma çalışmalarında, çatışmalar beş grupta incelenir. Uyuşmazlık ya da gizli çatışmalar. Bunlar toplumsal algıda var olan ve fakat fazla yüzeye çıkarılmak istenmeyen çatışmalardır. Toplumsal hassasiyetle yönetilir. Toplumların ya da grupların birbirileriyle ilgili önyargıları, önkabulleri ve ötekileştirme algısına dayanır. 2016 rakamlarına göre, dünyada toplamda var olan 402 çatışmadan 98i bu gruptadır. İkincisi, görünür çatışma ya da şiddet içermeyen krizdir. Burada çatışma söze dökülür. Gruplar birbirleriyle ilgili ötekileştirici, aşağılayıcı ve tehditkar bir dil kullanır. Ekonomik ambargolar da bu grupta sayılır. Burada da şiddet yoktur. Dünyada 78 tane vardır. Üçüncü grup ise, krizler ya da şiddet içeren krizlerdir. Burada önceden var olan görünür çatışma semptomlarına dayalı olarak anlık bir gelişme, beklenmedik bir kıvılcım nedeniyle geçici ve anlık bir şiddet patlak verir. Kriz çatışma yönetiminde önemli bir sınırdır. İyi yönetilirse yararlı sonuçlar elde edilir fakat yönetilemezse kontrol edilemez bir noktaya çıkabilir. Dünyadaki uluslararası çatışmaların büyük bir kısmı bu grupta yer alır. Toplamda 188 tane vardır. Dördüncü grup ise sınırlı savaştır. Bunda sistematik olarak gruplar silahlı şiddete başvurur. Dünyada 20 tane sınırlı savaş vardır. Beşinci grup ise savaştır. Burada da sistematik silahlı şiddet var ve yıkıcı sonuçları olan topyekün bir çatışmadır. Dünyada 2016 istatistiklerine göre 18 tane vardır. Bunlardan sadece bir tanesi devletlerarasıdır, diğerlerin tamamı devletlerin içinde meydana gelen iç savaşlardır. Yine bu 18 savaşın sadece bir tanesi demokratik ülkelerde yer almaktadır. Diğerlerin tümü demokratik olmayan ya da yarı demokratik ülkelerde meydana gelmektedir.
Bu gruplardan yaralı olarak görülen çatışmalar şiddet içermeyen ilk iki gruptur. Yani gizli çatışma ve görünür ya da şiddet içermeyen krizlerdir. Bunlar toplumsal uyuşmazlıkları çözmeye yarayan, gelişim, değişim, dönüşüm ve demokratikleşmenin motorudurlar. Bunlara iyi yönetilebilen şiddet içeren bazı krizleri de ekleyebiliriz. Bu nedenle, aslında çatışma süreçlerinde en önemli şey çatışma yönetimidir. Çatışmalar kaçınılmazdır ve bazıları da yararlıdır. Çatışmaları yararlı hale getiren şey onları nasıl yönettiğinizdir. Bir çatışma iyi yönetilirse iyi sonuç, kötü yönetilirse kötü sonuçlar verecektir. Bu nedenle, çatışma yönetimi çok ama çok önemli bir meseledir.
Dünyadaki çoğu bilimsel, toplumsal ve dinsel gelişme dahi bir çatışma neticesinde olmuştur. Statükoyu her türlü değişiklik rahatsız eder, o da çatışma doğurur. Statükoyu korumak isteyenlerle değişim isteyenler hep çatışmışlardır. Eğer bu çatışma şiddete özellikle yoğun şiddete evrilmediyse, toplumlara yarar sağlamıştır. Bu nedenle, şiddet içermeyen ya da az şiddet içerse bile iyi yönetilen çatışmalar yararlı çatışmalardır.
Çatışmaları yararlı ya da zararlı hale getiren şeyse toplumların barış kapasiteleridir. Toplumların barış kapasiteleri de demokrasi ve adalet seviyelerine bağlıdır. Bir toplumda bazı kişiler insani, ahlaki ve evrensel ölçekte görevlerini yerine getirirse, o toplumda çatışmalar elbette olur fakat hep yararlı çatışma düzeyinde kalır. Kolay kolay şiddete evrilmezler. Bu kişiler şunlardır: Hakim, savcı, avukat gibi adaletçiler; asker, polis ve özel güvenlik gibi emniyetçiler; öğretmen, akademisyen, özel öğretmenler gibi eğitimciler; din görevlileri ve son olarak sanatçılar ve ihtiyarlardır. Bir toplumda bu kişiler hakkıyla görevlerini yapıyorsa o toplum huzur ve barışı bulur. Çatışmaları yararlı hale getirir.