Aydın'ın Söke ilçesinde yer alan Beşparmak Dağı'nda yetiştiği tespit edilen yeni bir kazgagası (corydalis) türü, Ege Üniversitesi Botanik Bahçesi ile Herbaryum Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Yıldırım ve ekibi tarafından keşfedildi.
Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahi Anabilim Dalı Dr. Öğretim Üyesi Varol Aydın’ın, mart ayında Aydın ile Muğla sınırlarında yer alan ve "Latmos" adı verilen Beşparmak Dağı'nda gezi yaptığı sırada farklı göründüğünü düşünen bir bitkinin fotoğraflarını çekerek Prof. Dr. Hasan Yıldırım'a göndermesi üzerine, yeni bir keşif yapıldı.
ANNALES BOTANİCİ FENNİCİ'DE YAYIMLANDIYıldırım, yapmış olduğu araştırmalar sonucunda söz konusu bitkinin literatürde yer almadığını tespit etti. Bunun üzerine Prof. Dr. Hasan Yıldırım ve Varol Aydın, bitkinin bulunduğu çevrede çalışmalar yürüttüler.
Saha ve laboratuvar çalışmalarına Doktora öğrencisi Tuğkan Özdöl ile Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesinden Dr. Öğretim Görevlisi Kenan Akbaş'ın da dahil olması ile birlikte, hazırladıkları bilimsel makale Finlandiya merkezli uluslararası hakemli dergi Annales Botanici Fennici'de yayımlandı.
Bununla birlikte "Latmos kazgagası" adı verdikleri bitki bilim dünyasına kazandırılmış oldu. Bitkinin bilimsel ismi ise, keşfi gerçekleştiren Varol Aydın'a atıfta bulunması amacıyla "Corydalis varolaydinii" olarak kaydedildi.
Bilim dünyasına tanıtılan bu bitkinin dünyada sadece Latmos bölgesi sınırları içerisinde yayıldığını ifade eden Prof. Dr. Hasan Yıldırım, Aydın ve Muğla il sınırları içerisinde uzanan Beşparmak Dağı'nın, Bafa Gölü'nün doğusunda ve Batı Menteşe Dağları sisteminde yer aldığını aktardı. Yıldırım, kazgagası cinsinin dünya genelinde yaklaşık 500 türe sahip olduğunu ve haşhaşgiller (papaveraceae) ailesinin tür bakımından en zengin cinslerinden olduğunu aktardı.
Bitkinin keşfedildiği alanın önemine değinen Yıldırım, “Kazgagası olarak bilinen corydalis cinsi, dünyada yaklaşık 500 kadar türle temsil edilmekte. Ülkemizde bu türle beraber 16 tane tür oldu ve bunlardan 7'si ülkemiz için endemik. Bu bitkinin yayılış noktası sadece Latmos. Latmos oldukça önemli bir antik kent. Batı Anadolu'daki ilk yerleşim yerlerinden biridir. 8 bin yıl önceye ait insanların burada kaya resimlerine ulaşmaktayız. Karya Bölgesinin önemli bir parçası olan Latmos Antik Kenti, geçmişten günümüze kadar bir yerleşim alanı olmuştur." şeklinde konuştu.
Yıldırım, bölgenin yaban hayatı, flora ve faunasının madencilik çalışmalarından olumsuz etkilendiğini söylerken, bu özel bölgenin daha iyi korunması gerektiğini ifade etti.
Latmos'u bütünüyle koruyacak bir statü sağlanmasının önemli olduğuna vurgu yapan Yıldırım, "Yoksa dünyanın çok değerli bir doğal ve kültürel miras alanı olan Latmos'u ve dünyada sadece Latmos'ta bulunan bitki türlerini yakın bir gelecekte maalesef yitirmiş olacağız." dedi.