İncir ihracatında dünya lideri olan Türkiye, artan girdi maliyetleri sebebiyle zor günlerden geçiyor. İlekleme maliyetlerinin de artmasıyla incirin üretim maliyetleri geçen yıla oranla yüzde 100’ün üzerinde artış gösterdi
KEMAL ÖZKURT – ÖZEL HABER- Türkiye güncel istatistiklere göre incir ihracatında birinci sırada yer alıyor. Dünyada en fazla kuru incir üretiminin yapıldığı Aydın ise Türkiye’nin kuru incir üretiminin de yüzde 65’ini karşılayarak ilk sırada yer alırken ikinci sırada İzmir geliyor. Geçen sezon Aydın Ticaret Borsası’nda yaklaşık 71 bin ton kuru incir işlem gördü. İzmir’de yeni sezonun sonunda ise sektör temsilci tarafından yapılan açıklamalara göre 65 bin ton kuru incir ihraç ederek ihracatta 300 milyon doları aşmak hedefleniyor. Haziran ayında erken hasat dönemi başlayacak incirde rekolte düşüşünün yanı sıra en büyük sorunlardan biri de işçi maaliyetlerinde yaşanan artış. İncirde üretim maliyetlerinin en önemli kaleminin işçilik olduğunu vurgulayan Aydın Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Fevzi Çondur, ilekleme maliyetlerinin de artmasıyla birlikte incirin üretim maliyetlerinin geçen yıla oranla yüzde 100’ün üzerinde artış gösterdiğini belirtti.
İşçi maliyetleri tarım sektöründe de hız kesmeden devam ediyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre tarımsal işletmelerde 2023 yılında mevsimlik tarım işçilerinin günlük ücretleri bir önceki yıla göre yüzde 114,6 artarak 512 TL, sürekli tarım işçilerinin aylık ücretleri ise yüzde 105,2 artarak 13 bin 435 TL oldu. İncirde üretim maliyetlerinin en önemli girdi kaleminin işçilik olduğunu söyleyen Çondur, “Geçen yıl 350 TL olan işçi yevmiyesi, bu yıl 800 TL’ye ulaştı. Bunun yanı sıra bu sene, ilk alınan verilere göre ileklerde kalitesiz bir sezon yaşanıyor. Bu durum ilekleme maliyetlerini de çok artırır. İlek fiyatının ikiye katlanacağını öngörüyoruz. Önümüzdeki iki hafta içerisinde belli olacak. Ortalama olarak incirin üretim maliyetleri geçen yıla göre yüzde 100’ün üzerinde bir artış gösterdi” diye konuştu.
Girdi maliyetleri sebebiyle incir üretiminin zorlaştığına dikkat çeken İzmir Ticaret Borsası’nda (İTB) Yönetim Kurulu Üyesi Özhan Şen, “Aydın’dan sonra İzmir’de incir üretiminde önemli bir yer. Fakat yaşanan iklim değişiklikleri rekolteyi düşürürken arta girdi maliyetleri de incir üretimini zorlaştırıyor. Her sektörde yaşanan ara eleman sorunu incir üretiminde de mevcut. Mevsimlik işçi ücretlerinde geçen yıla oranla ciddi bir artış var. Bu durum girdi maliyetlerini önemli ölçüde arttırıyor. İncirde son zamanlarda zaten bir alfatoksin konusuyla mücadele ediyoruz. Medyada çıkan Türk incirinde alfatoksin bulunuyor söylemleri ihracatımıza ciddi oranda zarar veriyor. Bizim incirimizde hastalık yok. Çok kaliteli ortamlarda üretimini ve ihracatını gerçekleştiriyoruz. Umarım kısa sürede bu algı yıkılır. Girdi maliyetlerinin dengeli seviyelere gelmesiyle incir ihracatında olan liderliğimizi sürdüreceğimize inanıyorum” dedi.
İncirde rekolte beklentisi konusunda konuşmak için henüz erken olduğunu belirterek incir ağaçlarının yeni yapraklandığını ve şimdilik üretimin sorunsuz ilerlediğini ifade eden Çondur, “Geçtiğimiz üç ay ciddi bir kuraklık söz konusu oldu. Bunun etkileri ise Ağustos ayının ortalarında belli olacak. Haziran ve Temmuz ayının sıcaklık dereceleri çok önemli. Mevsim normallerinin üzerinde seyrederse rekoltede düşüş görülebilir. İncir hassas bir ürün olduğundan, her şey dört dörtlük gitse bile Ağustos ve Eylül ayları arasında havadaki nem miktarının yüksek olması her şeyi değiştirebilir. Nem miktarı hem rekolteyi hem de kaliteyi olumsuz etkiler. Öngörülen meteorolojik bilgilere göre kurak bir yıl yaşıyoruz. Kuraklığın üretime mutlaka bir etkisi olur. Yaz ayları da bunu perçinler ve kuraklık devam ederse, üretimin olumsuz etkilemesini bekliyoruz” diye konuştu.
FİYATLAR GEÇEN YILLA AYNI BAŞLAR
İklim değişiklikleri sebebiyle zarar gören incirin değerinin kaybolduğunu ifade eden Çondur, “Geçtiğimiz sezın Temmuz atında Aydın’da 100 bin tonun üzerinde rekolte bekliyorduk. Fakat çiğ yağışından dolayı rekolte beklentilerin altında gerçekleşerek 71 bin ton oldu. Tonajın yanı sıra incirin kalitesini de göz önünde bulundurmak gerekir. 71 bin ton incirin yaklaşık yüzde 50’si pekmezlik ve benzeri olarak ayrılan hurda incire dönüşüyor. 150 TL değerinde olan sıra incir, 20 TL’lik hurda incire dönüşüyor. Böylece ciddi bir değer kaybı yaşanıyor” dedi. Yeni sezonda incir fiyatına ilişkin olarak da açıklamalarda bulunan Çondur, “2023’te 51-55 boyunda, 75 TL ile sezona başlayan sıra incirin fiyatı, rekolte ve kalitenin düşmesiyle 160 TL’ye ulaştı. İncir fiyatının bu yıl da geçen sezon fiyatlarıyla birbirine yakın başlamasını fakat rekolte ve kalitedeki gerilemeye göre incir fiyatlarının yukarı yönlü seyretmesini bekliyoruz” ifadelerini kullandı.