Turizmde sezonunun son günlerini yaşıyor. Turizm esnafı sezondan istediğini bulmazken umutlar 2025’e kaldı. ETİK Başkanı Mehmet İşler, “Bu seneki sıkıntı iç pazardaydı. İç pazara ayırdığımız payları biz dolduramadık” dedi
SEMİ TEKTAŞ/ÖZEL HABER- Türkiye’nin önemli gelir kaynaklarından olan turizmden bu yıl istenilen karlılık oranlarını elde edilemedi. Yaz aylarında başlayan Avrupa Şampiyonası ve Olimpiyatlar yaz turizmini olumsuz etkilerken maliyetlerde yaşanan artışlar ise karlılık oranlarını düşürdü. Ege Bölgesi’nde beklenen turizm girdisinin karlılık oranlarına yansıması beklenmiyor. Karlılık marjının daha düşük seyretmesi bekleniyor. Personel giderleri, elektrik giderleri, alkollü içeceklerdeki artan vergiler, turistlerin oteller yerine daha uygun fiyatlı evler ya da pansiyonlarda kalması, yerli turistin tatil sürelerini kısması turizmi etkileyen en büyük engeller oldu. Eylül ve ekim aylarında turizm sezonunda bir hareketlenmenin olduğunu belirten turizmciler, yerli turistin sezonun büyük kısmında tatilden kıstığını belirtti. Normal sezonda yerli turist ile çalışan işletmelerin kasım ayına kadar faaliyet gösterdiğini ifade eden turizmciler bu sezonda ise bu işletmelerin sezonu eylül ayı itibariyle kapattığını sadece yabancı turist ile çalışan işletmelerin sezona devam ettiği belirtti. Çeşme ve Alaçatı’da ise sezon nispeten iyi giderken turizm esnafı ise umudunu 2025’e bağladı. Ege Turistik İşletmeler ve Konaklamalar Birliği (ETİK) Başkanı Mehmet İşler, turizmin sezon sonu yaptığı değerlendirmesinde “Ekim aylarında nispeten biraz toparladı. Fakat artan maliyetler karşısında piyasalar dengelenemediğinden dolayı da turizm sektörü her ne kadar satıştaki turist sayısını yakalıyor olsa da beklenen karlılıkları elde edemiyor” diye konuştu.
Maliyetlerden dolayı kar marjının düşük olduğunu belirten İşler, turistlerin konaklama için pansiyon veya evleri tercih ettiğinin altını çizdi. İşler, “Turizm sezonu 2024 yılı başında büyük umutlarla başladı ve iyi de gidiyordu. Ancak daha sonra özellikle temmuz-ağustos aylarında hem Avrupa Şampiyonası hem de Olimpiyatlar nedeniyle bu dönemdeki rezervasyonlar etkilendi. Hatta bazı oteller erken rezervasyon fiyatlarının altında oda satmaya başladı. Bu da sektörün beklediği gelirleri kaybetmesine sebebiyet verdi. Sektör eylül ve ekim aylarında nispeten biraz toparladı. Fakat artan maliyetler karşısında piyasalar dengelenemediğinden dolayı da turizm sektörü her ne kadar satıştaki turist sayısını yakalıyor olsa da beklenen karlılık oranlarını elde edemiyor. Çünkü makas daralıyor. İnsanların alım gücü düştüğü için oteller yukarıda satabileceği fiyatı aşağıya çekmek zorunda kaldı. Aşağıda ise sürekli maliyet artışı turizm sektörünün kâr marjını düşürüyor. Bu açıdan turizm sektörü otellerdeki doluluk oranını yakalayabilse de maliyetlerden dolayı kardan ciddi bir düşüşleri var. 60 milyonu yakalayabilir bu sene ama bu miktarı yakalaması demek bu turistlerin otellerde gelip kaldığı anlamına gelmiyor. Bunların çoğu ikinci konut rezidanslarda, villa ve pansiyonlarda kaldı. Oteller bu yüzden dolayı da bu 60 milyon rakamını tam hissedemedi” diye konuştu.
Yerli turistin sezonu tatil sürelerini kıtığını belirten İşler, “Yabancı turist tatile ağırlıklı olarak geldi bu sene. Bu seneki sıkıntı iç pazardaydı. İç pazara ayırdığımız payları biz dolduramadık. İç pazar ciddi bir düşüş gösterdi. Yüzde 30'lara 25’lere düşen bir iç pazar gördük. Bu durum bize insanların alım güçlerinin düştüğünü ve bazılarında tatil sürelerini kıstığını gösteriyor. Bir haftalık süreler 5 güne, beş günlük olanlar üç güne, üç günlük olanlar bir güne düşürdü. Çünkü rakamlar yükseldi. Rakamların yükselmesinin sebebide turizm sektörünün fahiş fiyat uygulamasından değildi. Maalesef hem alkolü içecekler hem yiyecek hem elektriğe gelen zamlar maliyetlere yansıyınca fiyatlar da yükseldi. Üstüne fahiş bir fiyat uygulamadı. Aynı kâr marjıyla çalıştı. Ama baktı ki aynı kâr marjıyla bu sene gitmiyor. Bu sefer kendi kâr marjını kıstı. Ege'de iç pazar ağırlıklı çalışan birçok tesis Ekim sonu gibi kapatırken bu sene Eylül sonu gibi kapattı. Ancak Ege'de yabancı turiste hizmet eden oteller sezona devam ediyor. Ekim sonuna kadar, Kasım'ın ilk haftasına kadar devam ediyor. Ancak yerliyle çalışanlar eylül sonu gibi kapattı. Yerli turist tatile gitmeyen oldu. Gidip de kısa kesen oldu. Giden de tatilini Temmuz-Ağustos ağırlıklı yaptı. Önceden yerli turist Eylül ve Ekim aylarında da tatile gidiyordu. Eylülü kaldırdı Ekim ayında gelebiliyorsa geliyor. Müşteri portföylerimiz aynı ama insanlar para harcamadı. Çünkü okullar açılacak. Çocukların eğitimi var. Okul paralarının ne olacağı belli değil. Her gün benzine ve elektriğe zam geliyor. Tatile gelen insanlar maliyetleri kontrol altına alabilmek için ekstra harcamalarında kısıtlamaya gitti” dedi.
2024 yılının istenilen seviyede olmadığını söyleyen Çeşme Turistik Otelciler Birliği Başkanı Orhan Belge, ekonomik sıkıntıların çözülmesi durumunda 2025 yılından umutlu olduklarını belirtti. Belge, “2024 yılı Çeşme de rakamlar 2023'e yaklaştı. Çok parlak bir yıl değildi ama kötü bir yılda diyemeyiz. 2019 yılını çok aradık bu sene. Çünkü 2019'da son 10 yılın en iyi gecelemesini yapmıştık ve sezonun en esnek olduğu zamandı. 20 gün içinde erken rezervasyonlar açılacak ve önümüzü daha iyi göreceğiz. Ama 2025 verileri daha iyi geliyor. Özellikle dış pazar açısından daha iyi veriler geliyor. Bir diğer önemli hususta 2025'te ülkenin bugünkü içinde olduğu ekonomik şartların düzelmesi ve enflasyonun da düşmesiyle maliyetler biraz rahatlayacak diye düşünüyorum. Çünkü bu sene hakikaten maliyetler çok yüksekti ve insanlar tatil yapmayı biraz erteledi. 2-3 defa yapanlar bir defa yaptı. Onu da bayrama denk getirdiler. Ama önümüzdeki yılın bu enflasyonun ateşinin düşmesiyle 2023 ve 2024’ü geçeriz diye düşünüyoruz. Çeşme’nin Alaçatı’dan kaynaklanan yerli turist gerçeği var. Yerli turist daha çok tercih etti. Ama bizim isteğimiz yüzde 50 yerli yüzde 50 yabancı turist pazarı. Şu anda yakaladığımız yüzde 30’a yabancı yüzde 70 yerli. Bu sezon geçmiş senelere göre aslında iyi. Çünkü yabancının yüzde 5, yerlinin yüzde 95 olduğu yıllarımız oldu. Bizim bu sene tek amacımız yabancı turisti nasıl ülkemize ve özellikle Çeşme’ye çekebiliriz, diye çalışmalar yapmak. Çeşme sadece deniz kum güneşten ibaret değil” değerlendirmesinde bulundu.