Türkiye'nin de üyesi olduğu NATO hakkında bilgiler merak ediliyor. Peki NATO nedir ve ne anlama gelir? İşte detaylar...
NATO, Finlandiya'nın da katılmasıyla birlikte dikkat çeken bir kuruluş haline gelmiştir. Türkiye'nin de üyesi olduğu NATO, ne olduğu, kuruluş tarihi ve amacıyla ilgili merak uyandırmaktadır. Peki, NATO nedir? Ne anlama gelir? NATO ne zaman kuruldu? İşte NATO hakkında bilgiler.
NATO NEDİR?Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO), 4 Nisan 1949'da 12 ülke tarafından imzalanan Kuzey Atlantik Antlaşması'na dayanarak kurulmuş uluslararası askeri bir ittifaktır. Farklı dönemlerde 19 ülkenin daha katılmasıyla genişlemiştir.
NATO üyeleri, herhangi bir dış güçten gelebilecek saldırıya karşı ortak savunma yapmaktadır. NATO'nun merkezi, örgütün Kuzey Amerika ve Avrupa'daki 31 üyesinden biri olan Belçika'nın başkenti Brüksel'de bulunmaktadır. 19 ülke NATO'nun "Barış İçin Ortaklık" adlı girişiminde yer alırken, 19 ülke kurumlaşmış diyalog programlarına dâhildir. Tüm NATO üyelerinin toplam askeri harcamaları, dünyadaki savunma harcamalarının %70'inden fazlasını oluşturmaktadır. Üyelerin savunma harcamalarının GSYİH'lerinin %2'si kadar olması öngörülmektedir.
NATO, Kore Savaşı sırasında üye ülkeleri harekete geçirene ve iki Amerikalı komutanın yönlendirmesiyle birleşik bir askeri yapı kurulana kadar siyasi bir ittifaktan öte değildi. Soğuk Savaş dönemi, 1955'te kurulan Varşova Paktı'na üye ülkelerle çekişmelere neden oldu. Avrupa ülkeleri ile ABD arasındaki ilişkilerin gücü üzerindeki şüpheler, bağımsız Fransız nükleer caydırıcılığına ve 1966'da Fransa'nın NATO'nun askeri kanadından çekilmesine yol açan NATO savunmasının Sovyet işgaline karşı güvenilirliğine duyulan şüphelerle zaman zaman arttı. Berlin Duvarı'nın 1989'da yıkılmasının ardından, NATO Yugoslavya'nın dağılma sürecine müdahil oldu ve ilk askeri operasyonlarını 1992-1995 yıllarında Bosna-Hersek'te ve daha sonra 1999'da Yugoslavya'da gerçekleştirdi. Politik olarak, eski Varşova Paktı ülkeleriyle iyi ilişkiler kurmaya çalıştı ve bu ülkelerin bir kısmı 1999 ve 2004'te NATO'ya katıldı.
NATO'nun Kuzey Atlantik Antlaşması'nın 5. maddesi, örgüte üye ülkelerin silahlı bir saldırıya uğrayan herhangi bir üye ülkeye yardım etmelerini öngörür. Bu madde, NATO tarihinde ilk ve tek kez 2001'deki 11 Eylül saldırılarından sonra uygulandı. 11 Eylül saldırılarının ardından, askerler NATO liderliğindeki ISAF'in komutası altında Afganistan'a konuşlandırıldı. Ayrıca, örgüt Irak'a eğitmen gönderilmesi, korsanlıkla mücadele operasyonlarını destekleme ve 2011'de Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 1973 sayılı kararı uyarınca Libya'da uçuşa yasak bölgenin uygulanması gibi çeşitli ek roller üstlendi. NATO'nun daha az etkili olan 4. maddesi, toplamda beş kez uygulandı. Bu uygulamalar arasında, Türkiye'nin 2003'teki Irak Savaşı sırasında, 2012'de Suriye İç Savaşı sırasında yaşanan olaylar, 2015'te Irak ve Şam İslam Devleti'nin tehditleri, ve Polonya'nın 2014'te Rusya'nın Kırım'a müdahalesinden sonra aldığı önlemler bulunmaktadır.
NATO'YA ÜYE ÜLKELERAlmanya - 1955
Amerika Birleşik Devletleri - 1949
Arnavutluk - 2009
Belçika - 1949
Birleşik Krallık - 1949
Bulgaristan - 2004
Çek Cumhuriyeti - 1999
Danimarka - 1949
Estonya - 2004
Fransa - 1949
Finlandiya - 2023
Hırvatistan - 2009
Hollanda - 1949
İspanya - 1982
İtalya - 1949
İzlanda - 1949
Kanada - 1949
Karadağ - 2017
Kuzey Makedonya - 2020
Letonya - 2004
Litvanya - 2004
Lüksemburg - 1949
Macaristan - 1999
Norveç - 1949
Polonya - 1999
Portekiz - 1949
Romanya - 2004
Slovakya - 2004
Slovenya - 2004
Türkiye - 1952
Yunanistan - 1952