Depremlerden etkilenen Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Osmaniye ve Şanlıurfa'da, afetin yaşandığı yıl AR-GE harcamaları bir önceki yıla kıyasla yüzde 100 artış göstererek 8 milyar 382 milyon liraya ulaştı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden yapılan derlemeye göre, geçen yıl Türkiye genelinde toplam 377 milyar 542 milyon lira tutarında AR-GE harcaması gerçekleştirildi. Ankara, 112 milyar 200 milyon 715 bin 192 lira ile en yüksek harcamayı yaparken, onu 109 milyar 71 milyon 701 bin 282 lira ile İstanbul izledi.
5 yılda 8 katına çıktı
Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen illerde, "asrın felaketi" olarak tanımlanan geçen yılki afetin ardından AR-GE harcamalarında düzenli bir artış gözlendi. Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Osmaniye ve Şanlıurfa illerinde 2019-2023 döneminde toplam AR-GE harcamaları sekiz katına yükseldi. 2019'da 1 milyar 46 milyon lira olan bu harcamalar, 2020'de 1 milyar 139 milyon liraya, 2021'de 2 milyar 54 milyon liraya, 2022'de ise 4 milyar 187 milyon liraya çıktı. 2023'te ise depremlerin etkisiyle harcamalar bir önceki yıla kıyasla yüzde 100 artarak 8 milyar 382 milyon liraya ulaştı.
Geçen yıl en fazla harcama, 3 milyar 26 milyon lira ile Adıyaman, Gaziantep ve Kilis bölgesinde gerçekleşirken, bu bölgeyi 2 milyar 881 milyon lira ile Hatay ve Kahramanmaraş, 2 milyar 474 milyon lira ile Osmaniye, Diyarbakır ve Şanlıurfa izledi.
AR-GE personel sayısı
Depremin etkilerinin yaşandığı yılda, AR-GE alanındaki personel sayısında Gaziantep, Adıyaman, Kilis ile Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye bölgelerinde artış görüldü. 2023 yılında, Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye bölgesindeki AR-GE personeli 355 kişi artarken, Gaziantep, Adıyaman, Kilis bölgesinde bu sayı 22 kişi arttı. Öte yandan, Şanlıurfa ve Diyarbakır bölgesinde ise 26 kişilik bir azalma kaydedildi.
Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen 8 ilde 2019-2023 yılları arasında gerçekleşen AR-GE harcamaları ve insan kaynağına dair veriler şu şekildedir:
AR-GE Harcaması 2023 2022 2021 2020 2019
(Gaziantep, Adıyaman, Kilis) 3.026.228.808 1.575.568.348 820.349.825 382.826.835 348.764.220
(Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye) 2.881.224.686 1.316.153.867 514.659.382 383.904.680 328.857.402
(Şanlıurfa, Diyarbakır) 2.474.188.771 1.295.578.119 718.647.495 371.991.349 368.246.322
Toplam 8.381.642.265 4.187.300.334 2.053.656.702 1.138.722.864 1.045.867.944
AR-GE İnsan Kaynağı 2023 2022 2021 2020 2019
(Gaziantep, Adıyaman, Kilis) 4.214 4.192 4.241 3.832 3.855
(Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye) 4.191 3.836 4.219 3.859 3.777
(Şanlıurfa, Diyarbakır) 3.225 3.251 3.550 3.280 3.442