Geçen seneden bu yana tesiri altında olduğumuz Süper El Nino sıcakları etkisini yavaş yavaş kaybediyor. Ancak onu uzmanların asıl tehlike olarak gördüğü La Nina soğukları takip ediyor
AYSELİN UZUN-ÖZEL HABER- Pasifik Okyanusu’nun olağandışı düzeyde ısınmasıyla gerçekleşen Süper El Nino sıcakları, 2023 yılı Temmuz ayından bu yana ülkemizi de etkisi altına aldı. Yaklaşık olarak bir yıl süren aşırı sıcaklar beraberinde yağışları da getirince Anadolu’daki barajlar doldu ve hidroelektrik santraller ülke enerjisini yüzde 14’lerden tekrar yüzde 28 seviyesine çıkardı. Böylece Türkiye’nin enerji ithalatı da azaldı. Ancak yaşanan bu ekstrem hava olayının temmuz ayı sonuna kadar tamamen etkisini yitirmesi bekleniyor ve ardından gelecek olan La Nina soğuklarının kuraklık başta olmak üzere birçok soruna yol açacağı ön görülüyor. Yaşanabilecek olumsuzluklara karşı devlet tarafından eylem planı oluşturulması gerektiğini vurgulayan İklim Bilimci Prof. Dr. Doğan Yaşar ise “Soğumanın etkisiyle yağışlar sekteye uğrar. Bu da beraberinde birçok sorunu getirir” diyerek uyarıda bulundu.
“Geçen sene Süper El Nino vatandaşı her ne kadar bunaltsa da sıcak her zaman soğuktan iyidir” diyen Yaşar, kuraklığa bilinenin aksine soğukların neden olduğunu vurgulayarak, “Soğukta buharlaşma azalır ve dolayısıyla yağışlar da sekteye uğrar. Bu da beraberinde birçok sorunu getirir. Başta avlanan balık oranı ve tarım olmak üzere hayati birçok şey bundan etkilenir. Nedeni ise şudur: soğumadan kaynaklı yağışlar azalınca buna bağlı olarak denizlere gelen Nütrient miktarı da azalır. Dünya denizlerine baktığımız zaman avlanan balıkların yüzde 95’i delta ağızlarından yakalanır çünkü nehirler buralara besleyici element olan Nütrient getirir. Bunlar da denizdeki canlıları hareketlendirir ve balık miktarını arttırır. Yani yağmur suyuyla gelen Nütrient balıkçılık için çok önemlidir. Geçen seneye bakarsak, Süper El Nino geldiği zaman bir anda hava sıcaklıkları arttı ve buharlaşma etkisiyle yağmurlarda da artış görüldü. Dolayısıyla geçen yıl avlanan balık miktarında büyük bir artış meydana geldi. Biz geçen sene normalde 254 bin ton olan balık avlama oranımızı 387 bin tona çıkardık ve rekor kırdık. Ayrıca 2023 yılı, son 50 yılda en çok yağış aldığımız 4-5 yıldan biriydi. Aşırı sıcakların tam tersi bir soğuma gelince de maalesef kuraklık rekoru kırabiliriz” diye konuştu
Aşırı sıcak ve soğuklarda planlı üretim yapılmasının önemine dikkat çeken Yaşar “La Nina’da hava soğur, hava soğuduğu için yağışlar azalır. Yağışlar azaldığı için tarımda çok ciddi düşüşler olur. Yani birim kaybı olur. 1992 yılında deniz suyunda yüzde 0,5’lik bir düşüşte bile bizim bütün barajlarımız boşalmıştı. Çünkü onun etkisiyle hiç yağmur yağmadı ve bütün dünyada ekonomik krize sebep oldu. En ufak soğumada neler olabileceğini gördük. İşte bu nedenle devletin ve vatandaşların her türlü hava olayına hazırlıklı olması gerekiyor. Devlet tarafından özellikle tarımda bir durgunluk yaşanmaması adına planlamalar yapılması lazım. Üstelik Anadolu coğrafyasında yaşamamız sebebiyle bu tarz krizleri eğer bilim ile hareket edersek çok büyük fırsatlara çevirebiliriz. Eğer böyle durumlara hazırlıklı olsaydık bugün Türkiye’nin cari açığı tarımla bitirilebilirdi. Demek istediğim devletin sıcak havalarda ekilecek ürünler ve soğuk havalarda ekilecek ürünler diye bir planlama yaparak durum gerçekleştiğinde bu planı uygulamaya koyması gerekir. Ancak biz bunu yapamadık ve hala yapmamaya devam ediyoruz. Bizde çiftçi rastgele ürün yetiştiriyor. Ülkemizde 2020 yılında üretim rekoru kırıldı ama atılan plansız adımlar nedeniyle elde edilen mahsulün neredeyse yarısının çöpe gitti. Tüm bunlar olurken dünyada birçok ülke bu krizi müthiş kullandı ama biz elimizdeki olanakları kullanamadık” açıklamasında bulundu.