İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi 76 yaşında

Türk Tabipleri Birliği, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin 76. yaşında yazılı bir açıklama yaparak önemli mesajlar iletti

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin 76 yaşında olduğunu kaydeden Türk Tabipleri Birliği (TTB), hak ihlallerinin yaşamın her alanında arttığını, insan hakları mücadelesini büyütme zamanı olduğunu vurguladı.

Yapılan açıklamada, “Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Komisyonu’nun 1948 Haziran’ında hazırladığı İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi 10 Aralık 1948’de BM Genel Kurulu’nda kabul edilmiştir. İnsan hak ve özgürlüklerinin kazanılmasında bir dönüm noktası olan bu bildirgenin kabul edildiği 10 Aralık günü Dünya İnsan Hakları Günü olarak kutlanmaktadır” denildi.

ULUSLARARASI HUKUKTA BİR BELGEDE İLK KEZ YER ALDI

“İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’ni önceki hak belgelerinden ayıran temel noktalar, vazgeçilmez hakları olan bir insan tanımına dayanması ve evrensel niteliğidir” ifadelerinin yer aldığı açıklamada, “Bu bildirge, tüm insanlık değerlerinin bir ürünü olarak ortaya çıkmıştır. Bir sözleşme olmamasına ve biçimsel bir yaptırım içermemesine karşın İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi, BM’nin kurucu belgelerinden biridir. Bildirgenin birinci maddesinde belirtilen ‘bütün insanların özgür, onur ve hakları yönünden eşit doğdukları’ ifadesi, pek çok ülkenin anayasasında kullanılmıştır. Bildirgenin önsözünde yer alan ‘hukukun üstünlüğü’ terimi, uluslararası hukukta bir belgede ilk kez yer almıştır. En başta yaşam ve özgürlük olmak üzere sağlık, eğitim, yiyecek bulma, barınma, çalışma, din, vicdan, düşünce ve ifade özgürlüğü hakları İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin temellerini oluşturur. Bildirgede çok kapsamlı biçimde tanımlanan hak ve özgürlüklerin hiyerarşik bir ayrım gözetilmeden bütünlüklü biçimde ele alınması gerekir. Günümüzde pek çok hukuk belgesinde temel haklar olarak tanımlanan kişisel hak ve özgürlüklere öncelik verilmesi yaklaşımı, toplumsal ve ekonomik hakların gölgede kalmasıyla sonuçlanmaktadır. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin hak anlayışına göre kişisel haklar ile toplumsal ve ekonomik haklar birbirinden ayrılamaz bir bütün oluşturur” bilgisi paylaşıldı.

KADIN VE ÇOCUK HAKLARI ÖNÜNDEKİ ENGELLER VAHİM BOYUTTA

Son olarak ise, “İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi, kendisinden sonra yayımlanan Kadınların Siyasal Haklarına İlişkin Sözleşme (1952), Çocuk Hakları Bildirisi (1959), Avrupa Sosyal Şartı (1961) ve Afrika İnsan ve Halklarının Hakları Şartı (1981) gibi belgelerin düşünsel temelini oluşturmuştur. Bildirgenin, tüm insan toplumları için genel bir kavramsal çerçeve oluşturduğu söylenebilir. Ne yazık ki, aralarında ülkemizin de bulunduğu pek çok ülkede gözlenen insan hakları ihlalleri, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin hedeflediği genel hak ve özgürlük düzeyinin çok uzağında kalınmasına neden oluyor. TİHV ve İHD’nin 2022 verilerine göre; ülkemizde yaşam hakkı ihlalleri, işkence ve kötü muamele uygulamaları; düşünce ve ifade özgürlüğü, toplanma ve gösteri özgürlüğü, kadın ve çocuk hakları önündeki engeller vahim boyuttadır. Ülkemizin insan hakları açısından çağın gerektirdiği bir noktaya ulaştırılmasında, sadece insan hakları örgütlerinin değil, bütün meslek örgütlerinin, sendikaların, siyasi partilerin, sivil toplum örgütlerinin ve her düzeyde yurttaş girişiminin ortak çabalarına ihtiyaç vardır. Ancak o zaman özgür, onurlu ve eşit bireylerin insanca bir yaşam sürdüğü bir toplumun üyesi olacağız” mesajı iletildi.