Yerli ve yabancı ziyaretçilerin yoğun ilgi gösterdiği İzmir, geçmişten bugüne kadar olan gelişimiyle herkesi hayran bırakıyor. Peki, İzmir geçmişte nasıl bir görünüme sahipti?
Ege’nin incisi olarak bilinen ve ziyaretçileri tarafından her zaman yoğun ilgi gören İzmir, zengin tarihiyle adeta bir açık hava müzesini andırıyor. Smyrna adıyla tarihe kazınan şehir, geçmişten bugüne kadar uzanan gelişimiyle şaşırtıcı bir yolculuğa tanıklık ediyor. İzmir, her köşesinde farklı bir hikâye barındıran, eski ile yeniyi bir arada harmanlayan bir kent olarak dikkat çekiyor. Antik dönemlerden kalma Agora’sı, ihtişamlı Kadifekale’si ve modern mimarinin simgesi olan yapılarıyla İzmir, hem tarih meraklılarını hem de modern yaşamın dinamizmini arayanları büyülüyor. Ege Denizi'nin masmavi sularıyla çevrili bu güzel şehir, yıl boyunca süren ılıman iklimi, eşsiz plajları ve lezzetli mutfağıyla da ziyaretçilerini kendine çekiyor. Peki geçmişten bugüne İzmir’in gelişimi nasıl oldu? Geçmişte İzmir nasıl görünüyordu? Sizler için araştırdık. İşte İzmir’in eski hali…
1867-1886 yılları arasında inşa edilen İskele, o dönemde Osmanlı İmparatorluğu pasaport bürosu olarak kullanılıyordu. Günümüzdeki ‘pasaport’ adı da bu dönemdeki kullanımından kaynaklanıyor. Ancak, İzmir'in kurtuluşunun hemen ardından, 1922 yılında başlayan Büyük İzmir Yangını sırasında iskele binası hasar görüyor. 1926 yılında, Kazım Dirik'in valiliği döneminde bina yeniden inşa edilerek körfez vapur işletmeleri binası olarak hizmet vermeye başlıyor. Bina, 1’inci Milli Mimari stiliyle inşa ediliyor. 2003 yılında İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından restore ediliyor. Ağustos 2015'te onarım çalışmaları nedeniyle yaklaşık bir ay kapalı kalan iskele, Ekim 2020'de yeniden bakıma alınıyor. Ocak 2021'de tamamlanan çalışmalar boyunca, geçici olarak hizmet vermesi için Urla'dan yüzer iskele getiriliyor. Ardından da günümüzde Alsancak Pasaport İskele olarak bilinen mekân ortaya çıkıyor.
Alsancak Kordon, İzmir’in kalbinde yer alan ve hem yerli hem de yabancı ziyaretçilerin buluşma noktası olarak bilinen bir cazibe merkezi. Şiirlere ve şarkılara esin kaynağı olmuş bu semt, romantik günbatımları, hafif esen imbat rüzgârı, şirin kafeleri ve şık mağazalarıyla adeta bir cazibe merkezi olmayı sürdürüyor. Alsancak Kordon, geçit törenleri, koşu ve bisiklet parkurlarıyla da tanınan bu semtte yer almakta olup, ziyaretçilerine deniz kenarında huzur dolu anlar yaşatıyor. Kordon boyu (1. Kordon) boyunca uzanan sahil şeridi, sadece doğanın değil, aynı zamanda tarih ve kültürün de bir yansıması olarak öne çıkıyor. Kıbrıs Şehitleri Caddesi, çarşısı, Gündoğdu Meydanı, Cumhuriyet Meydanı, tarihi Rum evleri, kiliseler, sinagoglar ve kordonun ilk iskelesi olan Pasaport İskelesi gibi önemli noktalar, ziyaretçilere hem eğlence dolu zamanlar hem de zengin bir kültürel deneyim sunuyor. Alsancak Kordon eski haliyle de görenleri şaşırtıyor.
İlk olarak 1884 yılında açılan Konak İskelesi, İzmir'in en önemli ulaşım noktalarından biri olarak tarihteki yerini almış. Mimar Zeki Sayar'ın 1905-2001 yıllarında tasarladığı modern iskele binası, 14 Nisan 1938 tarihinde hizmete girmiş. Ancak, 1988 yılında Mustafa Kemal Sahil Bulvarı için yapılan sahil dolgu çalışmaları sonrasında iskele yeniden inşa edilmiş. Eski haliyle görenleri oldukça şaşırtan Konak İskelesi, yıllar içerisinde birçok değişiklik geçirmesine rağmen, İzmir'in kalbinde yer almaya ve şehir içi ulaşımın kalbi olarak hizmet vermeye devam ediyor. Zamanla geçirdiği dönüşümler, bu tarihi yapının İzmir için ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor.
Cumhuriyet Dönemi'nde Kadifekale, Eşrefpaşa, Hatay, Yeşilyurt ve Karabağlar gibi semtlerin hızla büyüyen nüfusları, Konak ile daha modern bir yol bağlantısına duyulan ihtiyacı giderek artırıyordu. Bu ihtiyaca yanıt olarak, 1 Aralık 1950'de Varyant yolunun inşasına başlandı. 2 aşamada tamamlanan Varyant, 1953 yılında İzmir halkının hizmetine sunuldu. Varyant'ın devreye girmesiyle Konak'a ulaşımda büyük bir kolaylık sağlanırken, İzmir'in ulaşım altyapısında da köklü bir değişim yaşandı. Bu yeni yol, İzmir'in gelişiminde ve modernleşme sürecinde önemli bir itici güç oldu. Varyant, sadece bir yol olmanın ötesinde, İzmir'in tarihinde ve kimliğinde önemli bir yer edinmiş. Günümüzde de şehrin en yoğun kullanılan yollarından biri olan Varyant, İzmir'in ulaşım geçmişinde bir dönüm noktasını simgelemeye devam ediyor.
İzmir Saat Kulesi, Osmanlı padişahı 2’nci Abdülhamid'in tahta çıkışının 25’inci yıldönümünü onurlandırmak amacıyla 1901 yılında inşa edilmiş, İzmir'in sembol yapılarından biri. Kentin simgesi haline gelen bu tarihî kule, Konak Meydanı'nda, Hükûmet Konağı, Kemeraltı Çarşısı'nın girişi, Konak Yalı Camii ve İzmir Büyükşehir Belediyesi binası arasında yer alıyor. 25 metre yüksekliğinde ve dört katlı olan İzmir Saat Kulesi, Sultan 2’nci Abdülhamid'in iradesi doğrultusunda, Osmanlı vilayetlerinde aynı dönemde inşa edilen pek çok saat kulesinden biri. Ancak, özgün mimarisi ve yapımında izlenen benzersiz yöntemler sayesinde, diğer saat kuleleri arasında özel bir yer edinmiş ve Osmanlı dönemi saat kuleleri arasında en estetik görünümlü ve en zarif yapı olarak kabul edilmiş. İzmir’in simgesi olan bu eşsiz yapının eski hali ve günümüzdeki hali görenleri şaşırtıyor.
Kemeraltı Çarşısı, 1650-1670 yıllarından itibaren deniz kıyısının doldurulması ve yeni yerleşim alanlarının oluşturulmasıyla gelişmeye başlamış. Çarşı, 1592'de inşa edilen Hisar Camii'nden başlayarak, bugünkü Anafartalar Caddesi'ne kadar uzanan eski deniz kıyısı hattını takip ediyor. En önemli yapılarından biri, 1744 yılında Hacı Beşir Ağa tarafından yaptırılan Kızlarağası Hanı. Bunun yanı sıra, semtte birçok han ve tarihî sinagog bulunuyor. İlk yıllarında üzeri tonoz ve kiremitlerle örtülü bir kapalı çarşı olan Kemeraltı, 19’uncu yüzyılın sonlarına kadar bu özelliğini korumuştur. 19’uncu yüzyılda İzmir'in ticaret merkezi olan çarşı, demirciler, kömürcüler, baharatçılar gibi esnafların bulunduğu bir yerdi. Günümüzde Kemeraltı, modern iş merkezleri, mağazalar, kafeteryalar ve sinemalarla dolu, İzmir'in önemli alışveriş merkezlerinden biri. 2016'da çarşı girişinde yapılan kazılarda 1800 yıllık bir Roma hamamı bulunmuş, ancak bakım yapılmadığı için zarar görmüş. 2018'de yayalaştırılan çarşı, 2020'de UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ne dahil edilmiş. Yerliler ve yabancılar tarafından yoğun ilgi gören Kemeraltı, eski haliyle görenleri oldukça şaşırtıyor.