Bir dönem bebeklerde ve çocuklarda görülen boğmaca vakaları yeniden gündeme geldi. Peki, Boğmaca nedir? Boğmaca belirtileri nelerdir, tedavisi nasıl yapılır?
Uzun bir süre unutulmuş gibi görünen boğmaca hastalığı, özellikle bebekler ve çocuklar arasında tekrar yaygınlık kazandı. Türkiye ve Avrupa’da vaka sayılarının arttığı belirtilirken, uzmanlar bebeklerin aşılanmasının önemine vurgu yapıyor. Bu gelişmelerle birlikte, vatandaşlar boğmaca hakkında çeşitli bilgileri araştırıyor. Boğmaca nedir, belirtileri nelerdir ve tedavi yöntemleri nelerdir gibi soruların yanıtları ise büyük bir merak konusu. İşte boğmaca ile ilgili bilinmesi gereken detaylar...
Boğmaca, genellikle çocuklarda rastlanan ve "Bordetella pertussis" adlı bakteriden kaynaklanan bulaşıcı bir solunum yolu hastalığıdır. Hastalık, öksürme ve aksırma yoluyla yayılan bakterilerin havada kalması ve başka kişilere bulaşmasıyla ortaya çıkar. Boğmaca, en çok şiddetli öksürük krizleri ile tanınır. Bunun yanı sıra, burun akıntısı, gözlerde sulanma ya da kızarıklık ve ateş gibi belirtiler de görülebilir.
Bu hastalık, "Bordetella pertussis" bakterisinin vücuda girmesi sonucunda gelişir ve bazı risk grupları da mevcuttur. Özellikle 5 yaş altındaki çocuklar ve aşılanmamış bireyler boğmacaya yakalanma riski taşır.
Boğmaca, akciğerlerde ve hava yollarında yüksek bulaşıcılığı ile bilinir. Erken teşhis ve tedavi antibiyotiklerle yapılabilir, ancak hastalık ilerledikçe bu tedavi yöntemleri etkisiz kalabilir. Tedavi geciktiğinde boğmaca, çeşitli organlarda geri dönüşü olmayan hasara ve sakatlıklara yol açabilir. Şiddetli vakalar, çocuklarda ölüme de neden olabilir. Boğmaca geçiren çocuklarda zatürre ve beyin iltihabı gibi komplikasyonların yanı sıra, konfüzyon riski de bulunur. Hastalık, 7-10 gün süren bir kuluçka döneminden sonra nezle benzeri semptomlarla başlar; bu aşama kataral dönem olarak adlandırılır. İkinci aşamada yoğun öksürük görülür ve son olarak iyileşme dönemi gelir; bu süreç genellikle bir ay sürer.
Boğmaca, "bordetella pertussis" adlı bakterinin vücuda girmesiyle gelişir ve genellikle damlacıklar yoluyla ya da doğrudan temasla insanlara bulaşır. En bulaşıcı olduğu dönemlerde çocuklarda nezle benzeri belirtiler görülebilir. Hastalığa yakalanma riskini artıran faktörler arasında çocuk yaşta olmak ve aşı eksikliği yer alır.
Çocuk öksürdüğünde veya hapşırdığında, bakteriler havaya karışarak etraftaki kişilere geçebilir. Bu yüzden ebeveynlerin ve öğretmenlerin hastalık konusunda dikkatli olmaları büyük önem taşr. Bilinçli yetişkinler, bulaşma riskini önemli ölçüde azaltabilir. Eğer bir okulda bir öğrenci boğmaca hastalığına yakalanmışsa ve çevresindeki diğer çocuklar aşılanmamışsa, bu durum diğer çocuklar için de risk oluşturabilir.
Boğmaca, genellikle kişinin boğulma hissi yaşamasına neden olan şiddetli bir öksürük ile kendini belli eder. Ayrıca, bu hastalık nezleye benzer semptomlar da gösterebilir. Bu belirtiler arasında burun akıntısı, burun tıkanıklığı, hapşırma, ateş ve boğaz ağrısı yer alır.
Hastalık bulaştıktan 7-10 gün sonra şu belirtiler gözlemlenebilir:
• Şiddetli ve tiz sesli öksürük, boğulma hissi yaratabilir
• Öksürük nöbetleri sırasında dudaklar, dil ve tırnak yataklarında mavileşme görülebilir
• Burun akıntısı ve tıkanıklığı
• Gözlerde sulanma veya kızarıklık
• Hapşırma
• Hafif ateş
• Boğazda ağrı
• Nefes darlığı
BOĞMACA TEDAVİSİ VAR MI?Boğmaca hastalığının tedavisi, bebekler ve çocuklar için sadece pediatri uzmanları tarafından yapılır. Hastalığa yakalanan çocuklar genellikle 2 hafta boyunca antibiyotik tedavisi görür. Antibiyotiklerin tedavi sürecine mümkün olan en erken aşamada başlanması, özellikle öksürük krizleri başlamadan önce, etkisini artırır ve belirtileri hafifletir.
Özellikle bir yaş altındaki bebeklerin tedavisinde genellikle hastaneye yatış gereklidir. Bebeklerin yoğun tedaviye ihtiyaç duyduğu bu süreçte, öksürüğün beyin oksijenini etkilememesi ve solunumun engellenmemesi için hastanede tedavi yapılır. Bu tedavi kapsamında antibiyotiklerin yanı sıra nemli ortam tedavisi ve yoğun öksürük durumunda nefes açıcı ilaçlar uygulanır.
Tedavinin temel hedefi, hastalığın bulaşıcılığını azaltmaktır. Bu amaçla makrolid grubuna ait antibiyotikler kullanılır. Eğer çocuk okul çağındaysa, okuldan en az 20 gün süreyle uzak tutulmalıdır. Boğmaca hastalığı bulunan bir yaş altı çocuklarda, öksürük nöbetleri sırasında nefes darlığı, oksijen ihtiyacı, zatürre gibi komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Ayrıca, ağzından yeterince sıvı alımının olmaması nedeniyle vücudun susuz kalması gibi ek sorunlar da yaşanabilir.