Kayseri Şehir Hastanesi Çocuk Acil Uzmanı Doç. Dr. Murat Doğan, yaz mevsiminde artan akut ishal vakalarında antibiyotik kullanımının sakıncalarına dikkat çekti. İshal nedenlerini ve tedavi yöntemlerini anlatan Doç. Dr. Doğan, çocuk sağlığına dair önemli bilgiler verdi.
Kayseri Şehir Hastanesi Çocuk Acil Uzmanı Doç. Dr. Murat Doğan, yaz mevsiminin gelmesiyle birlikte çocuklarda artan akut ishal vakalarında antibiyotik kullanımının sakıncalarına dikkat çekiyor. Doç. Dr. Doğan, özellikle anne sütü veya mamayla beslenen çocuklarda günde altıdan fazla dışkılamanın ishal olarak kabul edildiğini belirtiyor ve bu durumda doktor önerisi olmadan antibiyotik kullanılmaması gerektiğini vurguluyor.
Yaz aylarında ishal vakalarında belirgin bir artış yaşandığını ifade eden Doç. Dr. Doğan, bu artışın kontamine sular, gıdalar, tarihi geçmiş ilaçlar ve besin zehirlenmeleri gibi faktörlerden kaynaklandığını belirtiyor. Okulların tatil olmasıyla birlikte acil servislerde ishal şikayetiyle başvuran hasta sayısının da arttığını dile getiriyor.
Enfeksiyöz nedenlerin, özellikle virüslerin ishal vakalarının başında geldiğini açıklayan Doç. Dr. Doğan, bakteriler, parazitler, mantarlar ve diğer enfeksiyöz etkenlerin de ishalin sebepleri arasında olduğunu belirtiyor. Ayrıca kontamine su ve su ürünleri, pastörize edilmemiş süt ve süt ürünleri, iyi pişirilmemiş ve yıkanmamış sebze-meyveler ile tarihi geçmiş gıdaların da ishal riskini artırdığını vurguluyor.
Anne-babaların ve bakıcıların çocukların beslenme alışkanlıklarına dikkat etmeleri, hijyen kurallarına uymaları ve şüpheli durumlarda vakit kaybetmeden bir sağlık profesyoneline başvurmaları gerektiğini hatırlatan Doç. Dr. Doğan, sağlıklı bir yaz geçirmek için bu önlemlerin hayati önem taşıdığını belirtiyor.
"Çocuk ağlıyor ancak gözyaşı yoksa vücutta sıvı azalmıştır"
İshal olan çocukların 24-48 saat boyunca evde bol sıvı tüketip, doğal beslenip dinlenmelerini önerdiklerini vurgulayan Doğan, şöyle devam etti:
"Fakat bunları yapmasına rağmen ailede veya çocukta kusma varsa, her yediğini çıkarıyorsa, beslenemiyorsa, cildi kuruysa, mesela ağlıyor ama gözyaşı yoksa, tükürük salgısı iyice azalmış, idrar yapımı azalmışsa, cildinde alacalı görünüm varsa, düşmeyen dirençli ateşi varsa, bilinci bozulmuşsa bu gibi durumlarda büyük ihtimalle çocuğun sıvı kaybı çok fazladır. En yakın sağlık kuruluşuna başvurması gerekir. Bunlar vücutta sıvının tükendiğini gösterir. En önemli belirtilerden biri, cildin hamur kıvamında olması. Cildi buruşturduğumuz zaman eski yerine gelmiyorsa yeteri kadar sıvı yok demektir. İshalde sıvı kaybı yaşandığı için sıvıyla birlikte vücuttaki tuz ürünlerinde de azalma yaşanır. "
İshal tedavisinin en büyük kısmını ev tedavisinin oluşturduğunu anlatan Doğan, sıvıyı yerine koymak için çocuklara tuzlu ayran, ev yapımı limonata ve potasyum açısından zengin muz, patates gibi gıdalar verilmesi gerektiğini dile getirdi.
Doğan, hastanede ciddi kusmalara karşı kusma ilacı verdiklerini, sıvı kaybı için de damardan sıvı tedavisi önerdiklerini belirtti.
Ailelere antibiyotik uyarısı
İshalin en sık görülen nedeninin virüsler ve besinler olduğuna dikkati çeken Doğan, şunları kaydetti:
"Yapılan tetkikler sonucunda ishalin sebebi bakteri ise tedaviye antibiyotik ekliyoruz ama doktor önerisi olmadan, en sık sebebi besinler ve virüsler olduğu için antibiyotik mümkün olduğunca kullanmıyoruz. Fazla kullanılan antibiyotik, bağırsak mukozasını bozarak ishali daha fazla artırmaktadır. Antibiyotik gerektiren durumlarda, daha çok düşmeyen dirençli ateş, çocuğun hasta görünümü, kanlı ishal ve buna ek olarak laboratuvar tetkikleri bizi yönlendiriyor. Yoksa ailenin veya başka kişilerin verdiği antibiyotik, ishal sıklığını ve süresini daha fazla artırmakta. Biz sıvı tedavisinin yanında probiyotik dediğimiz faydalı bakterileri içeren ürünler, çinko gibi destek ürünleri öneriyoruz. İshalin sıklığını ve süresini azaltmaya yardımcı oluyor."
Doğan, ishale karşı uygulanan aşıların hastalığın çok şiddetli geçmesini engellediğini, süresini kısalttığını, bazı çocukları da tamamen koruduğunu belirtti.
Ailelerin, kaynağına çok güvenmediği, temiz bulmadığı su kaynaklarından çocuklarını uzak tutması gerektiğini vurgulayan Doğan, "Havuz, dere, göl gibi su kaynaklarına ulaşım arttı. Bağ, bahçede meyve, sebze sezonu açıldı. Sebze ve meyveler bol suyla yıkamadan yenmemeli. Açıkta uzun süre özellikle sıcakta kalmış besin ürünlerinden, pastörize edilmemiş ürünlerden uzak durulmasını öneriyoruz. Yemekten önce ve sonra aile bireyleri, çocuklarıyla birlikte el yıkamayı alışkanlık haline getirmeli." ifadelerini kullandı.