Sosyal kaygıların temelinde yer alan geletofobi, kişinin başkaları tarafından alay edilme korkusu yaşamasına neden olabilir. Peki geletofobi nasıl ortaya çıkar, belirtileri nelerdir?
Bazı zamanlar, kalabalık bir ortamda bulunurken çevredeki kişilerin bizim hakkımızda konuştuğunu ve bize bakarak alay ettiklerini düşündüğümüz durumlar olabilir. Kişilerin alay etmelerinden ve dalga geçmelerinden kaçınmak için, kalabalık ortamlardan uzak durmak ve kendini izole etmek gibi yollara başvurulmasına neden olan bu olay, kişinin hayatını olumsuz yönde etkiler ve bunun bir fobiye dönüşmesine neden olur. Yaşanan bu olay, çoğu zaman sosyal anksiyetenin neden olduğu bir durum olarak kabul edilse de, psikolojide bu durumu tanımlayan bir fobi yer alıyor. İnsanların kendisiyle alay etmesinden korkma olarak tanımlanan bu fobiye geletofobi adı verilir. Bu içeriğimizde geletofobinin detaylarına yer veriyor olacağız. Peki geletofobi nedir, nasıl ortaya çıkar? İşte detaylar…
GELETOFOBİ NEDİR?Geletofobi, başkaları tarafından alay edilme veya dalga geçilme korkusu olarak açıklanabilir. Bu korku, çoğunlukla kişinin kendini yetersiz hissetmesi ve başkalarının görüşlerine aşırı derecede önem vermesiyle ilişkilendirilir. Geletofobi, basit bir rahatsızlık gibi düşünülse de, kişinin sürekli olarak kendisiyle alay edileceği düşüncesine sahip olması nedeniyle sosyal hayatını ciddi şekilde etkiler.
Alay edilme korkusu olan geletofobinin ortaya çıkma nedenleri kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Ancak yaygın olarak gözlemlenen nedenlerden birkaçını derlediğimizde şu etkenlerden söz etmek mümkündür:
Çocukluk veya gençlik döneminde maruz kalınan zorbalık, alay edilme ya da aşağılanma deneyimleri, geletofobinin temel nedenlerinden biri olarak kabul edilebilir.
Aile bireyleri veya öğretmenler gibi otorite figürlerinin sürekli eleştirilerinin hedefi olmak, kişinin kendine olan güvenini zayıflatabilir.
Toplum içinde utanç verici durumlar yaşamak veya küçük düşmek de bu korkunun tetikleyicisi olabilir.
Düşük benlik, kişinin kendisine olan saygısının eksikliği, hassas bir kişilik yapısına sahip olmak ve başkalarının onayına ihtiyaç duymak da, bu fobinin ortaya çıkmasına neden olabilir.
GELETOFOBİ BELİRTİLERİGeletofobisi olan bireylerde gözlemlenen belirtiler arasında şunlar yer alır:
Sosyal Kaygı: Kalabalık ortamlardan veya topluluk içinde konuşmaktan kaçınma.
Aşırı Hassasiyet: Başkalarının söylediklerine karşı aşırı duyarlı olma. Her yorumu alay veya eleştiri olarak algılama.
Fiziksel Belirtiler: Kalp çarpıntısı, terleme, mide bulantısı veya titreme gibi fiziksel kaygı belirtileri gösterme.
Kaçınma Davranışları: Sosyal etkinliklerden uzak durma veya belirli insanlarla görüşmekten kaçınma.
Sürekli Kendini Kontrol Etme: Davranışlarını ve konuşmalarını sürekli kontrol etme ve başkalarının düşüncelerine göre şekillendirme çabası.
Özgüven Eksikliği: Kendi yeteneklerinden şüphe duyma ve başkalarıyla kendini kıyaslama.
Geletofobinin tedavisinde kişinin durumuna göre çeşitli yöntemler uygulanır. Geletofobinin tedavisinde başvurulan yaklaşımların neler olduğuna bakacak olursak:
Bilişsel davranışçı terapi yöntemine başvurmak, bu tarz psikolojik rahatsızlıkların çözümü noktasında tercih edilen en yaygın tedavi yöntemidir. Bu terapi yönteminde kişinin alay edilme korkusuna neden olan düşünce kalıplarını tanımlaması ve bu düşünceleri değiştirmesi amaçlanır.
Bir diğer terapi yöntemi ise maruz kalma terapisidir. Bu terapi yönteminde kişinin korktuğu durumlarla güvenli bir şekilde yüzleşmesi sağlanır.
Meditasyon, yoga veya nefes egzersizleri gibi rahatlama teknikleri de, kaygıyı azaltma noktasında etkili olabilir.
Kişinin güçlü yönlerini keşfetmesi, kendisine küçük hedefler belirleyip bunları başardıkça özsaygısını artırması son derece önemlidir.
Mükemmeliyetçilikten kaçınmak ve başkalarının düşüncelerine aşırı odaklanmayı bırakmak için de çeşitli farkındalık teknikleri uygulanabilir.
Geletofobinin şiddetli bir şekilde nüksettiği durumlarda bir psikiyatristin yönlendirmesi ile ilaç tedavisi de uygulanabilir.
Tüm bunların yanı sıra, alaycı ve yargılayıcı insanlardan uzak durmak, güvenilir ve destekleyici bir sosyal çevre oluşturmak da kişinin kendini daha güvende hissetmesine yardımcı olabilir.