Kleptomani, kişilerin gereksiz eşyaları çalma dürtüsüne karşı koyamaması ile karakterize edilen psikiyatrik bir rahatsızlıktır. Peki kleptomani nasıl ortaya çıkar, belirtileri nelerdir?
Tuhaf ruhsal bozukluklar listesine ilk sıralardan adını yazdıran bir durum olan kleptomani, çalma hastalığı olarak bilinir. Çalma hastalığına sahip olan kişiler için çaldıkları nesnenin değeri önemli değildir, onlar için önemli olan çalma eylemidir. Bir çeşit kontrol dürtü bozukluğu olan kleptomani, sonuçları kötü olsa bile kişiye sürekli olarak hırsızlık yaptırır. Kleptomaniye sahip olan kişiler, hırsızlık yapma eyleminden keyif alırlar. Bu içeriğimizde kleptomani olarak nitelendirilen, çalma hastalığının detaylarına yer ver veriyoruz. Kleptomani nedir, nasıl ortaya çıkar? İşte detaylar…
KLEPTOMANİ NEDİR?Kleptomani, dürtü kontrol bozuklukları arasında yer alan bir psikiyatrik hastalıktır. Bu rahatsızlığa sahip bireyler, ihtiyaçları olmayan ya da maddi değeri düşük olan eşyaları çalma dürtüsü hisseder ve bu dürtüye karşı koyamazlar. Kleptomani, çalınan eşyanın değeri veya işlevinden ziyade, çalma eyleminin kendisinden kaynaklanan bir rahatlama ya da tatmin hissiyle ilişkilendirilen psikolojik bir durumdur.
Kleptomani'nin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, bazı unsurlar hastalığın ortaya çıkmasında rol oynayabilir. İşte kleptomaninin ortaya çıkmasına neden olan etkenlerden bazıları:
Beynin ödül sistemini etkileyen dopaminin dengesizliği kleptomani gelişimine neden olabilir. Çalma eylemi sırasında beynin ödül sistemi tetiklenebilir ve bu durum çalma isteği oluşturabilir.
Travmatik yaşantılar, stres, anksiyete veya depresyon gibi psikolojik sorunlar, bu rahatsızlığın tetikleyicisi olabilir.
Kleptomani aile geçmişi olan bireylerde daha sık görülür. Genetik faktörler, kişinin dürtü kontrolü üzerinde etkili olabilir.
Kleptomani genellikle obsesif-kompulsif bozukluk, bipolar bozukluk ya da anksiyete gibi diğer psikiyatrik rahatsızlıklarla birlikte görülebilir.
KLEPTOMANİ BELİRTİLERİKleptomani tanısı konmuş bireylerde görülen başlıca belirtiler şunlardır:
Yoğun Dürtü: Birey, çalma dürtüsüne karşı koyamaz ve bu dürtü giderek artan bir stres ya da gerginliğe yol açar.
Eylemden Önce Gerginlik: Çalma eylemi öncesinde kişi yoğun bir rahatsızlık ya da huzursuzluk hisseder.
Çalmayla Gelen Rahatlama: Çalma eylemi gerçekleştirildiğinde ise geçici bir rahatlama ya da tatmin duygusu yaşanır.
Planlanmamış Eylem: Kleptomaniye sahip kişiler genellikle çalma eylemini önceden planlamazlar. Bu durum, dürtüsel bir şekilde gerçekleşir.
Suçluluk ve Utanç: Çalma eyleminden sonra kişi genellikle suçluluk, utanç ya da pişmanlık hisseder, ancak bu hisler gelecekteki dürtülerine engel olmaz ve kişi çalmaya devam eder.
Madde Değeri Olmayan Eşyalar: Çoğu zaman, çalınan eşyalar kişinin ihtiyacı olmayan, hatta değersiz sayılabilecek nitelikte eşyalardır.
Kleptomaninin tedavisi, kişinin dürtülerini kontrol edebilmesi ve altta yatan psikolojik sorunların giderilmesi yönünde uygulanır. Kleptomani tedavisinde uygulanan yöntemlerin neler olduğuna göz attığımızda…
Psikoterapi
Bilişsel Davranışçı Terapi: Bu terapi yöntemi, bireyin dürtülerini ve davranışlarını anlamasına yardımcı olur. Bu terapide, çalma davranışını tetikleyen düşünce kalıpları ele alınır ve yerlerine sağlıklı davranışlar geliştirilmesi amaçlanır.
Dürtü Kontrolü Eğitimi: Bu eğitimde kişiye dürtü anlarında alternatif davranış stratejileri öğretilir.
İlaç Tedavisi
Antidepresanlar: Serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar) gibi antidepresanlar, Kleptomani semptomlarını azaltma noktasında ilaç tedavisi de uygulanır. Ancak ilaç tedavisi yalnızca doktorun gerekli gördüğü durumlarda uygulanır.
Destek Grupları
Kleptomaniye özel destek grupları ya da genel dürtü kontrol bozukluğu grupları, bireylerin deneyimlerini paylaşmasına ve yalnız olmadıklarını hissetmelerine yardımcı olabilir.