Sosyal medyada olup biten her şeyi kaçırma korkusu, birçok kişide kaygı ve strese neden oluyor. FOMO nedir, belirtileri nelerdir? Gelişmeleri kaçırma korkusu ile nasıl baş edilir?
İçerisinde bulunduğumuz modern çağda, teknolojinin hayatımızla iç içe olması durumu beraberinde bazı sorunları doğuruyor. Yoğun sosyal medya kullanımı, kişilerin gündemden an be an haberdar olması gerektiği algısına kapılmasını sağlıyor. Bu durum, kişilerin sosyal medyadan uzak kaldıklarında ‘dünyada olup biten tüm gelişmeleri kaçırıyormuş’ hissi yaşamalarına neden oluyor. Söz konusu his, psikolojide FOMO yani gelişmeleri kaçırma korkusu olarak yer alıyor. FOMO’nun diğer bir görülme biçimi ise, kişilerin kendilerinin bulunmadıkları ortamlarda olan biteni kaçırdıkları hissine kapılması olarak kendini gösterebiliyor. Gelişmeleri kaçırma korkusu nedir, nasıl ortaya çıkar, belirtileri nelerdir? Gelin bu konuyu detaylı bir şekilde ele alalım…
GELİŞMELERİ KAÇIRMA KORKUSU (FOMO) NEDİR?Gelişmeleri Kaçırma Korkusu (FOMO), özellikle sosyal medya ve dijital dünyada sıkça gözlemlenen, bireylerin önemli olayları veya gelişmeleri kaçırma endişesi yaşadığı bir kaygı durumu olarak açıklanabilir. İngilizce adıyla "Fear of Missing Out" (FOMO) olarak bilinen bu psikolojik durum, kişilerin çevresindeki insanların yaptıkları aktivitelerden, sosyal faaliyetlerden veya haberlerden habersiz kalmaktan korkmalarıyla ortaya çıkar.
Bireyde gelişmeleri kaçırma korkusunun yarattığı belirtiler, hem psikolojik hem de fiziksel olarak kendisini gösterebilir. Bunların neler olduğuna bakacak olursak:
Sürekli Kontrol İhtiyacı: FOMO sahibi kişiler sürekli olarak cep telefonlarını, sosyal medyayı veya haber kaynaklarını kontrol etme isteği duyarlar. Kişi, bir şeyleri kaçırmış olma korkusuyla sık sık bildirimlerini kontrol eder ve hiçbir şeyden geri kalmak istemez.
Kaygı ve Stres: FOMO sahibi bireyler, diğer insanların yaptığı şeyler karşısında eksiklik ya da dışlanma duygusu yaşarlar. Bu durum, kişinin kendini yetersiz hissetmesine ve stres yaşamasına neden olur.
Konsantrasyon Bozukluğu: Kişi, sahip olduğu gelişmeleri kaçırma korkusu nedeniyle sürekli dikkatini dağıtan düşüncelere kapılır ve bu sırada yaptığı işe odaklanmakta zorlanır. Çünkü bir iş ile uğraştığı sırada aklı her zaman takip edemediği haberlerde ya da o sırada bulunamadığı sosyal ortamlardadır.
Sosyal Karşılaştırma: Bu kişiler başkalarının hayatlarını gözlemleyip kendi hayatıyla kıyaslayarak tatminsizlik yaşarlar. Bu da kişide özgüven eksikliğine yol açar. FOMO sahibi kişiler yalnızca haberleri, gündemi ya da tanınır kişilerin yaşantılarını takip etmekle kalmaz. Çevrelerinde yaşayan tanıdıkları herkesin yaşantısı ile ilgilenirler ve kimin ne yaptığından haberdar olmak isterler.
Uyku Sorunları: FOMO'ya kapılan bireyler, sosyal medya ya da haber kaynaklarını kontrol etme arzusu nedeniyle geç saatlere kadar uyanık kalabilirler ve bu nedenle uyku düzenleri bozulabilir.
FOMO NASIL ORTAYA ÇIKAR?FOMO, modern teknoloji ve sosyal medya kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte çok daha belirgin hale gelmiş bir kavram olarak karşımıza çıkar. Bu korkunun ortaya çıkmasına neden olan faktörlere baktığımızda:
Sosyal medya platformlarının, insanların hayatlarının sadece en iyi yönlerini sergiledikleri bir alan haline gelmiş olması, bu durumu yaygınlaştıran en önemli sebeplerin başında gelir. Diğer insanların sürekli olarak eğlendiği ya da başarılı olduğu algısını yaratması, bireylerde kıyaslama yapma ve dışlanma korkusu oluşmasına neden olur.
İnsanlar doğası gereği sosyal varlıklardır ve başkalarıyla bağlantı kurmak ister. Ancak modern yaşamın etkisiyle bu bağlantıların çoğu sanal dünyaya taşındığı için, gerçek dünya ile sanal dünya arasında bir dengesizlik ortaya çıkmıştır.
Bir sosyal grup ya da çevreden dışlanma düşüncesi, FOMO'ya katkıda bulunan ana unsurlardan biri olarak ele alınabilir. Kişi, sosyal ortamlarda var olamama endişesiyle sosyal medya veya diğer platformları sürekli takip etme gereği hisseder.
FOMO, psikolojide bir bozukluk olarak açıklanmaz. Bunun aksine FOMO bir sendrom olarak açıklanır ancak ilerleyen durumlarda tedavi edilmezse beraberinde farklı psikolojik bozuklukların ortaya çıkmasına sebep olabilir. FOMO'yu yönetmenin ve bu kaygıdan kurtulmanın birkaç etkili yöntemi vardır. Bunların ne olduğunu inceleyecek olursak:
Dijital Detoks: Belli sürelerle sosyal medyadan uzak kalmak, kişinin mental olarak rahatlamasını sağlayabilir. Ekran karşısında geçirilen zamanı sınırlamak ve ekran süresini azaltmak, FOMO'yu azaltmanın etkili yollarından biri olarak uygulanabilir.
Mindfulness (Farkındalık): Şu ana odaklanmak ve anda kalmayı öğrenmek, FOMO’yu hafifletmeye yardımcı olabilir. Kişi, o an çevresinde bulunanlara daha fazla odaklandığında, dış dünya ile bağlantısını yeniden sağlıklı bir duruma getirebilir.
Sosyal Medya Kullanımını Düzenleme: Sosyal medya bildirimlerini kapatmak veya günün belirli saatlerinde sosyal medya kullanımına sınırlamalar getirmek, FOMO'nun tetiklenmesini azaltabilecek yollar arasında yer alır.
Pozitif Sosyal Karşılaştırma: Kişi, başkalarının başarılarını kıskanmak yerine, kendisine ve kendi başarılarına odaklanmalıdır. Sosyal medya kullanımını yararlı bir duruma dönüştürmek için, başkalarının başarılarını kıskanmaktan ziyade kendine örnek alarak bu durumdan motive olmak tercih edilmelidir.
Psikolojik Destek: Şiddetli FOMO durumlarında, bir terapist ya da danışmandan yardım almak etkili olabilir. Bilişsel Davranışçı Terapi gibi yöntemlerle kişi, bu korkuyu tetikleyen düşünce kalıplarını fark ederek zihnindeki olumsuz düşünceleri olumluları ile dönüştürebilir.