Psikolojide önemli bir yerde olan atelofobi, mükemmeliyetçi baskılarla yaşayanları derinden etkiliyor. Peki, bu rahatsızlık neden ortaya çıkar ve nasıl başa çıkılır?
Psikoloji dünyasında önemli bir yer tutan atelofobi, bireylerin mükemmel olamama korkusunu yaşamasına yol açar. Kişinin zihnindeki mükemmeliyet beklentileriyle uyumsuzluk, çeşitli kaygı ve stres durumlarına neden olabilir. Peki, atelofobi nedir, belirtileri neler?
Atelofobi, bireyin zihninde oluşturduğu beklentilerle uyumsuz durumlar nedeniyle yaşadığı huzursuzluktur. Bu tür huzursuzluklar bazen gerçekte var olmayan, hayali tehditlerden de kaynaklanabilir. Örneğin, yaz aylarında beklenen bir sel felaketi nedeniyle planların bozulması ya da bir buluşma öncesinde çıkan küçük bir sivilce, kişinin zihninde canlanıp kaygı yaratabilir.
Kişinin zihninde canlandırdığı bu olaylar gerçek olabileceği gibi tamamen hayali de olabilir. Fobi düzeyine göre bu durum, kişinin panik atak geçirmesine veya yoğun stres yaşamasına yol açabilir. Bu tür yan etkiler, bireysel farklılıklara bağlı olarak değişebilir ve yaşanan paniğin şiddeti de kişiden kişiye farklılık gösterebilir.
Mükemmeliyetçilik korkusunun temelinde genellikle ebeveynlerin etkisi bulunur. Çocukluk döneminde ebeveynlerinin eleştirileri ve mükemmeliyetçi tutumlarıyla karşılaşan kişiler, bu korkuyu yetişkinliklerinde de taşıyabilirler. Ebeveynlerin çocuğun her hareketini eleştirmesi, beğenmemesi veya sadece mükemmel davranışları ödüllendirip diğerlerini görmezden gelmesi, bu fobinin gelişimine zemin hazırlayabilir.
Yetişkinlikte, bu kişiler eleştirilmekten kaçınmak için sürekli olarak mükemmel olma çabası içine girerler. Çocukluklarında yaşadıkları bu tür davranışlar, onların hayatlarının farklı alanlarında da kendini gösterir. Arkadaş ilişkileri, iş hayatı ve toplumsal etkileşimler gibi pek çok durumda bu kişiler, hata yapmaktan veya kusurlu görünmekten korkarak sürekli olarak kusursuz olmaya çalışırlar.
Çocukken yaşadıkları korkular nedeniyle, başkalarına karşı mükemmel olmak isterler. Bir hata yapmaları durumunda eleştirilecekleri veya cezalandırılacakları düşüncesi, bu korkunun temelini oluşturur. Ancak, bu duygular genellikle bilinçaltında kalır ve kişi, neden bu kadar stresli olduğunu veya bu kadar kaygılandığını tam olarak anlayamayabilir. Kafasında sürekli olarak oluşturduğu "en iyi olma" ihtimalleri arasında kaybolur.
Atelofobi, kişilerin mükemmel olamama korkusunu yaşaması ile ilgili bir rahatsızlık olup, belirtileri kişiden kişiye değişkenlik gösterebilir. Her bireyde aynı şiddetle görülmeyebilir ve belirtilerin tamamı bir kişide gözlemlenmeyebilir.
Bu fobinin genel belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
• Ani ve beklenmedik panik ataklar
• Hayatla ilgili kararlar almakta veya plan yapmakta zorluk çekme
• Huzursuzluk ve kalp çarpıntısı
• Baş dönmesi
• Vücudun çeşitli bölgelerinde ağrılar
• Ağız kuruluğu
• Aşırı terleme, hava sıcaklığına bağlı olmaksızın
• Nefes almakta güçlük ve daralma