Nevrotik kişilik bozukluğu, aşırı kaygı ve depresyonla şekillenen bir bozukluktur. Peki nevrotik kişilik bozukluğu nasıl gelişir, belirtileri nelerdir? İşte detaylar…
Sürekli olarak stres halinde olan, yaşanan her duruma aşırı tepkiler veren ve günlük hayatında son derece negatif ve sinirli bir ruh haline sahip olan kişilerde nevrotik kişilik bozukluğu görülme ihtimali son derece yüksektir. Bu yazımızda nevrotik kişilik bozukluğunun detaylarına göz atacağız. Nevrotik kişilik bozukluğu nedir?
Yoğun kaygı, endişe ve düşük özgüven gibi belirtilerin gözlemlendiği nevrotik kişilik bozukluğuna sahip bireyler, çoğunlukla günlük yaşamın zorlukları ve stres karşısında aşırı tepki verirler. Bu kişilerde sık sık kaygı, depresyon, depresif ruh hali ve çeşitli duygusal patlamalar gözlemlenir. Bu tür kişiler, dış dünyaya uyum sağlama konusunda zorluk yaşayabilirler ve genellikle daha çok içsel duygusal ve çatışmalarla mücadele halinde olurlar.
NEVROTİK KİŞİLİK BOZUKLUĞU NEDİR?Nevrotik kişilik bozukluğu, kişinin sürekli olarak olumsuz duygusal durumlarla başa çıkmaya çalıştığı bir bozukluk türü olarak açıklanabilir. Bu kişilerde, kaygı, sinirlilik, endişe, depresif düşünceler, benlik değerinin düşüklüğü, ve duygusal tepkilerin şiddetli olması gibi belirtiler yaygın olarak görülür. Nevrotik kişilik bozukluğu, kişinin dış dünyaya karşı aşırı duyarlı olmasına ve çeşitli olumsuz düşüncelerle sürekli meşgul olmasına yol açar. Bu durum, kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürürken, psikolojisini de olumsuz yönde etkileyebilir.
NEVROTİK KİŞİLİK BOZUKLUĞU NASIL ORTAYA ÇIKAR?Nevrotik kişilik bozukluğunun ortaya çıkmasında etkili olan birtakım etkenler söz konusudur. Bu bozukluk, genetik yatkınlık, çevresel etkenler ve kişisel deneyimler birtakım unsurların bir araya gelmesi sonucu ortaya çıkabilir.
Nevrotik kişilik bozukluğunda genetik yatkınlığın etkisi büyüktür. Aile geçmişinde benzer sorunları olan bireylerde, bu bozukluğun görülme olasılığı daha yüksektir.
Bunun yanı sıra, çocuklukta yaşanan travmalar, istismar, ihmal veya aşırı koruyucu ebeveyn tutumları da bireyin nevrotik kişilik özelliklerinin gelişmesine neden olabilir. Bu tür olumsuz deneyimler, duygusal güvenlik duygusunun zedelenmesine ve kişinin sürekli kaygı içinde olmasına neden olabilir.
Kişinin yaşadığı çevre ve toplumda stres, baskı ve olumsuz yaşam koşullarının bulunması, nevrotik kişilik özelliklerinin ortaya çıkmasında etkili olabilir.
Nevrotik kişilik bozukluğuna sahip bireylerde görülen başlıca belirtiler aşağıdaki gibidir:
Aşırı Kaygı ve Endişe: Nevrotik kişiler, genellikle gelecekle ilgili büyük endişe yaşarlar. Küçük olaylar bile büyük kaygı ve stres yaratabilir. Sürekli korku ve panik halinde olurlar.
Depresif Ruh Hali: Depresyon, nevrotik kişilik bozukluğunun yaygın bir belirtisidir. Bireyler, kendilerini değersiz hissederler ve sık sık olumsuz düşünceler içinde boğulabilirler.
Duygusal Dengesizlik: Nevrotik bireyler, duygusal olarak aşırı duyarlı olurlar. Bu durum, aşırı sevinçten ani hüzünlere ya da ani öfke patlamalarına kadar değişen duygusal iniş çıkışlara neden olabilir.
Kendisini Sürekli Eleştirme: Benlik değerleri genellikle düşüktür. Bu kişiler sıkça kendilerini yetersiz ve başarısız hissederler. Özellikle başkaları tarafından eleştirilmek veya reddedilmek, onlar için çok zorlayıcı olabilir.
Kontrolsüz Düşünceler ve Aşırı Düşünme: Sürekli zihinsel bir karmaşa içerisindedirler. Bir sorunu veya durumu sürekli düşünürler ancak çözüm bulmakta zorlanırlar ve bu durum onların kaygılarını artırır.
Düşük Özgüven: Kendilerine güvenleri yoktur. Sosyal ortamlarda sıkça çekingen davranırlar ve başarılı olabileceklerine dair inançları zayıftır.
Kendini Savunmasız Hissetme: Diğer insanlara karşı aşırı duyarlıdırlar ve bazen aşırı şekilde savunmasız hissedebilirler. Çevrelerinden gelebilecek eleştiriler veya reddedilme durumları onları derinden etkiler.
Nevrotik kişilik bozukluğunun tedavisinde kişiye özel bir yöntem uygulanır, bu nedenle tedavi yöntemi kişiden kişiye değişiklik gösterir. Tedavi sürecinde genellikle psikoterapi, ilaç tedavisi ve destekleyici tedavi yöntemleri uygulanır.
Bilişsel Davranışçı Terapi, nevrotik kişilik bozukluğu tedavisinde uygulanan en yaygın yöntemlerden biridir. Nevrotik kişilik bozukluğu olan kişilerin olumsuz düşünce ve davranışlarını değiştirmelerine yardımcı olan bu terapi, kaygı, depresyon ve düşük özgüven gibi duygusal sorunların üstesinden gelmek için etkili bir yaklaşımdır.
Diğer bir yöntem ise psikodinamik terapidir. Bu yöntem kişinin bilinçdışı düşünceleri, geçmiş deneyimleri ve duygusal çatışmaları inceleyerek, bu çatışmaları anlamalarına yardımcı olur. Kişinin geçmiş travmalarından kaynaklanan duygusal yükleri çözmesine destek sağlar.
Terapistler, bu süreçte bireylerin duygusal dengesizliklerini yönetebilmeleri için onlara çeşitli stratejiler öğretebilir. Bu, stresle başa çıkmayı ve duygusal patlamaları kontrol altına almayı içerir.
Nevrotik kişilik bozukluğunun belirtilerini hafifletmek için antidepresanlar veya anksiyete tedavi edici ilaçlar kullanılabilir. Ancak ilaç tedavisi, yalnızca semptomları yönetmeye yöneliktir, kişilik bozukluğunu tedavi etmek için psikoterapiyle birlikte uygulanması gerekir. Ve ilaç tedavisi yalnızca doktorun gerek gördüğü durumda uygulanabilir.
Bunların yanı sıra kişinin kendi duygusal durumlarını tanıması ve duygusal farkındalık geliştirmesi de son derece önemlidir. O nedenle kişinin sık sık öz değerini ve öz saygısını geliştirecek kişisel gelişim tekniklerine başvurması faydalı olabilir.