Kendinden önce başkalarını düşünmek, kendi hayatlarını başkalarını memnun etmek üzerine kurmak, “people pleasing” olarak açıklanıyor. İnsanları memnun etme çabası olarak da bilinen bu durumun ne olduğuna detaylıca bakalım.
Bazı insanlar kendilerinden önce hep başkalarını düşünürler ve birinin yardıma ihtiyacı olduğunda hep karşılarındaki kişiye öncelik göstererek kendi istek ve ihtiyaçlarını ikinci plana atarlar. Birinin bu kadar yardımsever olması fikri başta her ne kadar iyi bir şey gibi görünse de, bu durum o kişi için çok da sağlıklı değildir. Bir başkasının iyiliği için kendisini bu kadar çok -tabiri caizse paralayan- kişiler için kullanılan bir kavram olarak people pleasing ifadesi karşımıza çıkar. Literatürde people pleasing olarak ifade edilen bu durum aslında ‘insanları memnun etme çabası’ olarak açıklanır. Bu yazımızda insanları memnun etme çabası konusuna biraz daha değineceğiz, insanları memnun etme çabası nedir, nasıl ortaya çıkar, bu durumla nasıl baş edilir? İşte detaylar…
İNSANLARI MEMNUN ETME ÇABASIİnsanları memnun etme çabası, bir kişinin başkalarının beklentilerini karşılamak ve onların onayını almak için kendi ihtiyaçlarını, isteklerini ve duygularını göz ardı etmesi olarak açıklanabilir. Bu davranış, başkalarına “hayır” diyememek, sürekli başkalarının memnuniyetini ön planda tutmak ve kendi sınırlarını koruyamamak gibi biçimlerde kendini gösterir. İnsanları memnun etmek için çaba sarf etmek, genellikle başkalarının onayını almayı sürdürmek ya da olumsuz geri bildirim almaktan çekindikleri için gerçekleştirilir. Bu durumun altında yatan şey çoğunlukla düşük özgüven, düşük özsaygı ve özsevgi olabilir. Peki insanları memnun etme çabası durumu nasıl ortaya çıkar?
Bir kişinin sürekli olarak insanları memnun etme çabası içerisine girmesinin belli başlı nedenleri olabilir. Bunlardan birkaç tanesini sıralayacak olursak:
Geçmiş Deneyimler:
Bireylerin çocukluk dönemlerinde, ebeveynlerinden ya da çevrelerindeki önemli gördüğü kişilerden sevgi ve kabul görmeleri onları memnun etmeye bağlı olduğunda, bu davranış biçimi gelişebilir. Bu durum genellikle sürekli eleştirilen ya da beklentilerin yüksek olduğu bir ortamda büyüyen bireylerde görülür.
Düşük Özsaygı:
Bireylerin kendine olan güveni ve değeri düşük olduğunda, başkalarının onayını almak, onlar için bir tür kendini kanıtlama yöntemi haline gelir. Zihinlerine yer etmiş olan “Yeterince iyi değilim” düşüncesi, başkalarını memnun etme çabalarını daha çok besler.
Kaybetme Korkusu:
Bireyler, sahip oldukları ilişkileri korumak ya da çatışmadan kaçmak amacıyla, sürekli olarak başkalarının isteklerine öncelik verir. Bu durum, duygusal bağımlılık veya terk edilme korkusuyla da ilişkili olabilir.
Toplumsal Baskılar:
Bazı kültürlerde ve toplumlarda fedakarlık yapmak ve başkalarının mutluluğunu kendi mutluluğunun önünde tutmak alışılagelmiş bir durum olarak kabul görür. Bu baskının, özellikle kadınlar üzerinde daha belirgin olduğu gözle görülür bir gerçektir.
İNSANLARI MEMNUN ETME ÇABASININ VERDİĞİ ZARARLARİnsanları memnun etme çabası, kişinin kendisine zarar veren bir psikolojik durumdur. Bu zararlara örnek verecek olursak:
Sürekli başkalarını memnun etmeye çalışmak, kişinin kendi duygusal, zihinsel ve fiziksel ihtiyaçlarını ihmal etmesine neden olur. Bu durum, uzun vadede tükenmişlik, yorgunluk ve memnuniyetsizlik gibi durumlar ile kendisini gösterir.
Bireyler "hayır" demekte zorlandığı için, kendi sınırlarını koruyamaz ve insanlar tarafından kolayca kullanılabilir. Bu da, zamanla kişinin kendine olan saygısını azaltır. Öte yandan kişinin sürekli olarak yardımına koştuğu ve her isteğini yerine getirdiği kişilere bir kez hayır dediğinde, bu zamana kadar yapmış olduğu tüm iyilikler karşısındaki kişi tarafından yok sayılabilir.
Sürekli onay ve takdir arayışı içinde olmak, duygusal olarak yorucu hale gelir. Kişi, bir noktadan sonra başkalarının memnuniyetine bağımlı hale gelir ve o dakikadan sonra kendi mutluluğunu ve huzurunu başkalarının tepkilerine göre şekillendirmeye başlar. Adeta başkaları için yaşıyor hale gelir.
Bu çaba, ilişkilerinde dengesizlikler yaratabilir. Kişi sürekli veren tarafta olacağı için ilişkideki al-ver dengesi bozulur. Zaman içerisinde bu durum, ilişkiyi zehirler ve kişinin kendini yalnız hissetmesine neden olur.
Bu durumun farkına varmak ve bu durumdan kurtulmak istemek, insanları memnun etme çabasından kurtulmanın en önemli ve değerli adımıdır. Bunun yanı sıra insanları mutlu etme çabasından kurtulmak için yapabileceğiniz diğer şeyler ise şu şekilde sıralanabilir:
Kendini Tanımak ve Kabul Etmek:
İlk adım, memnun etme eğilimini fark etmek ve neden bu şekilde davrandığınızı anlamak olmalıdır. Kendinizi kabul etmeyi ve başkalarının onayına ihtiyaç duymadan değerli olduğunuzun bilincine varmayı öğrenmelisiniz.
Hayır Demeyi Öğrenmek:
"Hayır" demek, kişisel sınırlarınızı korumanın en önemli parçalarından biridir. Başkalarının isteklerine direkt olarak "evet" demek yerine, önce kendi ihtiyaçlarınızı düşünmek ve kendi istek, beklentileriniz doğrultusunda karar vermek sizin için daha doğru olacaktır.
Özsaygıyı Artırmak:
Kendinize olan güveninizi ve saygınızı artırmak için olumlu düşünceler geliştirmelisiniz. Kendi değerinizin farkına varmalı, başkalarının sizi nasıl gördüğüne odaklanmamalısınız. Kendinizi yeteneklerinize, ilgi alanlarınıza ve başarılarınıza göre değerlendirmelisiniz.