Uykunun karanlık tarafı olan Parasomnia, uykuda konuşmadan yürüme ve daha karmaşık davranışlara kadar pek çok sıra dışı durumu beraberinde getiriyor. Peki, parasomnia nedir, belirtileri neler?
Uyku, dinlenmenin ötesinde zihnin derinliklerinde bir yolculuk sunar. Ancak bu yolculuk, herkes için huzurlu geçmeyebilir. Parasomnia adı verilen uyku bozukluğu, uykuda konuşmadan yürüme ve daha karmaşık davranışlara kadar geniş bir yelpazede etkilerini gösteriyor. Psikoloji alanında önemli bir yer tutan bu rahatsızlık, uykunun sıradan bir dinlenme hali olmadığını bir kez daha kanıtlıyor. Peki, parasomnia nedir, belirtileri neler?
Parasomnia, uyku sırasında istem dışı meydana gelen davranışlar ve deneyimler olarak tanımlanabilir. Bu rahatsızlığa sahip kişiler, uyurken konuşabilir, evde dolaşabilir veya hareket edebilirler, bazen ise uykularında olduklarını fark etmeden bir şeyler yapmaya devam edebilirler.
Bazı vakalarda uyku felci de görülebilir; bu durumda kişi, uyanmasına rağmen vücudunu hareket ettirmekte güçlük çeker. Gece terörü gibi ataklar da zaman zaman yaşanabilir. Bu tür atakların süresi, kişiden kişiye farklılık gösterebilir; bazen sadece birkaç saniye sürerken, bazen de dakikalarca devam edebilir. Özellikle çocuklarda bu tür parasomnia belirtileri, genellikle derin uyku evresinde ortaya çıkar. Bu yüzden, bireyler uyandıklarında çoğu zaman yaşadıkları atakları hatırlamaz ve tekrar uykuya dalabilirler.
Parasomnia belirtileri, kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Ancak, genel olarak bu rahatsızlığı yaşayan bireylerde görülen yaygın belirtiler şunlardır:
Çığlık atarak ani bir şekilde uyanma Ağlayarak uyanma Kalp atışlarının hızlanması Hızlı nefes alıp verme Aşırı terleme Uyandıktan sonra yoğun korku hissetme Uyurken sesli bir şekilde konuşma, inleme ya da iç çekme Uyku sırasında vücutta hareket etme Uyurken dişleri sıkarak ya da gıcırdatarak uyuma Uyandığında vücut hareketlerinin kısıtlanmasıParasomnia, her yaş grubundan bireyde zaman zaman ortaya çıkabilen bir sorun olsa da, özellikle 5 ay ile 6 yaş arasındaki çocuklarda daha yaygın bir şekilde görülmektedir ve bu yaş grubunda görülen oran %88'e kadar çıkmaktadır. Ergenlik dönemi sonrasında daha nadir gözlemlense de yetişkinlerde de parasomnia görülebilmektedir.
PARASOMNİA NASIL TEDAVİ EDİLİR?Parasomnia, genellikle çocukluk çağında daha yaygın olarak gözlemlenir ve yaş ilerledikçe sıklığı azalır. Bu yüzden çocukluk döneminde nadir görülen ataklar genellikle tedavi gerektirmez. Ancak, gece terörü çocuklarda sık sık yaşanıyorsa veya yetişkinlikte de devam ediyorsa, profesyonel bir terapistten yardım almak önemlidir.