Bu hafta da “Makat Çatlağı” hastalığını incelemeye devam ediyoruz. Şimdi makat çatlağının cerrahi ve cerrahi dışı tedavi yöntemlerini nelerdir? Destek tedavisinde neler yer alır? Anal Fissür (makat çatlağı) hastalığından korunmak ve hastalığın alevlenmesini önlemek için nasıl bir beslenme önerilmektedir? sorularına beraber cevap arayalım.

Anal Fissür (Makat Çatlağı) Hastalığında İlk Basamak Tedavi Nasıldır?

Makat çatlağı hastalığının, kabaca kalın bağırsakların son kısmı olan Anüs’te meydana getirdiği yırtık şiddetli ağrıya ve makat kaslarında spazma neden olur. Makat kaslarında oluşan bu spazm ise yırtılmayı ve ağrıyı arttırır. Bu yırtık-ağrı-spazm kısır döngüsü sonucu iyileşme bozulur ve ‘Kronik Anal Fissür’ oluşur. Hastalığın kronikleşmesi tedaviyi ve tedaviye uyumu zorlaştırır. Hastalığın erken döneminde (akut anal fissür) doktora başvurulduğunda; sıcak su banyoları, doğru ilaçlar ve doğru beslenme ile hemen daima ameliyatsız tedavi mümkündür. Gecikildiğinde ise (kronik anal fissür) makatta oluşan yırtık üzerinde ülsere bir yara ve tahrişe bağlı cilt torbacığı oluşur. Hastalık kronikleştiğinde tedavi zorlaşır. Tedavide ilk yapılması gereken şey dışkılama ağrısı-makat kaslarındaki spazm döngüsünün kırılmasıdır. Kabızlık durumunda dışkının çok katı şekilde çıkması nedeniyle yırtık büyümekte ve şiddetli ağrı hissi /kas spazmı oluşmaktadır. Bu nedenle öncelikle dışkı kıvamı yumuşatılmalıdır. Bunun için uygun bir beslenme şekline geçilmesi şarttır. Dışkı yumuşatıcı ilaçlar kullanılabilir. Ilık su oturma banyoları ise kas spazmını azaltmaktadır. Ayrıca medikal tedavinin birinci ve en önemli basamağını makat kaslarındaki spazmı azaltan kremlerin düzenli ve uygun şekilde kullanılması oluşturmaktadır. Bu tedaviler erken (akut) hastalıkta çok etkiliyken hastalığın kronikleşmesi ile etkileri giderek azalmaktadır. Ayrıca altta yatan bir ishal durumu varsa düzeltilmelidir.

Anal Fissür (Makat Çatlağı) Tedavisinde Cerrahi ve Cerrahi Dışı Teknikler Nelerdir?

Makat çatlağının tedavisinde klasik cerrahi yöntemler veya botoks yer alır. Her iki yöntemde de temel hedef makat kaslarındaki kasılmayı azaltarak makatta gevşeme oluşturmaktır. Böylece makattaki yırtığın iyileşmesi hızlanır, şiddetli dışkılama ağrısı azalır. Klasik cerrahi işlemde iç makat kasları bir miktar kesilir ve böylece makatta gevşeme meydana getirilir. Bu yöntem tecrübeli cerrahlar tarafından uygulanmalıdır. Çünkü bu ameliyatın en istenmeyen yan etkisi makat kaslarında oluşan kalıcı hasara bağlı hastaların büyük tuvaletini tutamamasıdır. Doğru ameliyattan sonra hastalığın tekrarlama riski yüzde 10’un altındadır.

Ameliyatsız bir teknik olan “Botoks” işleminde ise bir çeşit bakteri ürünü olan “botolinum toksini” makat kaslarına enjekte edilerek geçici bir kas felci oluşturulur. Spazmın azalması ile makat kasları gevşer. Bu yöntemin en büyük avantajı, etkisinin geçici olması nedeniyle kalıcı bir büyük tuvaleti tutamama durumuna yol açmamasıdır. Fakat hastalığın tekrar etme riski klasik ameliyata göre daha yüksektir.

Anal Fissür (Makat Çatlağı) Hastalığında Doğru Beslenme Nasıl Olmalıdır?

Uzman Diyetisyen Cansu Kahraman: “Anal Fissür” hastalığından korunmak için beslenme alışkanlıkları çok kıymetlidir. Anal Fissür’de dışkının daha yumuşak olması için beslenmede dikkat edilmesi gerekenler şunlardır; Sabah uyanınca güne 1 su bardağı su ile başlanmalıdır. Liften zengin bir beslenme sağlanmalıdır. Liften zengin sebzelere ıspanak, bamya, bezelye, taze fasulye, kabak, brokoli, karnabahar örnek olarak verilebilir. Meyvelerin kabuk kısmındaki lif içeriği daha yüksektir, meyveler iyi bir şekilde yıkanarak kabuklu tüketilmelidir, incir, kayısı, ananas, kuru erik, kiraz, şeftali lif açsından zengin meyvelerdendir. Yağlı tohumlardan chia tohumu, öğütülmüş keten tohumu, buğdaydan faydalanılabilir. Beyaz ekmek ve pirinç yerine, tam tahıllı ekmek, bulgur, yasemin, basmati pirinç, kinoa, karabuğday tercih edilmelidir. Yemeklerle birlikte yeşilliklerle hazırlanan salata tüketilmeli ve içine zeytinyağı eklenmelidir. Probiyotik besinler tüketilmeli, ev yoğurdu ve kefir günlük beslenmeye eklenmelidir. Yemekleri pişirme yöntemi olarak kızartma ve kavurma yerine ızgara-fırında-haşlama veya buharda pişirme yöntemi kullanılmadır. Anal Fissür’de beslenme açısından en önemli aşama; acı biber, kırmızı biber, pul biberden uzak durmaktır. Paketli, işlenmiş gıdalardan ve fast foodtan da uzak durulmalıdır. Günde en az 30 dakika yürüyüş yapmak bağırsakların düzenli çalışmasına faydalı olacaktır. Tuvalete çıkma alışkanlığının oluşması için tuvalet saati uygulaması yapılabilir.

 Dışkı Hacminizi Yumuşatacak Bir Karışım Tarifi Verebilir Misiniz?

Uzman Diyetisyen Cansu Kahraman: ‘‘3 yemek kaşığı ev yoğurdu, 1 yemek kaşığı yulaf ezmesi, 1 çay kaşığı öğütülmüş keten tohumu, 1 çay kaşığı buğday rüşeymi ve 1 adet incir hazırlanır. Hepsini karıştırabilirsiniz veya blender kullanabilirsiniz.’’