30'dan fazla ülkeden nükleer enerji alanında iş birliğini artırma taahhüdü

30'un üzerinde ülkenin destek verdiği Nükleer Enerji Zirvesi'nin ardından yayımlanan Nükleer Enerji Ortak Bildirisi, mevcut nükleer reaktörlerin ömrünün uzatılması, yatırımların finanse edilmesi, yeni nükleer enerji santrallerinin inşası ve küçük modüler reaktörlerin kurulması gibi konularda iş birliği taahhüdü içeriyor.

Brüksel'de, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ve Belçika hükümetinin ev sahipliğinde düzenlenen Nükleer Enerji Zirvesi'nin sonunda yayımlanan bildiride, nükleer enerji alanında faaliyet gösteren veya bu alana yatırım yapmayı düşünen ülkelerin liderlerinin bir araya geldiği belirtildi. Liderlerin, sera gazı emisyonlarını azaltmayı, enerji güvenliğini sağlamayı ve sürdürülebilir kalkınmayı teşvik etmeyi taahhüt ettiği vurgulandı.

Ayrıca, özellikle sera gazı emisyonlarını azaltmak amacıyla sivil nükleer kapasitenin geliştirilmesine yönelik ülkeler arası iş birliğinin artırılacağı ve enerji sistemlerinde fosil yakıtlardan ayrılışın hızlandırılacağı belirtildi.

Ortak bildiride, "İklim değişikliği gezegenimiz ve tüm insanlık için varoluşsal bir tehdit oluşturuyor." ifadesiyle başlayarak, şiddetli orman yangınları ve sellerin arttığı, küresel net sıfır sera gazı emisyonuna ulaşma ihtiyacının giderek daha acil bir hale geldiği vurgulandı.

Ayrıca, birçok ülkenin iklim, karbon ve sera gazı nötrlüğü veya net sıfır emisyon hedefleri belirlediği hatırlatılarak, "Küresel net sıfır emisyona yönelik iddialı hedef, elektrik üretimi, ulaşım ve sanayi de dahil olmak üzere dünyanın en yoğun emisyona sahip sektörlerinin salımlarını radikal bir şekilde azaltmaları için kapsamlı bir yaklaşımı gerektirmektedir." ifadesine yer verildi.

Bildiride, "Nükleer enerji, güvenilir sıfır emisyonlu bir elektrik üretim kaynağıdır." ifadesiyle nükleer enerjinin önemi vurgulanırken, nükleer enerjinin temiz enerji sistemlerinin dayanıklı ve sürdürülebilir olmasına katkı sağladığına dikkat çekildi.

Ayrıca, mevcut nükleer reaktörlerin ömrünün uzatılması, nükleer yatırımların rekabetçi bir şekilde finanse edilmesi, yeni nükleer enerji santrallerinin inşası ve küçük modüler reaktörler de dahil olmak üzere gelişmiş reaktörlerin konuşlandırılması gibi önlemler alınarak nükleer enerjinin potansiyelini tam olarak ortaya çıkarmak için birlikte çalışılacağı taahhütünde bulunuldu.

Bildiride, nükleer enerjiye yönelen ülkelerin bu alandaki çalışmalarının desteklenmesine vurgu yapılarak, "Teknolojik yenilik çabamızı sürdürmeye, nükleer santrallerin operasyonel performansını, güvenliğini ve ekonomisini daha da iyileştirmeye, küresel nükleer enerji endüstrisinin ve tedarik zincirlerinin dayanıklılığını ve güvenliğini artırmaya kararlıyız." ifadesi kullanıldı.

Ayrıca, nükleer atıkların güvenli ve sürdürülebilir biçimde yönetimi konusunda da kararlılık ifade edildi.

Enerji arz güvenliğinin sağlanması konusunda yoğun çaba gösterileceğine dikkat çekilen bildiride, "Ülkeler arasında iş birliğini teşvik etmek amacıyla nükleer enerjinin geliştirilmesi için adil ve açık bir ortam yaratmaya kararlıyız." değerlendirmesinde bulunuldu.

Bildiride, "Nükleer düzenleyicileri, küçük modüler reaktörler de dahil olmak üzere gelişmiş reaktörlerin zamanında konuşlandırılmasını sağlamak için iş birliğini artırmayı teşvik ediyoruz." ifadesi yer aldı.

Nükleer yakıt tedariki, nükleer güç ekipmanı imalatı ve kaynak güvenliği konularında koordineli çalışmanın önemine işaret edilen bildiride, nükleer enerjiyi destekleyecek somut önlemlerin doğrudan kamu finansmanı, borç, garantiler ve gelir paylaşım planlarını içerebileceği kaydedildi.

Nükleer enerjinin, karbondan arınmaya önemli ölçüde katkıda bulunabilecek sıfır emisyonlu enerji üretim kaynaklarından olduğu vurgulandı.

Bildiride, uluslararası kurum ve kuruluşların nükleer enerjinin geliştirilmesi için uygun koşulları sağlamaları gerektiği ifade edildi.

Özellikle çok uluslu kalkınma bankaları ve finans kurumları ile bölgesel kuruluşların nükleer enerji projelerinin finansmanına yönelik desteklerini artırması gerektiği kaydedilen bildiride, bütün sıfır emisyonlu enerji kaynakları için eşit bir mali ortam kurulmasının önemine işaret edildi.

İkinci Nükleer Zirve Hazırlığı

Bildiride, uygun bir zamanda başka bir üye ülke ile Nükleer Enerji Zirvesi düzenlemesinin desteklendiği kaydedildi.

Fosil yakıt kullanımını azaltmak, enerji güvenliğini artırmak ve temiz enerjiye geçişi hızlandırmak amacıyla düzenlenen 1. Nükleer Enerji Zirvesi, sadece bu alana odaklanan bugüne kadar yapılmış en üst düzey toplantı niteliğini taşıyor.

Zirveye 30'dan fazla ülkenin temsilcisinin yanı sıra birçok lider, bakan, düşünce kuruluşu, sivil toplum örgütü ve enerji uzmanı katıldı. Türkiye'yi zirvede Dışişleri Bakanı Hakan Fidan temsil etti.