Özel eğitimde eksiklik: Yönetmelik tam uygulanmıyor

AYSELİN UZUN-ÖZEL HABER / Eylül ayının gelmesiyle birlikte 2024-2025 eğitim-öğretim yılının başlamasına sayılı günler kaldı. Bu kapsamda birçok çocuk ve ailesi heyecanlı bir bekleyiş içine girerken; otizmli çocuklar ve aileleri için durum pek de öyle değil. Bunun nedeninin otizmli çocukların okul hayatında neredeyse her yıl karşılaştığı sorunlar olduğunu söyleyen KEDİ-Kabul, Eşitlik, Dahil olma, İstihdam- Otizm Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Serap Dikmen Ahmetoğlu, okullarda Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından hazırlanan Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği’nin tam anlamıyla pratiğe geçirilemediğine vurgu yaparak “Sorumlular tarafından yönetmeliğe hakim olunmaması önümüzdeki en büyük sorun” dedi.

YASAL HAKLARINI BİLMEK

Başkan Ahmetoğlu, ailelerin her ne olursa olsun çocuklarının haklarını aramaya davet etti. Ahmetoğlu, “Otizmli ve diğer engel gruplarındaki çocukların, eğitim hakları Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ve Engelliler Hakkında Kanun başta olmak üzere ulusal ve uluslararası birçok yasal mevzuatla belirlenmiştir. Milli Eğitim Bakanlığı’nın hazırladığı Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği ile eğitim hakkının nasıl kullanılacağı, il milli eğitim müdürlüklerinin, okul idarecilerinin, öğretmenlerinin neler yapmakla yükümlü olduğu tek tek belirlenmiştir. Yönetmeliğin bazı ek düzenlemelere ihtiyacı olsa da var olan düzenlemelerin uygulamada sorunlarla karşılaşması, çocuklarımızın eğitim hakkını olumsuz yönde etkiliyor. Sorumlular tarafından yönetmeliğe hakim olunmaması önümüzdeki en büyük sorun. Aileler haklarını aradığı için okul idarecileri ve öğretmenler tarafından da ‘sorunlu veli’ olarak görülüyor. Bu da eğitim başta olmak üzere, yasa ve yönetmeliklerle belirlenmiş haklarımızın en hafif deyimiyle ricacısı olmak durumunda bırakılıyoruz. Bu velileri yıpratırken çocuklarımızın da hak ettiği eğitime ulaşamamasına neden oluyor. En sık karşılaştığımız cümle, çocuğunuz için daha uygun okullar var. Oysa o okula Milli Eğitime bağlı Rehberlik Araştırma merkezinin eğitsel değerlendirme sonucunda yaptığı yönlendirmeyle gönderilmiş çocuk. Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı hazırlamak, destek eğitim odası açmak gibi yapacakları birtakım işler var, onlardan kaçınıyorlar. Ailelerin yapabileceği en önemli şey, yasal haklarını bilmek ve takipçisi olmak” ifadelerini kullandı.

DENETİM VE YAPTIRIMLARIN OLMASI GEREKLİ

Okullarda otizmli çocuklara yönelik süre gelen ayrıştırmayı önlemek için öncelikli olarak, devletin Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi’nden doğan tüm yükümlülüklerini yerine getirmesi gerektiğini söyleyen Ahmetoğlu, “Bu sözleşmenin imzalanmasının ardından birtakım değişikliklere gidildi, yönetmelikler çıkarıldı ama eksikliklerinin tamamlanması ve var olanların da uygulanması gerekiyor. Uygulanabilmesi için hizmet içi eğitimlerin efektif olması bunun yanı sıra ülke genelinde uygulama konusunda denetim ve yaptırımların olması gerekli” dedi.

OKULLAR KİMSENİN BABASININ MALI DEĞİL

KEDİ Otizm Derneği Avukatı Suna Ağı ise, “Bu okullar kimsenin babasının malı değil bizler de her T.C vatandaşı gibi eğitim hakkimızı almak istiyoruz kimse bize lütufta bulunmuyor” diye başladığı sözlerine, “Dolayısıyla ailelerin yaşadığı bu sorunu gidermek aslında devletin görevi hem öğretmenlerini hem diğer velileri ve öğrencileri eğitmek ve bilgilendirmek adına çalışmalar yapılmalı. Ailelere tavsiyemiz de yasal haklarını bilmeleri ve bıkmadan hak aramaya devam etmeleri. Bugün yasal zeminde tanımlanmış pek çok hakkın daha önceki ailelerin uğraşları sonucunda kazanıldığı unutulmamalı” şeklinde devam etti.

OTİZM EYLEM PLANI UYGULANMALI

Yaklaşık 10 yıldır otizmli çocuklara eğitim veren Müzik Öğretmeni Lal Günsu Ergüven, “‘Ayrıştırma, Kaynaştır’ sloganıyla Otizm Eylem Planı’na dikkat çekerek “Yıllar içinde edindiğim gözlemlere göre, otizmli çocuklar hem okulda hem de özel hayatta birçok zorlukla karşılaşıyor. Birçok otizmli çocuk okullara “sorunlu” olarak adlandırılıp alınmıyor. Böylelikle eğitim hakları ellerinden alınıyor. Buna ise en çok aileler üzülüyor. Çünkü çocuklarının dışlanmasını ve istenmemesini kabul edemiyorlar. Bunun tek çözümü ulusal ve uluslararası haklarının uygulamaya geçirilmesidir. Otizm Eylem Planı’nın uygulanması hem çocukları hem de aileleri rahatlayacaktır” dedi.