Bakanlık denetimlerde uygulanan idari para cezalarını artırdı

Ticaret Bakanlığı, 1 Ocak 2025 itibarıyla idari para cezalarını yüzde 43,93 oranında artıracağını duyurdu. Bakanlık, İç Ticaret Genel Müdürlüğü ve Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü mevzuatları kapsamında yer alan cezalara ilişkin alt ve üst sınırların, 27 Kasım 2024 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile yeniden belirlendiğini açıkladı.  Yeni düzenlemeye göre, üretici, tedarikçi ve perakende işletmelerinin bir mal ya da hizmetin satış fiyatında fahiş artış yapması halinde 2024'te 100 bin TL ile 1 milyon TL arasında değişen cezalar uygulanırken, 2025'te bu cezanın alt sınırı 143 bin 930 TL'ye, üst sınırı ise 1 milyon 439 bin 300 TL'ye çıkarıldı.

Yeni düzenlemeye göre, bakanlıkça belirlenen mesleki davranış kurallarına uymayan perakende sektöründeki işletmeler, üreticiler ve tedarikçiler için 2024 yılına kadar uygulanan idari para cezaları, 2025'te %43,93 oranında artarak daha yüksek tutarlara çıkacak. 2024 yılı itibarıyla, alışveriş merkezleri, zincir mağazalar ve diğer perakende işletmelere yönelik aykırı hareket edenlere 15 bin 856 TL ile 475 bin 380 TL arasında ceza uygulanırken, 2025 yılında bu sınırlar 22 bin 807 TL ile 684 bin 214 TL arasında değişecek. Ayrıca, ticari faaliyetleri denetleyen yetkililere bilgi vermeyen veya denetim engelleyenlere yönelik cezalar da artacak; bu kişiler için 2025’te uygulanacak ceza, 114 bin 35 TL ile 570 bin 178 TL arasında olacak. Bunun yanı sıra, piyasada darlık oluşturan ve rekabeti bozucu faaliyetlerde bulunan işletmelere de büyük cezalar uygulanacak. 2024 yılında 1 milyon TL ile 12 milyon TL arasında değişen ceza tutarları, 2025 yılında 1 milyon 439 bin 300 TL ile 17 milyon 271 bin 600 TL arasında olacak.

Sebze ve meyve ticaretinde yeni dönem

Sebze ve meyve ticaretindeki serbest rekabeti engelleyen uygulamalara yönelik cezaları artıracağını açıkladı. 2024'te 123 bin 213 TL olan cezalar, 2025'te 177 bin 340 TL'ye çıkacak. Bu, ticaretin dengesini bozarak fiyatların yükselmesine veya düşmesine engel olan ve stoklama gibi yasadışı faaliyetlerde bulunanlar için geçerli olacak. Ayrıca, alışveriş merkezleri ve büyük mağazalar gibi perakende işletmelere yönelik haksız ticaret uygulamalarına da ceza artırımı uygulanacak. 2025'te cezalar, 14 bin 335 TL ile 718 bin 987 TL arasında değişecek. Yeni düzenlemelerle, haksız rekabetin önlenmesi ve piyasada denetim sağlanması hedefleniyor.

Reklam Kurulu tarafından aldatıcı ve yanıltıcı reklamlar ve haksız ticari uygulamaların neden olduğu tüketici mağduriyetleri ile adil rekabet şartlarını bozan haksız rekabet hallerinin önlenmesi için aykırılığın gerçekleştiği mecra türünün etkilediği tüketici kitlesi ile haksız olarak elde edilen menfaatin veya neden olunan zararın büyüklüğü ve aykırılığı gerçekleştirenin kusuru ile ekonomik durumunu dikkate alarak, 2024 yılında 55 bin TL ile 22 milyon 100 bin TL arasında uygulanan idari para cezası, 2025 yılında 79 bin 161 TL ile 31 milyon 808 bin 530 TL arasında cezai işlem uygulanabilecektir. Tüketicilerle iş yeri dışında kurulan sözleşme yapabilmek için Ticaret İl Müdürlüğünden yetki belgesi almayan satıcılara 2024 yılında 1 milyon 100 bin 122 TL olarak uygulanan idari para cezası, 2025 yılında 1 milyon 583 bin 405 TL olarak uygulanacak.

6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda yazılı olarak düzenlenmesi öngörülen sözleşmeler ile bilgilendirmelerin on iki punto büyüklüğünde düzenlenmemesi, düzenlenen sözleşmelerin bir örneğinin tüketicilere verilmemesi, sözleşmelerde öngörülen şartların sözleşme süresi içinde tüketiciler aleyhine değiştirilmesi, tüketicilerden talep edilecek her türlü ücret ve masrafa ilişkin bilgilerin sözleşmenin eki olarak tüketicilere verilmemesi, sipariş edilmeyen mal veya hizmetlerin tüketicilere gönderilmesi veya sunulmasına ilişkin hükümleri ihlal edenler hakkında her bir işlem veya sözleşme başına 2024 yılında 2 bin 200 TL olarak uygulanan idari para cezası, 2025 yılında 3 bin 166 TL olarak, teşhir edilen bir mal veya hizmetin haklı bir sebep olmaksızın satışından kaçınılması halinde, aykırılığı tespit edilen her bir işlem veya sözleşme için 2024 yılında 2 bin 200 TL’den az olmamak üzere satışından kaçınılan mal veya hizmetin tüm vergiler dahil toplam satış fiyatının yüzde 10’u kadar uygulanan idari para cezası, 2025 yılında 3 bin 166 TL’den az olmamak üzere satışından kaçınılan mal veya hizmetin tüm vergiler dahil toplam satış fiyatının yüzde 10’u kadar belirlendi.

Perakende işletmelerde satışa arz edilen malların fiyat etiketi ve fiyat listelerine ilişkin olarak tüketicilerin tam ve doğru bilgilendirilmesi için belirlenen yasal yükümlülüklere uyulmaması durumunda, her bir aykırılık için 2024 yılında 2 bin 200 TL olarak uygulanan idari para cezası, 2025 yılında 3 bin 166 TL olarak uygulanacak.

Ticaret Bakanlığı’ndan alınması gereken satış sonrası hizmet yeterlilik belgesini almayan üretici ve ithalatçılara 2024 yılında 1 milyon 115 bin TL olarak uygulanan idari para cezası, 2025 yılında 1 milyon 604 bin 819 TL olarak belirlendi.

Satış sonrası hizmet yeterlilik belgesinin geçerlilik süresi boyunca asgari servis istasyonu sayısını sağlamayan üretici ve ithalatçılar hakkında eksik kalan her bir servis istasyonu için 2024 yılında 124 bin TL olan idari para cezası, 2025 yılında 178 bin 473 TL olarak, yetkili servis istasyonlarına ilişkin bilgileri güncel olarak Ticaret Bakanlığı tarafından oluşturulan sisteme kaydetmeyen veya bu kayıtları güncellemeyen üretici veya ithalatçılara her bir servis istasyonu için 2024 yılında 18 bin TL olan idari para cezası, 2025 yılında 25 bin 907 TL olarak belirlendi.

Azami tamir süresinin aşılması, bakım ve onarım hizmetlerinin mevzuata uygun olarak sunulmaması durumlarında aykırılığı tespit edilen her bir işlem için 2024 yılında 2 bin 200 TL olarak uygulanan idari para cezası, 2025 yılında 3 bin 166 TL olarak, garanti belgesinin ve Türkçe tanıtma ve kullanma kılavuzunun düzenlenmemesi ya da eksik düzenlenmesi, yasal düzenlemelere aykırı uygulamalar, garanti belgesinin ve Türkçe tanıtma ve kullanma kılavuzunun tüketiciye hiç veya mevzuata uygun şekilde teslim edilmemesi gibi durumlarda satıcıya 2024 yılında 2 bin 172 TL olarak uygulanan idari para cezası, 2025 yılında 3 bin 126 TL olarak belirlendi.

Herhangi bir üretici veya ithalatçıya bağlı olmaksızın faaliyette bulunan servis istasyonlarının, her türlü mecra ve faaliyetlerinde kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde “özel servis” ibaresini kullanmaması durumunda özel servis istasyonlarına 2024 yılında 18 bin TL olarak uygulanan idari para cezası, 2025 yılında 25 bin 907 TL olarak uygulanacak.

Bunun yanında Yenileme yetki belgesi gerektiren mallarla ilgili olarak, belgesi olmaksızın yenileme faaliyetinde bulunulması hâlinde 2024 yılında 1 milyon 766 bin 274 TL olarak uygulanan idari para cezası, 2025 yılında 2 milyon 542 bin 198 TL olarak; yenilenmiş ürün satışında tespit edilen aykırılık ve eksikliklerle ilgili olarak ise her bir işlem için 2024 yılında bin 765 TL olarak uygulanan idari para cezası, 2025 yılında 2 bin 540 TL olarak gerçekleştirilecek.

Tüketicilere aidat ödemesi bulunmayan kredi kartı sunulmaması halinde ilgili kuruluşlara 2024 yılında 55 milyon 6 bin 905 TL olarak uygulanan idari para cezası, 2025 yılında 79 milyon 171 bin 438 TL olarak; tüketici kredisi ve konut finansmanı sözleşmelerinde ise Kanunun cayma hakkı, faiz oranı, erken ödeme, temerrüt, hükümlerini ihlal eden, ayrıca tüketicilere kredi kullanma karşılığı olarak haksız ve yersiz sigorta, ücret ve masraf talep eden kredi verenlere her bir aykırı sözleşme veya işlem için 2024 yılında 10 bin 978 TL olarak uygulanan idari para cezası 2025 yılında 15 bin 800 TL olarak uygulanacak.

Elektronik ticarette tüketicilerin taraf olduğu mesafeli sözleşmelerde cayma hakkı ve satıcının keyfi ve gerekçesiz sipariş iptalini engelleyen haklar başta olmak üzere, tüketicilerimize tanınan bilgilendirme ve hak kullanımlarına ilişkin aykırılık hallerinde, aykırı her bir işlem veya sözleşme için 2024 yılında 2 bin 200 TL olarak uygulanan idari para cezası, 2025 yılında 3 bin 166 TL olarak; aracı hizmet sağlayıcıların, tüketicilerin talep ve bildirimlerini iletmesi ve takip edebilmesine elverişli sistem kurma ve kesintisiz olarak açık tutma yükümlülüğüne aykırılık için 2024 yılında 3 milyon 532 bin 548 TL olarak uygulanan idari para cezası 2025 yılında 5 milyon 84 bin 396 TL olarak; elektrik, su, elektronik haberleşme gibi tüketicilerimizin temel ihtiyaçlarından olup süreklilik arz eden mal veya hizmetlerin teminine ilişkin olarak uygulama alanı giderek genişleyen abonelik sözleşmeleri hakkındaki düzenlemeler kapsamında, bilgilendirme ve onay yükümlülüklerine uyulmaması, süresi biten abonelik sözleşmelerinin otomatik uzamaması yasağına uyulmaması, taahhütname şartlarında tüketici aleyhine değişiklik yapılması ve sözleşmenin feshine yönelik taleplerin yedi gün içerisinde yerine getirilmemesi gibi mevzuata aykırılık teşkil eden uygulamalar için sözleşme veya işlem başına 2024 yılında 2 bin 200 TL olarak uygulanan idari para cezası, 2025 yılında 3 bin 166 TL olarak, tüketicilerle akdedilen taksitle satış sözleşmeleri ve paket tur sözleşmelerinde tespit edilen aykırılıklar kapsamında aykırı her bir işlem veya sözleşme için 2024 yılında 2 bin 200 TL olarak uygulanan idari para cezası, 2025 yılında 3 bin 166 TL olarak, devre tatil sözleşmelerine ilişkin hükümlere aykırılık halinde sözleşme veya işlem başına 2024 yılında 12 bin 363 TL olarak uygulanan idari para cezası, 2025 yılında 17 bin 794 TL olarak uygulanacak.

Ön ödemeli konut satış sözleşmelerine ilişkin hükümlere aykırı her bir sözleşme veya işlem başına 2024 yılında 10 bin 978 TL olarak uygulanan idari para cezası 2025 yılında 15 bin 800 TL olarak; teslim edilmeyen konut başına 2024 yılında 247 bin 278 TL olarak uygulanan idari para cezası 2025 yılında 355 bin 907 TL olarak; yapı ruhsatı almadan tüketicilere ön ödemeli olarak konut satışı yapanlara 2024 yılında 1 milyon 100 bin 122 TL olarak uygulanan idari para cezası 2025 yılında 1 milyon 583 bin 405 TL olarak; teminat sağlama yükümlülüğünü yerine getirmeyen satıcılara 2024 yılında 5 milyon 500 bin 667 TL olarak uygulanan idari para cezası 2025 yılında 7 milyon 917 bin 110 TL olarak uygulanacak.

Diğer taraftan, 01.04.2022 tarihli ve 31796 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7392 sayılı Kanunun 17 nci maddesi ile 6502 sayılı Kanuna eklenen Geçici Madde 3 kapsamında, 6502 sayılı Kanunun söz konusu değişiklikten önceki düzenlemelerine göre idari para cezası uygulanması gereken durumlarda uygulanacak idari para cezaları da yeniden değerleme oranında artırıldı.