Küçük işletmelerde kapanma tehlikesi

AYSELİN UZUN-ÖZEL HABER- Geçtiğimiz haftalarda beyaz et ve süt ürünlerine zam gelirken, yumurta fiyatlarında yaşanan beklenmeyen düşüş vatandaşı ve üreticiyi şaşırttı. Bazı kesimler meydana gelen bu düşüşün sektör devleri tarafından küçük çiftlikleri piyasadan elemek adına planlı olarak yapıldığını iddia ederken Yumurta Üreticileri Merkez Birliği (YUM-BİR) Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Afyon ise bu durumun plansız üretimden kaynaklandığını belirtti. Ancak oluşan yüzde 36’lık fazladan üretimin işletmelere zarar verebileceğini de vurgu yapan Afyon, “İşletme maliyetlerini, küçük işletmeler kaldıramayıp kapanabilir. Büyük işletmeler zararı kaldıramaz ise önce kapasite düşüşü ardından el değiştirme yaşayabilir” şeklinde konuştu.

YÜZDE 36 FAZLA ÜRETİM VAR

Yumurta fiyatının düşmesindeki birinci sebep olarak plansız üretimi işaret eden Başkan Afyon, “Son zamanlarda yerli ve yabancı birçok şeye zam gelmesi, insanların ürününün değerini kendilerinin belirlemesinden kaynaklanmaktadır. Fakat yumurta gibi ürünlerin fiyatını arz-talep dengesi belirler. Hali hazırda ülkemiz yumurta üretim yeterliliği yüzde 136’dır. Yani yüzde 36 fazla üretim vardır. Bu üretim fazlalığını ihracat gibi pazarlama kanalı ile eritmeye çalışmaktayız. Yeterli miktarda ihracat yapamadığımızda ise, üretici yumurtayı fiyatlarını düşürerek satmak zorunda kalıyor ve bu fiyat zarar dahi olabiliyor. Yani son zamanlarda fiyat düşüşleri üreticinin zarar etmesine sebep olan konu “plansız üretim” den kaynaklı fazla üretimdir” ifadelerine yer verdi.

YILLARDIR SEKTÖRÜN KADERİ

Fiyatlardaki düşüşün üreticiye nasıl yansıyacağı konusunda ise Afyon, “Şu unutulmamalı ki, sektör kar ettiği kısa dönemde, ani kapasite ve üretim artışları ile karşılaşmakta, bu artış sonucu kesin zarar eden sektör ve üretimden kaçışlar görülmekte. Yani, zarar eden üretici çıkış yolunu, hayvan kesimi ve kapasite düşüşünde arayacaktır. Bu da daralan arz ile tüketiciye yüksek fiyatlı yumurta olarak dönecektir. Bu kısır döngü, yıllardır sektörün kaderidir” şeklinde konuştu.

KAPANAN İŞLETMELERE SEBEP OLACAK

Dev yumurta üreticileri ve onlara nazaran daha küçük üreticiler arasındaki rekabetin bu durumdan nasıl etkileneceği konusuna açıklık getiren Afyon, bu durumun çiftlik kapanmalarına yol açıp açmayacağı hakkında, “Fiyat iniş çıkışları hep yaşanmaktadır, uzun süreli düşük yaşayan üretici fiyatları, elbette kapanan işletmelere sebep olacaktır. İşletme maliyetlerini kaldıramayan küçük işletmeler kapanabilir. Büyük işletmeler zararı kaldıramaz ise önce kapasite düşüşü ardından el değiştirme yaşayabilir” dedi.

KİMSE ÖNGÖREMEZ

Yaşanan plansız üretimin ileri evrede yumurta fiyatlarında bir artışa yol açma olasılığına ilişkin Afyon, “Plansız üretimde, kapasite artış ve düşüşlerini kimse öngöremez. Sektör piyasasında anlık iyimser tabloda üretim artışı, kötümser tabloda hızlı kaçışlar fiyatsal sonucu belirlemektedir. Bu dönemde maliyet çizgisine yakın ama altında satan üretici elbette artış beklemekte ama asıl sorun, marketlerin kar marjlarını makul seviyede tutmasından geçmektedir. Marketler, yumurtayı finans kaynağı olarak dahi kullanırken yine de kâr marjını yüksek tutarsa, durum tüketici aleyhine olmaktadır. Yaz dönemine girdiğimiz için, kapasite artışları beklediğimiz için, sektörde sürü gençleştirmeleri yaşandığı için afaki artış beklenmemekle birlikte, üretici cephesinde güncel kilogram fiyatı 30-35TL olan protein kaymağı, tüketici cephesinde kilogramı 60-70TL’yı bulduğu dönemleri düşünür isek tüketiciye ulaşan noktada kilogramı 50-55TL çok görülmemelidir” diye konuştu.