Açlık masrafı, açlık sınırını aşmasın diye… Semt pazarlarında ‘taneli’ dönem!

Türkiye’de 2018 sonrası belirgin şekilde hissedilmeye başlanan ve özellikle son yıllarda buhran haline gelen ekonomik krizin faturası dar gelirliden çıkıyor. Özellikle Mayıs genel seçimleri sonrasında art arda gelen vergi zamları ve serbest piyasadaki kontrolsüz fiyat artışları, asgari ücretli ve emekliler başta olmak üzere milyonlarca vatandaşın belini büktü.

Ekim 2023’te açlık sınırı 13 bin 684 lira, yoksulluk sınırı ise 44 bin 573 lira olurken ortalama 7 bin 500 lira olan emekli aylığı ve 11 bin 402 lira olan asgari ücret yine ‘açlık sınırının’ altında kaldı.

Asgari ücrete yapılan ara zam da, art arda gelen zamların karşısında geçim derdine derman olmazken dar gelirli masrafında açlık sınırını aşmamak için ‘pazarda tane hesabına’ başladı.

HAFTALIK GİDER BİN LİRAYI BULUYOR

Özellikle akaryakıta gelen zamlarla birlikte pazar tezgahlarındaki etiketlerin önü alınamazken 4 kişilik bir ailenin lüks harcamaların olmadığı temel sebze-meyveden oluşan bir haftalık pazar masrafı bin lirayı bulmaya başladı.

Pazarda evlerin olmazsa olmazı olan meyvelerin en ucuzu 20 liradan tezgahta yerini buluyor. Sonbahar ve kış aylarının en çok tüketilen meyvelerinin fiyatları ise el yakıyor. Son dönemde elma 20 lira, mandalinanın 3 kilosu 50 lira, üzümün kilosu 40 lira ve muzun kilosu da 40 liradan tezgahta yerini buldu.

SEBZELERİN FİYATLARI DUDAK UÇUKLATTI

Pazar tezgahlarında en uygun fiyatlı sebzelerin bile fiyatları tüketicinin dilini uçuklatır hale geldi.

Tezgahlarda, patatesin kilosu 15-20 lira, salatalığın kilosu 10 lira, domates 15 lira, havuç 15 lira, biber 30 lira, kabak 15 lira, karnabahar 30 lira taze fasulye 25 liradan yerini aldı.

Sağlıklı hayat için beslenme uzmanlarının ‘olmazsa olmaz’ dediği soğan-sarımsak ve limonun fiyatı ise görenleri şaşırttı.

Pazarda sarımsağın kilosu 80 lira, limon ise 30 liraya satıldı.

Vatandaş, kilosu 60 liraya satılan barbunya, kilosu 40 lira olan kereviz ve brokoli, kilosu 60 lira olan lahananın yanına dahi yaklaşamadı.

Pazarın fiyat şampiyonu ise 100-120 lira arası değişen fiyatla mantar oldu.

Mevcut fiyatlarla vatandaşın ikişer kilo almasıyla birlikte en basit pazar masrafı aylık 5 bin liraları bulmaya başladı. Market masraflarını hesaplamaya korkan vatandaşlar fatura giderlerini de ekleyince ay sonunu değil ayın ortasını zor getirir hale geldiler.

“PAZAR ARABAMIZ DOLMADAN…”

Pazarda ismini vermek istemeyen bir vatandaş, kısaca pazar masraflarını hesaplayarak "Her şey sürekli zamlanıyor. Geçen hafta 50 liraya aldığım lahana bu hafta 60, geçen hafta 40 lira olan barbunya şimdi 60 lira. Pazar arabamız dolmadan her hafta 750 veriyoruz. Sadece 2 kilo üzüm aldım 500 lira gitti. Meyvesi, patatesi soğanı yok daha bunların içinde. Artık her şeyi taneyle almaya başlayacağız. Bunlar sadece sebze meyve. Bir de makarnası, eti, peyniri gibi market masrafları var. Bu insanlar hangisine yetsin? Pazara mı para versin markete mi faturalara mı” dedi.

“İŞLERİMİZ YARI YARIYA AZALDI”

Fiyat artışları sadece tüketiciyi değil pazar esnafını da vurdu. Satışlarının yarı yarıya düştüğünü belirten pazar esnafı artan akaryakıt fiyatları yüzünden giderlerinin ise katlanmasından şikayet etti.

Vatandaşın alım gücünün düşmesiyle birlikte pazarları bırakıp kartla alışveriş yapılan marketlere yöneldiğini belirten ve pazarların boş kaldığını, tezgahların boşalmadığını belirten pazar esnafı “Sabah-akşam ayrımı kalmadı” dedi.

Satışlar için fiyatları düşürüldüklerini söyleyen bir Pazar esnafı ise satışlara karı olmadığını belirterek “Fiyatları düşürdük ama satışlar da düştü. 7-8 liraya mal ettiğimiz malı 10 liraya satıyoruz. Neredeyse yarı yarıya azaldı işlerimiz. Eskiden akşam pazar denen şey vardı artık o da yok. Sabah da akşam da aynı. İnsanlar artık nakit alışveriş yapamıyor. O yüzden pazardan uzaklaşıp marketlere yöneldiler" diye konuştu.

“SABAHI AKŞAMI KALMADI”

Bir başka Pazar esnafı ise eskiden olan ‘sabah-akşam pazarı’ farkı kalmadığını söyleyerek “Pazarın sabahı akşamı kalmadı ama satışlarımız çok düştü. Bazı malların fiyatları arttı ama bazıları da düştü. Kasalarımız elimizde kalıyor. Hepsi ziyan. Mazot olmuş 40-42 lira. Sadece mazot 1,5 bin liradan fazla" ifadelerini kullandı.

BU HABER DE DİKKATİNİZİ ÇEKEBİLİR: Kütahya'da pazar esnafı dolandırıcılığa karşı bilgilendirildi