Ege Bölgesi’nden 189 bin ton mahlıç pamuk üretimi bekleniyor  

KEMAL ÖZKURT / İzmir Ticaret Borsası, 2024/25 Sezonu Ege Bölgesi pamuk ekili alanlarının belirlenmesi ve ürün rekoltesinin tahminini açıkladı. İzmir Ticaret Odası, Ege İhracatçı Birlikleri, Söke Ticaret Borsası, Aydın Ticaret Borsası ve Tariş Pamuk ve Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifleri Birliği iş birliğinde Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü ile yapılan protokol dâhilinde gerçekleşen çalışmalar sonucunda Ege Bölgesi 2023/24 sezonu rekolte tahmini mahlıç pamuk üretiminin tahmini 189 bin ton olarak açıklandı. Toplantıda konuşan İzmir Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Bülent Uçak, pamuk sektörünün son yılların en kötü döneminden geçtiğini belirterek, tüm sektör paydaşlarının mutsuz olduğunu ve çiftçinin her zamankinden daha çok desteğe ihtiyaç duyduğunu ifade etti.

SEKTÖRDE HERKES MUTSUZ

Pamuk sektöründe tüm paydaşların mutsuz olduğuna dikkat çeken Uçak, “Bir önceki sezona göre bölgemizde pamuk ekim alanlarının yüzde 10,30 oranında artarak 115 bin hektara yükseldiği tahmin edilmiştir. Ortalama kütlü veriminin geçen yıla göre yüzde 4,6 azalarak dekarda 420 kilogram olması beklenmektedir. Buna göre kütlü üretimin de 484 bin ton olacağını öngörüyoruz. Yeni sezonda çırçır randıman oranının yüzde 39 olacağı ve bu randıman oranı ile mahlıç pamuk üretiminin 189 bin ton olacağı tahmin edilmektedir. Pamuk stratejik ürün, pamuk beyaz altın, pamuk yüzbinlerce insanımızın geçim kaynağı, pamuk demek katma değer demek, pamuk demek milli ekonomi demek, pamuk demek iplik demek, tekstil demek, hazır giyim demek, pamuk demek ihracat demek, ülkeye döviz kazandırmak demek arkadaşlar. Ancak, kelimelerin anlamını yitirdiği yerdeyiz. Ne pamuk üreticisi mutlu, ne çırçırcı, ne tüccar, ne iplikçi, ne de sektörün diğer paydaşları. Herkes mutsuz! Hiçbir paydaşın mutlu olmadığı bir ortamda üretim ve ticaretin sürdürülebilir olması da beklenemez” diye konuştu.

PAMUK EN KÖTÜ DÖNEMİNİ YAŞIYOR

Pamuk sektörünün son yılların en kötü dönemini yaşadığını belirten Uçak, “Ülkemizde son dönemde kontrol altına alınmış, ancak açtığı yaraların etkisi devam eden bir yüksek enflasyon faktörü var. Enflasyon pamuk değer zincirinin her aşamasında maliyetlerin artmasına neden oldu. Anca pamuk fiyatları bu enflasyondan sanki etkilenmemiş gibi yerinde saymaya devam etti, hatta ara ara geriledi. 2023 yılında pamuk üretim maliyeti ortalama 25 TL seviyelerindeyken bu yıl maliyetler verime göre değişmekle birlikte 28-32 TL bandında seyrediyor. Ortalama maliyet artışı yaklaşık yüzde 17. Borsadaki mahlıç yani çekirdeksiz pamuk fiyatına baktığımızda geride bıraktığımız sezon ortalaması 53 TL seviyesinde. Yeni mahsul 41 renk pamuk ise 58 TL’den işlem görüyor” diye belirtti.

HAZIR GİYİM İHRACATI YÜZDE 8,5 GERİLEDİ

Pamuğun yanı sıra hazır giyim ve konfeksiyon sektörünün de zor zamanlar geçtiğini vurgulayan Uçak, “Ocak-eylül 2024 döneminde geçen yılın aynı dönemine göre Türkiye hazır giyim ve konfeksiyon ihracatımızda yüzde 8,5 oranında azalma yaşanmıştır. Bunu takiben, hazır giyim ihracatının genel ihracattaki payı da geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7,1 düşmüştür. Benzer şekilde Türkiye’nin tekstil ve hammaddeleri ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2,2 gerilemiştir” dedi.

DESTEKLER YETERİZ

Ülkenin içinde bulunduğu enflasyonist ortamdan dolayı desteklerin yeterli olmadığını belirten Uçak, “Her şeyden önce kütlü pamuk prim desteğinin son üç yıldır 1 lira 60 kuruş sevisinde kalması ve hiç artmaması üreticimizde ve bizlerde hayal kırıklığı yarattı. Üretim maliyeti kilo başına ortalama 30 lira olan kütlü pamuk güncel piyasada ortalama 23 liradan alıcı buluyor. Üretici ise haklı olarak malını maliyetin altında satmak istemiyor. Piyasanın düzelmesi ve üreticinin zarar etmemesi için geçtiğimiz yıl talep ettiğimiz kilogram başına 5 liralık prim desteğini, yeterli olmamasına rağmen arttırmadan bu sene de talep ediyoruz. Üreticinin zarar ettiği bir ortamda tarımı konuşmanın pek bir anlamı yok maalesef. Bizim yüzümüzün gülmesi için önce üreticimizin yüzünün gülmesi lazım” diye belirtti.

EKİLİ ALAN ARTTI, ÜRETİM ARTMADI

Pamuk ekili alanlarının artmasına rağmen üretimin artmadığını, bunun da yaşanan sıcaklık ve su sıkıntısından kaynaklandığını belirten Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak bölümünden Prof. Dr. Mustafa Bolca, “Pamuk için rekolte tahminini 2000 yılından beridir borsa ile birlikte yürütüyoruz. Bunlar çok değerli çalışmalar. Sadece sektör için veri kaynağı dışında bilimsel çalışmalara vesile oluyor. Bu yılı geçen yılla kıyaslayacak olursak yıl genelinde sıcak hava ve su noksanlıkları özellikle Denizli bölgesinde yaşanan sıcak hava üretimi olumsuz etkiledi.  Aynı zamanda geçen yıla göre bu yıl hastalık bakımından daha yoğundu. Pamuğun suya çok ihtiyaç duyduğu dönemde yeterli sulama yapılamamasına bağlı olarak verimde yüzde 5’e yakın bir düşüş oldu. Bu yıl ekim alanları 104 binden 115 bine bir hektar artışı söz konusu. İzmir’de çok büyük alan artışı var. Çiftçi mısır buğday çekiminden kaçarak pamuğa dönüş yaptı. Ama maalesef ekili alana paralel olarak verimde bir artış yaşanmadı. Bunun nedeni de sıcaklık ve su sıkıntısı” şeklinde konuştu.