Milli İstihbarat Teşkilatı 98 yaşında: İşte MİT’in ulusal ve uluslararası başarıları

Milli İstihbarat Teşkilatı'nın (MİT) kökenleri, 1913'te kurulan Türkiye'nin ilk modern istihbarat örgütü Teşkilat-ı Mahsusa'ya dayanıyor. Bugünkü MİT'in temelleri ise 6 Ocak 1926'da atıldı. Atatürk'ün yönlendirmesiyle kurulan Milli Emniyet Hizmeti (M.E.H) Riyaseti, ilk yılını hazırlık aşamasında geçirdi ve resmi kuruluş tarihi olarak 6 Ocak 1927 kabul edildi.

İkinci Dünya Savaşı'na kadar Milli Emniyet Hizmeti (M.E.H), sadece çevresindeki tehditlerle değil, daha önce Anadolu'da işgalci güçler olarak bulunan İngiltere ve Fransa'yla da ilgilendi ve birçok uluslararası meselede aktif rol aldı. Bu dönemdeki en önemli çalışmalarından biri, Hatay'ın Türkiye'ye katılımı için yapılan diplomatik çabalar oldu. M.E.H, Hatay meselesini kurulduğu günden itibaren izledi ve 1936'da Fransa'nın Suriye'ye bağımsızlık vermesinin ardından bu konudaki faaliyetlerini yoğunlaştırdı. Fransızlarla yapılan görüşmelerde Türkiye'nin dış ve güvenlik politikasına önemli katkılarda bulunarak, 23 Temmuz 1939'da Hatay'ın ana vatana katılmasına önemli bir destek sağladı.

Milli İstihbarat Teşkilatı, Soğuk Savaş'ta büyük rol oynadı

Soğuk Savaş dönemiyle birlikte Türkiye'nin Batı ittifakına daha yakınlaşması, istihbarat alanındaki işbirliklerini de güçlendirdi. Sovyetler Birliği'nin 1949'da atom bombası ve 1953'te hidrojen bombası testleri yapması, hem Türkiye hem de Batı ittifakındaki diğer ülkeler için büyük bir tehdit oluşturdu. Bu süreçte, Milli Emniyet Hizmeti (M.E.H) Balkanlar'daki araştırmalarını genişleterek, Doğu Bloku'na ait uranyum madenleri hakkında kapsamlı istihbarat topladı. Elde edilen bu bilgiler, Türkiye'nin Batı ittifakıyla olan ilişkilerinin daha da güçlenmesine katkı sağladı. 1965 yılında ise, değişen koşullara uyum sağlamak amacıyla M.E.H yeniden yapılandırılarak, çıkarılan yeni bir kanunla Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) adı altında yeniden kuruldu.

17 Nisan 2014'te kabul edilen 6532 sayılı kanun ve 1 Kasım 1983 tarihli 2937 sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu'ndaki değişikliklerle, MİT'in görev ve yetkileri güncel ihtiyaçlara göre yeniden şekillendirildi. 2010'dan itibaren MİT, istihbarat diplomasisinde önemli bir ivme kazandı ve 2017'de hız kazandı. Özellikle Astana Görüşmeleri gibi bölgesel ve uluslararası diplomatik süreçlerde etkin rol oynadı. 16 Nisan 2017'de yapılan halk oylamasının ardından, 21 Ocak 2017 tarihli 6771 sayılı kanunla Anayasada yapılan değişiklikle Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemi'ne geçti. Bu değişiklikle MİT, Müsteşarlık'tan Başkanlık yapısına dönüştü. 2019'dan itibaren, terör örgütlerinin liderlerine yönelik hedef odaklı operasyonlar yoğunlaşırken, MİT'in modernize edilen altyapısı büyümeye devam etti. Bu kapsamda, KALE yerleşkesi MİT'in 94. kuruluş yıl dönümünde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıldı ve 2019 yazında İstanbul'daki Maslak yerleşkesi hizmete girdi.

MİT bünyesinde akademi kuruldu

Güvenlik istihbaratı kapsamında yürütülen istihbarata karşı koyma faaliyetleri, 2021 yılından itibaren Türkiye'nin milli güvenlik ve dış politikasını destekleyecek biçimde stratejik istihbarat kapsamında yürütülmeye başlandı. Teknolojinin ve tehditlerin sürekli değişim ve gelişim göstermesi sebebiyle elektronik ve teknik istihbarat faaliyetleri giderek daha fazla siber istihbarata odaklandı. 2023'te Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu'na eklenen ek 3. madde ile MİT bünyesinde Milli İstihbarat Akademisi adıyla, istihbarat ve milli güvenlik ile ilgili alanlarda lisansüstü eğitim-öğretim, bilimsel araştırma ve yayın yapmak üzere bir yükseköğretim kurumunun kurulmasına karar verildi. Böylelikle istihbaratın, zanaat eğitimi boyutunun yanı sıra akademikleştirilmesine yönelik çalışmaların ileri bir seviyeye taşınması hedeflendi. Özellikle son 20 yıldır kurumsal ve operasyonel altyapısının güçlendirilmesiyle MİT, Türkiye'nin güvenliğine tehdit oluşturanların karşısında durmak için çalışmalar yürütüyor.

Casusluk faaliyetlerine karşı operasyonlar

MİT, Türkiye'de yabancı istihbarat servislerine bilgi sızdırma girişiminde bulunan casusluk şebekelerine yönelik önemli başarı elde etti. Geçen yıl düzenlenen takip ve çalışmalar sonucu, yabancı istihbarat servislerine bilgi sızdırmaya çalışan 66 kişi yakalandı. Bunlardan 7'sinin Çin, 3'ünün Fransa, 56'sının ise İsrail istihbarat servisine bilgi aktarmaya çalıştığı tespit edildi. İsrail Dış İstihbarat Servisi Mossad'ın Türkiye'deki para ağını yönettiği tespit edilen Liridon Rexhepi de gözaltına alındı.

MİT’ten tarihi rehine takası operasyonu

Ayrıca MİT, 1 Ağustos 2024'te İkinci Dünya Savaşı sonrası gerçekleştirilen en büyük takas operasyonuna imza attı. Ankara'da gerçekleştirilen operasyon kapsamında, ABD'den 2, Almanya, Polonya, Slovenya, Norveç ve Rusya'dan birer olmak üzere 7 uçakla 26 kişi Türkiye'ye getirildi. Operasyon sonucunda 2'si çocuk 10 rehine Rusya'ya, 13 rehine Almanya'ya, 3 rehine ise ABD'ye gönderildi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın onayıyla MİT, bu operasyonda öncü rol üstlendi. Türkiye'nin, Rusya-Ukrayna savaşındaki adil ve yapıcı politikası, uluslararası barış ve istikrar için attığı adımlar ve geçmişteki başarılı takas operasyonları, bu önemli operasyonun gerçekleşmesinde etkili oldu.