Soyadında kazanım: “Hukuki boşluğun doldurulması gerekecek”

SULTAN GÜMÜŞ KAYA / ÖZEL HABER 

Anayasa Mahkemesi (AYM) kadının evlendikten sonra kendi soyadını tek başına kullanabilmesinin önünü açan bir karara imza attı. Buna göre, Türk Medeni Kanunu'nun kadınlara erkeğin soyadını alma zorunluluğu getiren 187. maddesinin Anayasa'ya aykırı olduğuna ve iptaline karar verildi. Anayasa Mahkemesi'nin söz konusu kararı 28 Nisan 2023 tarihli Resmi Gazete'de yayınlandı. 

Uzun zamandır kadın alanında ciddi mücadeleler veren Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Kadın Meclisleri Üyesi Hilal Susuz’un konuya dair görüşlerine yer verdik. “Bu aslında bizim mücadelemizin bir kazanımı. Ve elbette ki mücadelemiz devam edecek” diyen Susuz, “Çünkü kadınlar o soyadını aldığı erkekler tarafından öldürülmeye devam ediyor. Toplumsal cinsiyet eşitliğini her alanda sağlayacağız” mesajını verdi. Avukat Senem Kiraz ise “Halen evli olan kadınların tek başına soyadını kullanabilmeleri için TBMM’de kanun değişikliği yapılması ve yasal düzenleme ile hukuki boşluğun doldurulması gerekecektir. AYM kararı, kadınların kimliklerini koruması ve eşler arasında eşitlik sağlanması açısından olumlu olup, memnuniyet yaratmıştır” değerlendirmesinde bulundu. 

ÇOK OLUMLU BİR KARAR 
Susuz, şunları söyledi: “Kadınların haklarına saldırının bu kadar açık açık yapıldığı bir dönemde, kadınların soyadıyla ilgili yaşadığı eşitsizliği; hukuka aykırı, eşitlik ilkesine aykırı bulan bir AYM kararıyla karşılaştık. Bu çok olumlu bir karardır. Çünkü soyadın tek başına kullanılamaması kadının toplumdaki yerinin aslında eşitsiz konumda bulunduğunun bir göstergesiydi. Ancak AYM kararıyla bunun önüne geçildi. Toplumun kendi yapısına baktığımızda yıllardır yaşadığımız mağduriyetin cinsiyetler arası eşitliğe karşı gelen bir madde olduğunu ve eşitlik ilkesine aykırı olduğunu söyleyebiliriz. Bu aslında bizim mücadelemizin bir kazanımı. Ve elbette ki mücadelemiz devam edecek. Çünkü kadınlar o soyadını aldığı erkekler tarafından öldürülmeye devam ediyor. Toplumsal cinsiyet eşitliğini her alanda sağlayacağız.” 

MEMNUNİYET YARATMIŞTIR 
Av. Kiraz ise şöyle bir görüş bildirdi: “Anayasa Mahkemesi, Türk Medeni Kanunu'nun 187'inci Maddesi'ndeki ‘Kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır; ancak evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilir’ hükmünü eşitliğe aykırı bularak iptal etti. AYM, söz konusu maddenin Anayasa'nın ‘Herkes dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir. Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür’ diyen 10. maddesine aykırı olduğuna hükmetti. 

Nüfus kayıtlarındaki karışıklığın önlenmesi ve soy bağının sağlıklı bir şekilde tespit edilmesinde kamu yararı bulunduğu ancak bunun yalnızca kadının erkeğin soyadını kullanmasıyla sağlanamayacağı belirtildi. Kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasından başlayarak 9 ay içinde yürürlüğe girmesine hükmedildi. Kararın yürürlüğe girmesiyle kadınların evlilik öncesi soyadlarını tek başına kullanmasının önü açılacaktır. Halen evli olan kadınların tek başına soyadını kullanabilmeleri için ise TBMM’de kanun değişikliği yapılması ve yasal düzenleme ile hukuki boşluğun doldurulması gerekecektir. AYM kararı, kadınların kimliklerini koruması ve eşler arasında eşitlik sağlanması açısından olumlu olup, memnuniyet yaratmıştır.”