Türkiye'nin madencilikte kara tablosu 10 yılda 500 can

4 Aralık Madenciler Günü, yer altındaki emekçilerin hatırlamak ve bu tür trajedilerin bir daha yaşanmaması için gereken önlemleri gündeme taşımak adına büyük önem taşıyor. Ancak her yıl bu özel gün, bir yandan kaybedilen madencilerin yasını tutarken diğer yandan iş sağlığı ve güvenliği alanında çözüm bekleyen sorunların aciliyetini yeniden hatırlatıyor. Türkiye’de son 10 yılda meydana gelen maden kazaları, iş güvenliğindeki yetersizlikler ve ihmalin boyutlarını gözler önüne seriyor. 2014-2024 arasında Türkiye genelinde yaklaşık 500 madenci, iş kazaları sonucunda yaşamını yitirdi. Yaşamını yitiren işçilerin yanı sıra iş kazaları sonucu hayatının geri kalanını engelli veya sağlıksız bir şekilde geçiren işçilerin sayısı ise çok daha fazla. Bu dönemde en çok can kaybı 13 Mayıs 2014’te Soma’da yaşandı. 301 madencinin ölümüyle sonuçlanan bu facia, Cumhuriyet tarihinin en büyük maden kazası olarak kayıtlara geçti. Soma faciasının ardından 2016’da Şirvan’daki maden göçüğünde 16 işçi, 2022’de Bartın’daki Amasra maden kazasında ise 42 işçi hayatını kaybetti​.

DÜNYA SIRALAMASINDA BAŞI ÇEKİYORUZ

Türkiye, maden kazaları sonucu yaşanan ölümlerde dünyada ilk sıralarda yer almaktadır. Dünya genelinde iş güvenliği standartlarının geliştirilmesiyle birlikte maden kazalarına bağlı ölümlerde düşüş yaşanırken, Türkiye’nin bu alandaki kötü performansı dikkat çekiyor. Örneğin, 2008 yılında Çin’de her 100 milyon ton kömür üretiminde 127 işçi yaşamını yitirmişken, bu sayı 2013’te 37’ye geriledi. Aynı dönemde, dünyanın en büyük kömür üreticilerinden Amerika Birleşik Devletleri’nde bu oran 1 ile 6 arasında değişti. Ancak Türkiye’de bu tablo tersine bir seyir izledi; 2000 yılında her 100 milyon ton kömür üretimi başına 710 madenci yaşamını yitirirken, bu sayı 2008’de 722’ye yükseldi. Dünya tarihindeki en ölümcül maden kazası, 26 Nisan 1942’de Çin’de yaşandı. Kömür tozu patlaması nedeniyle gerçekleşen bu trajik olayda toplam 1.549 kişi hayatını kaybetti. Türkiye’de ise 13 Mayıs 2014’te Soma’da yaşanan ve 301 madencinin yaşamını yitirdiği facia, Cumhuriyet tarihinin en büyük maden kazası olarak kayıtlara geçti.

TEDBİRLER HEP EKSİK KALDI

Türkiye'deki maden kazalarının en yaygın sebepleri, iş güvenliği eksiklikleri, altyapı yetersizlikleri ve ihmallerden kaynaklanmaktadır. Özellikle kömür madenciliğinde, grizu patlamaları, yangınlar, karbon monoksit zehirlenmeleri, su baskınları ve maden çökmeleri gibi olaylar sıkça karşılaşılan riskler arasındadır. Soma faciasında olduğu gibi, iş güvenliği kurallarının uygulanmaması ve risk analizlerinin yetersizliği, kazaların sonuçlarını daha da ağırlaştırmaktadır.