Orman yangınlarının nedeni 'anız' mı?
SULTAN GÜMÜŞ KAYA
Tarım sektöründe faaliyet gösteren yetkililer, doğa ve tarımsal ekosisteme tahribat veren anız yakma uygulamasının sonlandırılması gerektiğini belirtiyor. Son 5 yılda çıkan 13 bin 207 orman yangınının yüzde 5,8'inin anız yakma kaynaklı olduğu da kaydedilenler arasında.
Tarımsal verimin düşmesine neden olan anızın ne olduğunu, neden yakıldığını, zararlarını ve önlenmesi için neler yapılması gerektiğini sizler için derledik…
ANIZ NEDİR?
Hasat sonrası tarlada kalan değer taşımayan, bitki artıklarını ortadan kaldırmak, böcek ve diğer zararlıları ortadan kaldırmak, toprak işlemeyi kolaylaştırmak, hastalıkları önlemek, yabancı ot tohumlarını ortadan kaldırmak ve bitki artıklarını en ucuz maliyetle ortadan kaldırmak için anızlar yakılıyor. Modern tarımda anız yakmanın son derece hatalı bir uygulama olduğu, yapılan araştırmalar neticesinde yakılan alanlardaki zararın telafi edilemediği ortaya konmuş durumda.
ZARARLARI NELER?
Anız yakma esnasında toprağın en üst katmanında sıcaklık 50-750 C derecelere kadar çıkar. Bu sıcaklıkta tüm organik madde yok olur. Organik madde yağış sularının emilmesi ve tutulması, erozyonun önlenmesi, toprağın havalandırılması, bitki besin madde ihtiyaçlarını karşılanması gibi çok önemli işleve sahip. Bitki artıkları toprağın su ve rüzgar erozyonuna karşı koruma sağlar. Anız yakma sonrasında koruyucu bitki örtüsü yok olduğundan toprak erozyona açık hale gelir. Anız yakılması ile toprağın verimliliği azalır. Sap artıkları çürüyerek toprağın karbon, azot ve diğer bitki besin elementleri içeriğini artırır. Anız yakma ile tarımsal üretim için gerekli olan mikroorganizma faaliyetleri azalır. Hastalık, zararlı ve yabancı ot gelişimi artar. Havayı kirletir, Anız yakma esnasında çevredeki hasat edilmemiş tarımsal ürünler, tarımsal alet ekipmanlar, yerleşim yerleri, yaşamsal ve tarımsal yapılar ve ormanlar yanabilir. Anız yakma ile doğal denge bozulur. Yakma esnasında pek çok yabani hayvan zarar görür ya da yuvalarını-yaşam alanlarını terk etmek zorunda kalır.
ANIZ YAKMANIN ÖNLENMESİ İÇİN NELER YAPILABİLİR?
Anız yakmanın ana gerekçesi olan daha iyi tohum yatağı hazırlama işlemi modern tarım teknikleri kullanılarak yapılmalı. Hasat toprak yüzeyine yakın yapılmalı. Hasat sonrası anızların sap parçalayıcı aletlerle parçalanması çürümeyi kolaylaştırır. Hastalık ve zararlılar ile mücadele de en uygun mücadele yöntemi seçilmeli. Anız yakmanın cezai yaptırımı var mı? 2872 Sayılı Çevre Kanunu ek 1. Maddesi (c) bendine aykırı anız yakanlara dekar başına 42,44 TL idari para cezası uygulanıyor. Anız yakma fiilinin orman ve sulak alanlara bitişik yerler ile meskun mahallerde işlenmesi durumunda ceza 5 (beş) kat artırılarak uygulanıyor.
