bilimsel çalışma Haberleri |İlkses Gazetesi - Son Dakika bilimsel çalışma Haberleri

Kanserin şifresi matematikte mi gizli?

Çağın hastalığı olarak kabul edilen kanser ile mücadelede önemli bir bilimsel çalışma gerçekleştirildi. Yaşar Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Gökhan Demirkıran, kanser tedavisinde uygulanan radyoterapi ve kemoterapi gibi yöntemlerin verimliliğini artıracak yardımcı uygulamaların şifresinin matematiksel formüllerde gizli olabileceğini kanıtladı. Kanserle mücadelede yeni bir dönem başlıyor. Bilim insanları kanserin tedavisi için var gücüyle çalışmalarını sürdürüyor. Yaşar Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Gökhan Demirkıran, kanserle mücadelede önemli bir buluşa imza attı. BİLİMSEL DERGİLERDE MAKALE OLARAK YAYINLANDI Dr. Demirkıran’ın teorik formülü, kanserle mücadelede pratiğe dönüşebilirse radyoterapi ve kemoterapinin vücutta neden olduğu tahribatı azaltacak ve sağlıklı hücrelere zarar vermeden sadece tümörlü hücrelerin ölümünü kolaylaştıracak. Dr. Gökhan Demirkıran’ın yaptığı çalışma Hollanda merkezli ve bilim otoriteleri tarafından alanında saygın matematiksel fizik dergisi olarak kabul edilen “Chaos, Solitions & Fractals” isimli bilimsel dergide makale olarak yayımlandı. Zamanla işlevini tamamlayan sağlıklı hücrelerin ölmesi gerekirken, apoptosis (hücrenin kendi kendini öldürmesi) mekanizmalarındaki anomaliler bu hücrelerin tümöre dönüşmesine neden oluyor. Hastalığa yakalanmış bireylerin kanserle mücadelesindeki en önemli sorunlardan biri radyoterapi ve kemoterapi seansları boyunca tümörlerin tedaviye karşı direnç kazanması ve öldürülmesinin daha da zorlaşması. Dr. Gökhan Demirkıran da çalışmasında, tümör hücrelerinin direnç kazanmasının sebeplerinden birinin kaotik (deterministik rassallık) protein konsantrasyonlarının olabileceğini Shilnikov teoremini kullanarak gösterdi. Bu buluş aynı zamanda, kaotik davranışlar sebebiyle direnç kazanan tümörlerin tekrar tedaviye karşı duyarlı hale getirilmesi için gerekli ilaçların geliştirilmesinde matematiksel bir kılavuz görevi de görebilecek. ÖLÇÜM İÇİN KOMUT VERİLECEK Tümör gelişiminde önemli rolü olan p53 proteinin hücre içi konsantrasyon seviyelerinin kaotik (düzensiz) davranış sergilemeleri ve tümör arasında bir ilişki olabileceğini matematiksel olarak kanıtlayan Dr. Demirkıran, “Matematiksel biyoloji, canlılığın matematiksel araçlar ile anlaşılması için çalışan bir bilim dalıdır. Hücreler, fizik biliminde olduğu gibi bir nevi matematiksel denklemlere riayet ederek kendi ölümüne karar verir. Buna programlı hücre ölümü veya apoptosis deniyor. Eğer hücrenin apoptosis mekanizmasında sorun varsa tümöre dönüşme ihtimal yüksek. Yaptığım çalışmada hücre içerisinde apoptosise karar veren mekanizmanın, kaotik hale dönüşmesi için gerekli matematiksel şartlarla tümör oluşumuna sebep olan şartlarla (Tamir edilemeyen DNA hasarı ve apoptosise karşı direnç) aynı olduğunu, dolayısıyla kaotik davranışın gerçekten de bir kanser türü ortaya çıkarabileceğini kanıtladım. Şu an için, hücre düzeyinde protein konsantrasyonlarının, kaotik davranışı tespit edebilecek katilikte bir ölçümü yapılmadı. Eğer bu bilgi, hücre içerisinde teyit edilirse, matematiksel denklemler aynı zamanda kaos sebebiyle ortaya çıkan tümörlerin apoptosis mekanizmalarının düzeltilmesi için gerekli olan ilaçların geliştirilmesi için de yol gösterici olacak. Tümör hücrelerini öldürmeye zorlamak için radyoterapi kemoterapi gibi tedaviler kullanılıyor. Ama bu tedaviler sağlıklı hücreleri de öldürüyor. Eğer tümörlerin apoptosis mekanizmalarını tekrardan tedaviye duyarlı hale getirecek bir ilaç tedavisi geliştirilirse, tümörlerin öldürülmesi kolaylaşacak. Kanserle mücadelede, matematik çok büyük bir rol oynayacak” dedi. İHA

Bilim insanları sahaya indi

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, TÜBİTAK, Türkiye'yi derinden etkileyen Kahramanmaraş merkezli depremleri mercek altına aldı. Kurum, depremin etkilerini analiz edecek acil proje çağrısına çıktı. Depremlerin yaşandığı 6 Şubat'ta TÜBİTAK hızlı bir şekilde aksiyon alarak 1002-C Doğal Afetler Odaklı Saha Çalışması Acil Destek Programı'nı başlattı. Programa yapılan başvurular 24 saat içerisinde değerlendirilerek karara bağlandı. Desteklenen projeler çerçevesinde 18 araştırma grubu, deprem sonrası veri toplamak amacıyla sahaya inerek sismik gözlemden başlıca hasar modlarının incelenmesine kadar birçok konuda çalışıyor. 28 farklı kurumdan oluşan 18 araştırma grubunda 81 araştırmacı sahada araştırma faaliyetleri yürütüyor, araştırma gruplarının yanı sıra 14 farklı projenin de değerlendirmeleri sürüyor. Acil Destek Programı, Türkiye sınırları içinde gelişen deprem, heyelan, kaya düşmesi, sel, çığ, yangın, müsilaj gibi doğa kaynaklı afetler sonrası veri toplamak amacıyla saha çalışması yürütecek üniversitelerde ve araştırma enstitülerinde görevli araştırmacıların çalışmalarına en hızlı şekilde destek sağlamayı amaçlıyor. Program kapsamında desteklenen 18 proje şöyle: - 6 Şubat 2023 Maraş Depremleri sonrası acil deprem sismik gözlem çalışmaları (TÜBİTAK MAM) - Deprem sonrası radon gaz konsantrasyonlarının belirlenmesi (Yıldız Teknik Üniversitesi) - 6 Şubat 2023 Pazarcık Depremi Yüzey Kırığı Araştırması (İstanbul Üniversitesi -Cerrahpaşa) - Mw 7.7 Pazarcık (Kahramanmaraş) Deprem Serisi (Boğaziçi Üniversitesi) - Doğu Anadolu Fay Zonu Üzerinde Meydana Gelen 7,7 Pazarcık (K.Maraş) ve 7,5 Elbistan (K.Maraş) Depremlerinin Saha Gözlemleri (Fırat Üniversitesi) - Merkez Üssü Kahramanmaraş/Pazarcık Olan Deprem Sonrası Gerçekleştirilen Müdahale ve İyileştirme Çalışmalarının Yerinde Değerlendirilmesi: Gözlemsel Çalışma (Trabzon Üniversitesi) - Pazarcık ve Elbistan Depremlerinden Etkilenen Bölgelerdeki Yapıların Deprem Davranışlarının İncelenmesi (Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi) - 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Depremlerinin Kosismik Deformasyon Etkilerinin Araştırılması (Afyon Kocatepe Üniversitesi) - 6 Şubat 2023 Depreminde Malatya İlinde Bulunan Hasarlı Yığma Yapıların Köşe Göçme Mekanizması ve Başlıca Hasar Modlarının İncelenmesi (Ankara Üniversitesi) - 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Depremlerinin Mühendislik Yapılarına Etkilerinin Çok Boyutlu Değerlendirilmesi (yapısal, geoteknik, sismik, jeolojik, malzeme bilimi ve kıyı liman mühendisliği) (ODTÜ) - Depremde Yıkılan Binalardaki Yapısal Kusurların Belirlenmesi (Akdeniz Üniversitesi) - 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş-Pazarcık ve Elbistan Depremlerinin (Mw=7.7) Geoteknik Zemin İncelemelerinin ve Yapısal Hasarlarının Saha Gözlemleri ile Tespiti ve Değerlendirilmesi (Kırıkkale Üniversitesi) - Binaların Mevcut Durumlarını İnceleme ve Hasar Gören Binaların Envanterinin Çıkarılması (Milli Savunma Üniversitesi) - Doğu Anadolu Fay Zonu 06 Şubat 2023 Tarihli Depremlerin Fay Parametreleri ve Bölgedeki Etkilerinin Araştırılması (İstanbul Üniversitesi – Cerrahpaşa) - Kahramanmaraş Depremi Sonrası Yapısal Hasarların Yerinde İncelenmesi (İstanbul Üniversitesi- Cerrahpaşa) - Pazarcık (Kahramanmaraş) 7.4 Mw Depreminin Malatya Bölgesinde Yapısal Hasarın Web CBS kullanılarak Tespit edilmesi (Fırat Üniversitesi) - Kahramanmaraş-Şehitkamil ve Elbistan Depremleri İle İlişkili Yüzey Kırıklarının İncelenmesi ve Depremlerin Mühendislik Yapıları Üzerindeki Etkileri (Akdeniz Üniversitesi) - Hatay Bölgesi Havalimanı Pisti, Binası ve Havalimanı Bağlantı Yollarında Oluşan Hasarı Tespit Saha Çalışması (Başkent Üniversitesi) AA