Fonksiyonel Tıp Diyetisyeni Haberleri |İlkses Gazetesi - Son Dakika Fonksiyonel Tıp Diyetisyeni Haberleri

Sadece sıcaklık değil, zehirlenmeler de kavuruyor!

SULTAN GÜMÜŞ KAYA / ÖZEL HABER Yaz aylarının başlaması ile artan hava sıcaklıkları vücutta birçok dengenin bozulmasına neden oluyor. Sıcaklık ve nem artışına bağlı olarak vücut ısısı artmakta ve metabolizma bu yeni duruma uyum sağlamaya çalışmakta. Peki, her geçen gün artan hava sıcaklarına karşı önlem alınırsa yaz hastalıklarından korunmak mümkün mü? Doğru bir beslenme yöntemine işaret eden Fonksiyonel Tıp Diyetisyeni Derya Zünbülcan, vatandaşları hem uyardı hem de önerilerde bulundu. Sıcaklıkların artışı ile birlikte metabolizmada bazı değişiklikler oluşacağına değinen Zünbülcan, metabolizmanın artan sıcaklıklara uyum sağlayabilmek için vücut ısısını arttıracağını ve kalp debisini düşüreceğini belirtti. Özellikle çocuk, yaşlı ve hamile olan bireyler ile şeker, kalp ve yüksek tansiyon problemi olan bireylerin daha çok dikkat etmesi gerektiğini vurgulayan Zünbülcan, yaz aylarında artış gösteren gıda zehirlenmelerine de dikkat çekti. TANSİYON DENGESİZLİĞİ, BAŞ AĞRISI, HALSİZLİK… Kavurucu sıcaklarda dikkat edilmesi gereken en önemli noktanın vücudun su ihtiyacının karşılanması olduğunu kaydeden Zünbülcan, “Deri, solunum, idrar ve dışkı ile normalden fazla su kaybı olur. Su kaybedildiği zaman yaşanan elektrolit kaybı ile beraber, tansiyon dengesizliği, baş ağrısı ve halsizlik ile karşılaşılabilir. Sıvı kaybı özellikle çocuk ve yaşlılarda çok büyük risk taşımaktadır. Günlük sıvı ihtiyacımız her bir kalori için 1 ml’dir. Yani kadınların ortalama 2 litre, erkeklerin ise ortalama 2,5 litre su ihtiyacı vardır. Ancak normalin üzerinde sıcaklıkta seyreden havalarda ve egzersiz yapıldığında bu ihtiyaç artar. Egzersiz yapanlar her yarım saat için ortalama 1-2 bardak su eklemelidir. Su içmek zor geliyorsa içine nane, limon, elma gibi meyve parçaları ekleyebilirsiniz. Yeterli su alıp almadığınızı kontrol etmek için idrar renginize bakabilirsiniz. Açık renkli bir idrar görüyorsanız sıvı alımı yeterlidir. Koyu sarı ise su alımınızı arttırmakta fayda olacaktır” bilgisini paylaştı. KAHVALTI GÜNÜN EN ÖNEMLİ ÖĞÜNÜ “Gün içerisinde 3 ana, 3 veya 4 ara öğün olmak üzere toplamda 6-7 öğünden oluşan bir beslenme programı uygulanmalıdır” diyen Zünbülcan, “Mevsim sebze ve meyvelerinden faydalanılmalı, günde en az 2 porsiyon meyve tüketilmelidir. Şerbetli tatlılar yerine muhallebi, dondurma gibi daha hafif seçenekler tercih edilmelidir. Güne muhakkak kahvaltı ile başlanması gerekir. Havalar sıcak olunca danışanlarımızda gördüğümüz en büyük yanlış kahvaltının yapılmamasıdır. Oysa kahvaltı günün en önemli öğünüdür. Az yağlı peynir, süt, zeytin, bol yeşillik, tam tahıllı ekmek ve bitki çayları ile zenginleşmiş bir kahvaltı yapılması gerekiyor” sözlerine dikkat çekti. BEDENİN ISI DENGESİNİ SAĞLAYAN BESİNLER… Sıcak havalarda dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli noktanın ise bedenin ısı dengesini sağlayan besinleri tüketmek olduğunu vurgulayan Zünbülcan, “İlk olarak salatalık, acur, şeftali, karpuz, kavun, kayısı gibi su içeriği yüksek mevsim meyve ve sebzelerini tüketmeye dikkat edin. Bu hem bağışıklık sisteminiz açısından büyük önem taşır hem de bedeni sıvı kaybına karşı korur. Ancak karpuz, kavun gibi besinler sağlık ve su içeriği yüksek besinler olsa da şeker açısından da zengin olduğunu unutmamalısınız. Porsiyon kontrolüne dikkat ederek tüketmelisiniz. İki üçgen dilim karpuz veya bir ay dilimi kavun bir porsiyon meyve yerine tüketilebilir. Bununla birlikte ceviz, badem, kabak çekirdeği, fındık gibi kuruyemişler içinde bulunan vitamin ve mineraller vücuda dinçlik verir. Sıcak havaların halsiz bırakmasını önler” dedi. FARK ETMEDEN KİLO ALABİLİRSİNİZ “Bir de yenilmemesi gerekenler var” diyen Zünbülcan, şöyle devam etti: “Kremalı, aşırı baharatlı, aşırı yağlı ve soslu, mayonezli yiyecekler, hamur tatlıları ve şerbetli tatlılar bedenin sıcak hava ile baş etmesini zorlaştırır. Bu besinler hem çabuk bozulduğu için hem de sindirimi güç olduğu için tercih edilmemelidir… Hava sıcaklığı artınca ilk sarıldığımız soğuk buzlu içecekler olsa da, bu içecekler bedeni rahatlatır gibi görünse de kalori yükünü arttıran farkında olmadan kilo almaya neden olan seçeneklerdir. Kimi zaman fark etmeden büyük bir bardak şekerli ve asitli bir içecek tüketerek bir porsiyon kebap yemiş kadar kalori alırsınız. Ferahlamak ve sıvı dengesini sağlamak için bal ile tatlandırılmış limonata, ayran, kefir, soda gibi içeceklerden de faydalanabilirsiniz.” SORBE YAZ İÇİN EN DOĞRU SEÇİM Hava karardıktan sonra yemek yenmemesi gerektiğini söyleyen Zünbülcan, “Sıcak havalarda bedenin daha sağlıklı olması için gün ışığını takip etmek gerekiyor. Yaz akşamları davetler ve özel geceler daha fazla olsa da hava karardıktan sonra bir şey yememek sıcaklara daha dirençli olmanızı sağlar. Özellikle akşam yenen tatlılar halsizliği arttıracağı için yemekten sonra tatlı yememeye özen göstermelisiniz. Ancak eğer yiyecekseniz meyve tatlıları veya sorbe yaz için en doğru seçim olacaktır” yorumunda bulundu. GIDA ZEHİRLENMELERİ ARTABİLİR Çay ve kahve konusunda da insanları uyaran Derya Zünbülcan, şunları ekledi: “Çay ve kahveyi seven bir toplum olduğumuz için birçok insan çay ve kahveyi su niyetine tüketebiliyor. Oysa bu çok büyük bir hatadır. Çay ve kahve metabolizma için diüretik etkilidir. Yani vücuttan su atılmasını sağlar. Bu susuzluğun artması demektir. Susuzluk artarsa baş dönmesi, halsizlik, yorgunluk artar. Bu nedenle yaz aylarında çay ve kahve tüketimi azaltılmalıdır ya da tüketilen her bardak çay ve kahve tüketimi ile beslenmemize bir bardak su ilavesi yapılmalıdır.” Yaz aylarında gıda zehirlenmelerinin artabileceğini vurgulayan Diyetisyen Zünbülcan, özellikle et ve sütlü gıdaların mikrobiyolojik açıdan zararlı gıdalar olabileceğini belirtti; Gıda zehirlenmelerini önlemek adına açıkta satılan ürünlerin satın alınmaması ve hijyenine güvenilen yerlerden besinler temin edilmesi gerektiğini söyledi.

Ramazanda nasıl beslenmeliyiz?

SULTAN GÜMÜŞ KAYA - RÖPORTAJ Müslümanların 11 ayın sultanı olarak nitelendirdiği Ramazan ayının bereket ve neşesini yaşamamıza sayılı günler kaldı. Yılın her döneminde önemli olan yeterli ve dengeli beslenme, Ramazan ayıyla birlikte değişen öğün saatleri, azalan fiziksel aktiviteye karşın artan Ramazan sofralarının bereketi ile bir kat daha önem kazanıyor. ‘Bu yıl Ramazan ayını sağlık ve keyif dolu geçirmek istiyorum, ramazan ayından kilo almadan çıkmak istiyorum, uzun süren açlık, arkasından gelen halsizliği yaşamak yerine orucumu dinç bir şekilde tutmak istiyorum’ diyenlere Fonksiyonel Tıp Diyetisyeni Derya Zünbülcan, altın değerinde tavsiyeler sundu. 9 temel kurala dikkat edilmesi gerektiğini vurgulayan Zünbülcan, besin zehirlenmelerinin önüne geçmek için uyarılarda bulundu. AĞIR OLMAYAN BİR ANA YEMEK… 9 kuralı detaylandırabilir misiniz? Hafif ve dengelenmiş bir beslenme uygulayın. Sağlıklı bir bireyin oruç tutması vücudu arındırır. Bu arınmayı sağlayabilmek için öğün sayısındaki azalma, uzayan açlık sürelerine uygun bir beslenme programı uygulanmalıdır. Bu dönemde tüm besin gruplarını (et grubu, süt grubu, süt grubu, meyve-sebze grubu) yeterli ve dengeli bir şekil içeren hafif ve hazmı kolay bir beslenme planı uygulanmalıdır. Kalsiyumdan zengin yoğurt, peynir, kabak çekirdeği, badem gibi magnezyumdan zengin gıdalar ile C vitamini içeren biber, kivi, çilek besinler sofraya eklenmelidir. İftarı iki parçaya ayırın. Tüm gün boyunca aç kalan bedene bir anda yüklenmek kan şekerinde dalgalanmalara yol açar. Kan şekeri dengesizliklerini önlemek için iftar iki kısımda yapılmalıdır. İlk olarak hurma, peynir, bir kase çorba ve bol salata ile oruç açılarak 30 dakika mola verilmelidir. Sonrasında ağır olmayan bir ana yemek yoğurt ve salata ile iftar tamamlanmalıdır. Sahurun önemine ilişkin neler söylemek istersiniz? Mutlaka sahura kalkın. Ramazanda en çok yapılan hataların başında sahura kalkmamak gelir. Değişen metabolizmanın dengeye ulaşması, uzun süren açlık nedeniyle gün içerisinde zorlanılmaması için sahura kalkmak gerekmektedir. Sahura kalkmak kadar önemli olan bir diğer nokta sahurda tüketilecek besinlerin ayarlanmasıdır. Sahurda haşlanmış yumurta, az yağlı peynir, bol yeşillik, 1 porsiyon taze meyve, 2-3 tam ceviz tüketilmeli. Tüm gün daha tok kalabilmek için 2-3 dilim ekşi maya çavdar ekmeğinden faydalanılmalıdır. Barsal sisteminin düzenlenip gerginliğin giderilmesi içinse yeşil elma, kuru kayısı tüketilmelidir. İftariyelikleri doğru seçin. İftariyelik seçiminde yüksek yağ ve şeker içeriğine sahip besinlerden kaçınılmalıdır. Bunların yerine kuru kayısı, kuru elma, ceviz, fındık, fıstık gibi sağlıklı atıştırmalıklar, tuzsuz zeytin, hurma, tam tahıllı ekmek, yarım yağlı peynir gibi oruç tutmayı kolaylaştıracak besinler güvenli miktarlarda tüketerek vücudumuza katkı sağlanmalıdır. Özellikle hurma içerdiği vitamin ve mineraller ile bedenin ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılayan önemli bir besindir. Yüksek oranda folik asit, magnezyum, kalsiyum içerir. Daha dinç oruç tutmaya yardımcı olur. KALBİNİZİ VE BEDENİNİZİ MUTLU EDİN İştah kontrolü için anahtar besinler kullanmamız gerekirse bunlar neler olmalıdır? Ramazanda iştah dengelemek, iftar sonrası tatlı isteklerini bastırmak için süper besinler faydalanmak isteyenlere şifa dağıtıyor. Ramazan alışveriş listenize tarçın, çörekotu, yumurta, kefir ve kuru fasulye, esmer buğdayı ekleyin. Bu besinler iştah kontrolünüzü sağlatarak ramazandan kilo almadan çıkmanıza yardımcı olur. Salatayı sofranızın vazgeçilmeziniz yapın. İftar ve sahur sofrasında yeşil yapraklı sebzelerin beslenmemizdeki önemini bir kere daha anımsayarak salata tüketme alışkanlığı kazanılmalıdır. Tükettiğimiz salatanın vitamin ve minerallerinden maksimum faydalanmak için salata malzemelerini mümkün olduğu kadar az bıçak darbesine maruz bırakma ve servise yakın hazırlama gibi ufak fakat önemli beslenme tüyolarından faydalanılmalıdır. Bitkisel çayların bir faydası var mı? Elbette. Özellikle beyaz çay ve yeşil çay için. Beyaz çay, çay yaprakları okside olmadan, güneş ışığından korunarak tepe tomurcuğundan toplanan en kıymetli yeridir. Son yıllarda yapılan çalışmalarda keşfedilen çeşitli sağlık faydaları ile dikkat çekmektedir. Yeşil çay, beyaz çayın aksine hasat edildikten sonra hemen kurutulan yapraklardan meydana gelir. Eski tıbbi yazıtlarda çayın uyarıcı özelikte olduğu, yorgunluğu giderme ve beyin fonksiyonları üzerinde olumlu etkilere sahip olduğu yazılmıştır. Yeşil çayla ilgili yapılan çalışmaların pek çok çalışmada yeşil çay tüketiminin içerdiği kateşin sebebiyle kilo kontrolünde ve vücut yağını azaltmada önemli olduğu görülmüştür. Herhangi bir sağlık probleminiz yok ise ramazanda günde 2–3 fincan yeşil çay içerek kalbinizi ve bedeninizi mutlu edebilirsiniz. BESİN ZEHİRLENMELERİNE DİKKAT! Sıvı kaybı nelere yol açacaktır? Sıvı tüketimine özen gösterin. Ramazanda uzayan günler ve sıcak havalarla birlikte yetersiz su alımı, besin zehirlenmeleri sonucunda oluşan diyare (ishal), artan sıcaklıklar sonucunda terleme gibi nedenler ile vücudumuzdan sıvı elektrolit kaybı yaşanabilir. İftardan sahur vaktinin bitimine kadar olan süre içerisinde hiç kalori içermeyen doğal içeceğimiz olan suyu içmek için susamayı beklemeyin. Sıvı ihtiyacını karşılayabilmek için ayran, süt, soda, taze sıkılmış meyve suları, bazı bitki ve meyve çayları tercih edilebilir. Sahurda 1 kase probiyotik yoğurt yiyin. ‘Hipokrat, kötü sindirim tüm kötülüklerin anasıdır’ demiştir. Bağırsaklarımız sindirim sistemimizin en önemli elemanlarındandır. Bağırsaklarımızda sindirime yardımcı olan zararlı bakterilerin yanı sıra yararlı bakteriler de mevcuttur. Sahurda 1 kase probiyotik yoğurt tüketmek veya gece ara öğünde 1 bardak light kefir içmek bağırsakların sağlıklı çalışmasına yardımcı olacaktır.

Bu besinler mutluluk veriyor

ÇAĞLA GENİŞ-RÖPORTAJ Bugünlerde yataktan kalkmakta zorlanıyor, üzerinizde bir ağırlık var gibi hissediyor, hiçbir şey yapmak istemiyorsanız sebebi tükettiğiniz yanlış besinler olabilir. Yapılan çalışmalara göre tabağımız için seçtiğimiz besinler bedenimizin kimyasını değiştiriyor. Bu kimya değişimi ise ruhumuzu etkiliyor. Yani tükettiğiniz besin sizi daha mutlu ya da mutsuz hissettirebiliyor. Bu döngüden kurtulmanın yolu ise doğru besinleri beslenmenize dahil etmekten geçiyor. Fonksiyonel Tıp Diyetisyeni Derya Zünbülcan, mutlu ettiği bilimsel olarak kanıtlanan 7 besini anlattı. MUZ, BALIK, KABAK ÇEKİRDEĞİ... -Mutluluk veren sağlıklı besinler nelerdir? Muz, B vitamini başta olmak üzere sinir sistemi için faydalı pek çok vitamin ve mineral içerir. Kendinizi ruhsal olarak yorgun hissediyorsanız iyi hissetmek için muzdan faydalanabilirsiniz. Muz hem tatlı isteğinizi dengeler hem de duygusal direncinizi arttırır. Muzun üzerine biraz bal ve kakao ekleyerek bir taşta birkaç kuş vurabilirsiniz. Balık, beynin sağlıklı çalışmasına yardımcı olan yağ asitlerini içerir. Sinir sistemimizin rahatlamasını sağlar. Haftada iki ya da üç öğün balık yemek depresyondan korunmaya yardımcı olur. Bu yağ asitlerinden en iyi şekilde faydalanmak için dikkat edilmesi gereken iki şey vardır. Birincisi balığın kültür değil deniz balığı olmasıdır. İkincisi ise kızartma yerine ızgara, buğulama veya fırında balığın tercih edilmesidir. Son zamanlarda beslenmemize dahil olan kaju, sinirleri yatıştırma konusunda tam bir uzman besindir. İçerdiği yüksek b vitamini ile ruh yorgunluğunu alır. Bizi depresyondan korur. Günde 8-10 kaju tüketimi ile depresyon belirtilerini azaltabilirsiniz. Adını zayıflama diyetlerinde duymaya alışkın olduğunuz lahana sadece zayıflama diyetlerinin değil iyi hissetmenin yıldızıdır. İçerdiği C vitamini, folik asit ile strese karşı savaşır. Duygu dengesini sağlar, bizi ani ruh hali değişimlerinden korur. Lahananın yemeğini, salatasını yapabileceğiniz gibi çorbasını da yaparak metabolizmanıza destek olabilirsiniz. Kabak çekirdeği hepimizin severek tükettiği bir besindir. Kabak çekirdeği triptofan adını verdiğimiz iyi hissetmek, iyi uyumak, ağrıdan korunmak, daha genç kalmak için gerekli bir madde içerir. Triptofan aynı zamanda serotinin adı verilen mutluluk kimyasalının üretiminde görevlidir. Bedende yeterli triptofan olmazsa serotonin üretilmez. Bu nedenle düzenli olarak kabak çekirdeği tüketmek depresyona karşı en etkili beslenme alışkanlıklarından biridir. GÜNDE 2 FİNCAN YEŞİL ÇAY -Saydıklarınız oldukça şaşırtıcı... Peki başka neler var bu mutluluk veren sihirli besinler arasında? Yeşilçay, Çin’de 5.000 yıl önce kullanılan, çok güçlü bir antioksidandır. M.Ö. 1000-200 yılları arasında yazılmış kitaplarda sağlıklı kişilerin stresten korunmak için yeşil çay içmeleri tavsiye edilmiştir. Düzenli yeşil çay tüketimi bedeni temizler, toksinleri atar, beyin fonksiyonlarının daha sağlıklı çalışmasına yardım eder. Hem depresyondan korunmak hem de formumu korumak istiyorum diyorsanız günde 2 fincan yeşil çay içmeye davetlisiniz. Sindirimden tutun da bağışıklık sistemine dek, kakulenin vücudumuzda neredeyse iyi gelmediği hiçbir yer yok. Kakule beyin hücrelerinin düzgün şekilde işlemesini destekliyor ve bu sayede bizi depresyondan koruyor. Mutlu eder. Üstelik tadı da öyle güzel ki her yemeğe ekleyebilir, her gün çayını yapıp içebilirsiniz. İyi hissettiren besinler listesinin belki de en şaşırtanı: ıspanak. İçerdiği yüksek vitamin ve mineraller ile ruhunuzu bir kalkan gibi koruyor. Koenzim q10 ile daha zinde hissettiriyor. Mevsimi geçmeden ıspanağa sofranızda yer açın. DÜZENLİ UYKU VE SU TÜKETİMİ! -Mutluluk veren besinlerden bahsettik... Kişiyi depresyondan koruyacak alışkanlıklar konusunda neler söylemek istersiniz? İyi uyuyun. Düzenli uyku güzel hissetmenin anahtarıdır. Düzenli su için. Günde 10-12 bardak su tüketmeden günü tamamlamayın. Mandalin, portakal gibi c vitamini içeren meyveleri beslenmenize ekleyin. Yeşilçayın içine limon sıkın. Böylece faydasını arttırmış olacaksınız. Paketli gıdadan uzak durun. Evde yemek yapmaya başlayın. Temiz beslenmek ruhunuza iyi gelecek. Kendinizi dinlemek için zaman ayırın. Anda kalın. Spor yapmaya başlayın. Hareket kötü düşünceleri hayatınızdan uzaklaştırmaya yardımcı olacaktır. Kurubaklagil tüketmeyi alışkanlık haline getirin. Kurubaklagil bağırsaklara iyi gelen lifler ve ruha iyi gelen vitaminler içerir. Gaz yapıyorsa kimyon ile tüketmeyi deneyebilirsiniz. Bitki çaylarının rahatlatıcı gücünden faydalanın. Lavanta, papatya, melisa, sarı kantaron hem iyi uyumanıza hem rahat hissetmenize yardımcı olacaktır. Tüm bunları yaparken ne kadar değerli olduğunuzun farkına vararak, içinizde kendinizle olan bağı hissederek yapın. Göreceksiniz o zaman tüm bu değişiklikler kalıcı olacak.