ishal Haberleri |İlkses Gazetesi - Son Dakika ishal Haberleri

Çocuklarda görülen ishale dikkat

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Nazlı Karakullukçu Çebi, mevsim geçişlerinde çocuklarda sıklıkla görülen ishal konusunda açıklamalar yaptı. Çocuklarda ishalin en sık sebebinin virüsler olduğunu kaydeden Uzm. Dr. Çebi, “İshal, daha çok mevsim geçişi dönemlerinde gözlenir. Sulu kakaya; ateş, kusma, karın ağrısı ve iştahsızlık da eşlik edebilir. Bakteri ve parazitlerin sebep olduğu ishaller mikrobun bulaştığı yiyecek-içecek veya temas etmiş ellerin ağıza götürülmesi ile bulaşır. Virüslerin sebep olduğu ishaller temas ile kolayca bulaşabilmektedir. İshal sık karşılaşılan ve nadiren ciddi seyreden bir hastalık olmakla birlikte küçük bebeklerde ateş ve kusmanın eşlik ettiği durumlarda çocuk doktoruna başvurmak oldukça önemlidir” dedi. Bir veya iki gün sürebilir Çocuklarda ishalin genellikle 24-48 saat içinde düzelen kusma atağı ile başladığını ifade eden Uzm. Dr. Çebi, “Belirtiler bir veya iki gün süren hafif ishal ve bulantıdan, birkaç gün süren şiddetli ve bol sulu dışkılamaya kadar değişkendir. İshal, genellikle 24 saat içinde en az üç kez gözlenen yumuşak kıvamlı veya sulu dışkılama olarak ifade edilmektedir” dedi. Yüksek ateş, kas ve baş ağrısı görülebilir Uzm. Dr. Çebi, çocuklarda ani başlangıçlı ishalin yaygın belirtileri hakkında: Yumuşak kıvamlı veya sulu dışkılama, dışkılama ile rahatlayan ve kramplar halinde gelen karın ağrısı atakları, bulantı ve kusma, yüksek ateş, kas veya baş ağrısı.” İshalin genellikle 3-5 gün sürdüğünü ve bu sürenin bazen daha uzayabileceğini söyleyen Uzm. Dr. Çebi, “Yumuşak kıvamlı dışkılama, bağırsaklar normal düzenine dönmeden bir hafta kadar daha sürebilir. Bazı çocuklar, akut ishalden sonra zaman içinde düzelen geçici bir laktoz intoleransı geliştirirler; bu durumda süt içtikten veya süt ürünleri tükettikten sonra yumuşak kıvamlı dışkılarlar” şeklinde konuştu. Hızlı ve yüzeysel soluma dehidratasyonun şiddetli olduğunu göstermekte Dehidratasyon (sıvı kaybı) belirtileri hakkında konuşan Uzm. Dr. Çebi, “İdrar çıkışında azalma, ağız kuruluğu, gözyaşında azalma, göz kürelerinde çöküklük, halsizlik ve huzursuzluk sıklıkla gözlenebilen dehidratasyon belirtileridir. Ancak, acil tıbbi yardım alma gereksinimi ifade eden uykuya meyilllilik, soluk veya alacalı bir cilt, soğuk el ve ayaklar, ıslak bez sayısında ciddi azalma, hızlı ve yüzeysel soluma gibi belirtiler dehidratasyonun şiddetli olduğunu göstermektedir” dedi. Şekerli, yağlı salçalı gıdalar verilmemeli Bol su tüketiminin öneminden söz eden Uzm. Dr. Çebi, “Çok sulu sümüksü ve kanlı dışkı, siyah-katran rengi dışkı, idrar yapamama ya da idrar renginde kırmızılık önemlidir. Bu durumu çocuk doktorunuzla mutlaka görüşmelisiniz. Evde bol su ve anne sütü ile sık besleme uygulanmaktadır. Şekerli, yağlı salçalı gıdalar verilmemelidir. Yağlı gıdalar, meyve suları ve çok şekerli içecekler ishali arttırabilir. İshale yönelik ilaç tedavisi doktorunuz önermedikçe gerekli değildir. Destek için doğal ya da ilaç formunda probiyotikler kullanılabilir. 1 yaşından küçük bebekler, kanlı ishal, kusma ağızdan beslenememe, uyuklama hali, halsizlik, ağız kuruluğu, idrarda azalma ve yüksek ateş durumunda hemen çocuk doktoruna başvurulmalıdır, gözetim altında tutulmalıdır” dedi.

Mustafa Torun: Yaz sıcaklıkları ishalleri artırıyor

SEMİ TEKTAŞ-ÖZEL HABER/ Yaz aylarının gelmesiyle beraber sıcak havalar bakterilerin artmasına neden oluyor. Yaz ishalleri de sıcak havanın etkisiyle ortaya çıkan geçici ama rahatsız edici bir rahatsızlık olarak karşımıza çıkıyor. Gıda ve suyun temiz olmaması en önemli etkenlerden biri olurken hazır yiyeceklerde bu durumu tetikliyor. Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Mustafa Torun, yaz ishalleri hakkında yaptığı açıklamada, “Antibiyotiğin hiçbir çaresi yok hatta bazı ishalleri artırıyor” dedi. MUSTAFA TORUN: ANTİBİYOTİK ÇÖZÜM DEĞİL Sıcaklıkların artmasıyla beraber yaz ishallerinin de artacağını belirten Torun, gıda ve suyun temiz olmamasının ishale neden olan durumlar olduğunu belirtti. Torun, “Öncelikle ishal nedir? Onu tanımlamak gerekir. İshal, dışkının sulu vasıf kazanarak akışkan bir hal almasıdır. Aynı zamanda dışkılamanın günde 3’ten fazla yapılmasıdır. İshaller iki türlüdür. Biri mikrobik ishaller, bir de mikrop dışı ishaller. Bizim konumuz yaz ishalleri olduğu için tabii ki mikrobik ishalleri konu ediyoruz. Yaz ishalleri genellikle mikrobiktir. İshaller neden yazın artıyor? Çünkü yazın sıcaklıkların ani artışı ve dolayısıyla mikroorganizmaların üreme vasfının daha da artmasına neden oluyor. Sıcaklık artması bakterinin kontaminasyonunu, bulaş özelliğini ve yaşam özelliğini olumlu yönde etkiliyor. Bunun sonucunda da ishal ortaya çıkıyor ve insanların bulaştırması daha kolay oluyor. En önemli nedenlerden biri de gıda ve suyun kirlenmesidir. Örneğe Malatya’da 2022 yılında bir ishal olmuştu ve çok sayıda insanı etkilemişti. Bunun sebebi suydu. Norovirüs dediğimiz bir virüs oluyor ki bunda bulantı, kusma, baş ağrısı, karın ağrısı, karında kramp tarzı ağrılar ve daha sonra ishale neden oluyor. Genellikle kuluçka süresi çok kısa sürüyor. 14 ile 24 saat içerisinde norovirüs enfeksiyonu başlıyor. Gıdaları çıkardık dışarıda uzun süre unuttuk, buzdolabına tekrar koymadık. Bunda da kontaminasyon olabiliyor. Bir de burada vurgulayayım antibiyotik ishalleri. Vatandaşımız hemen her şeyde antibiyotiğe yöneliyor. Antibiyotiğin hiçbir çaresi yok hatta bazı ishalleri artırıyor” diye konuştu. TORUN: YARIM DAKİKA ELLERİ YIKAMAK LAZIM Yaz ishallerine karşı en önemli tedavinin korunma olduğunu söyleyen Torun, yaz aylarında ev yemekleri yemenin daha uygun olabileceğini söyledi. Torun, “Şimdi yaz ishallerine karşı ne yapmalıyız? Ben yıllardır koruyucu hekimliği savunan bir doktor olarak bütün halkımıza da şunu söylüyorum, ‘korunma her zaman tedaviden üstündür.’ Korunma çok basittir, ucuzdur, ekonomiktir. Çok basit tedbirlerle biz yaz ishallerinde korunabiliriz. Nasıl diyeceksiniz? Bir kere tüm gıdaların pişmeden yenmemesi gerekiyor. Bu dönemlerde öncelikle sıcak yemeklerin tercih edilmesi gerekiyor. Mümkün mertebe ev dışı yemekleri tercih etmemeliyiz. Evde tencere yemeğinin önceliğini hiçbir şey alamaz. Özellikle sebze ve meyveler mutlaka çok çok iyi yıkanmalı, sebzelerin kabukları soyulmalı. Gerektiğinde belli bir sürede tuzlu suda bekletilip tekrardan yıkanıp bu şekilde yenilebilir. Ama yine de bu dönemde çiğ sebze meyve de fazla itibar etmeyelim. İkinci olarak el yıkamak. Elimizi en az yarım dakika ılık suyla sabunla yakamaya özen gösterelim. Bu dönemde fazla temaslardan kaçınalım, yanımızda dezenfektan, kolonya ya da ıslak mendil en az birini bulunduralım. Çünkü tokalaşmakla bile geçebilecek bir virüs” diyerek sözlerini tamamladı.

Çocuklarda görülen turist ishallerine dikkat!

Yaz tatilinin sona ermesiyle birlikte, turist ishalinin çocuklarda görülme sıklığı artış gösterdi. Medipol Bahçelievler Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Güzel, havuzlar, denizler, iyi yıkanmamış taze sebze ve meyveler ile bozulma eğilimli gıdaların bu durumun başlıca nedenleri arasında olduğunu belirterek özellikle çocukların yaz tatili boyunca sık tükettiği ketçap ve mayonez gibi yiyeceklerin de risk oluşturduğunu dile getirdi. Turist ishalinin, genellikle karın ağrısı, kusma, bulantı, halsizlik ve ateş gibi belirtilerle kendini gösterdiğini belirten Prof. Dr. Güzel, bu durumun seyahat esnasında olduğu gibi eve dönüş sonrasında da ortaya çıkabileceğini ifade etti. Bu şikayetlerin artış gösterdiği de son günlerde gözlemleniyor. "Besin ve sıvı gıdalarını almış olması çok önem arz ediyor" Turist diyaresinin (ishal) çocuklarda kusma, bulantı, halsizlik ve ateş gibi semptomlar ile görülebileceğini vurgulayan Medipol Bahçelievler Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Güzel, “Son günlerde tatil dönüşüyle beraber toplumda sıklıkla artan turist diyareleriyle çokça karşılaşmaktayız. Havuzlar, denizler, iyi yıkanmamış taze sebze ve meyveler, onun dışında bozulma eğilimli bazı gıdalar, ketçap, mayonez gibi çocukların yaz tatili boyunca en sık tükettiği yiyecekler bunlar arasında yer almakta. Peki turist diyaresi dediğimiz olay nedir? Genellikle ishal ataklarıyla kendisini gösterir. Çocuklarınızda özellikle karın ağrısı, kusma, bulantı, halsizlik, ateş gibi durumlar söz konusu olabilir. Böyle bir durum seyahat esnasında olduğu gibi eve dönüşten sonra da ortaya çıkabilir. Peki böyle bir çocukla karşılaştığımızda biz nelere dikkat etmeliyiz? Özellikle besinlerini almış olması, sıvı gıdasını almış olması çok önem arz ediyor” diye konuştu. “Bakteriler, parazitler ve viral enfeksiyonlar sebep olabiliyor” Özellikle 2 yaş altı çocuklarda hayati tehlike oluşturabilecek noktalara gidebileceğini ifade eden Prof. Dr. Güzel, böyle bir durumda mutlaka çocuk hekimine başvurulması gerektiğini söyledi. Prof. Dr. Güzel, “Dehidratasyon dediğimiz sıvı kaybı çocuklarda vücudun direncinin daha da düşmesine neden olabiliyor. Böyle bir durumla karşılaşırsak ilk yapacağımız şey çocuğumuzun beslenmesini sağlamak. Kusma atakları, ateşler, karın ağrısı ve krampların fazla ve besin gıdasının giderek azaldığı durumlar söz konusu olduğunda bir çocuk hekimine mutlaka başvurmalısınız ve gereken tedaviyi almalısınız. Bunların içerisinde turizm yerlerinde neden olan etkenleri düşündüğümüzde bakteriler, parazitler, viral enfeksiyonlar daha ön planda çıkıyor. Özellikle 2 yaş altı çocuklarda sıvı kaybının, ateşin ve kusmanın, beslenmenin hayati tehlikeyi arz edebilecek durumlara kadar gelebilecek olmasından dolayı buna önem vermemiz gerekiyor” şeklinde konuştu.

Havuz ve denizlerde su yutmak ishale sebep olabilir

İshal, dışkı miktarının ve dışkılama sayısının artması ile kendini gösteren bir sindirim sistemi enfeksiyonudur. Medicana Kadıköy Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uzm. Dr. Belgin Özbek, özellikle küçük bebekler ve çocuklar için sıvı kaybının hayati tehlike oluşturabileceğini vurguluyor. "Sıvı kaybı belirtileri arasında cilt ve ağız kuruluğu, halsizlik, uyku hali, gözyaşında azalma, nabız hızında artış gibi durumlar sayılabilir" diyen Uzm. Dr. Özbek, "Eğer ishalle birlikte kusma, ateş, dışkıda kan veya mukus gibi belirtiler görülürse vakit kaybetmeden bir doktora başvurulmalıdır" dedi. Anne sütü ishalden koruyor Uzm. Dr. Belgin Özbek, anne sütünün çocukların bağışıklık sistemini güçlendirdiğini ve ishale yol açabilecek enfeksiyonlardan koruduğunu belirterek, "Anne sütü, enfeksiyon durumunda çocuğun daha hızlı iyileşmesine yardımcı olur. İshal durumunda bebeklerin daha sık emzirilmesi gerekir. Kusma ve ishalle kaybedilen sıvı ve mineraller, doktor tavsiyesiyle oral replasman sıvıları ve probiyotik içeren tozlarla giderilebilir. İshal kesici ilaçların kullanılmaması gerekir. Ayrıca bebek mamaları hazırlanırken hijyen kurallarına dikkat edilmesi ve yiyeceklerin uygun koşullarda saklanması gerekir" diye konuştu. İshal durumunda bol sıvı tüketilmesini öneren Uzm. Dr. Belgin Özbek, "İshal düzelene kadar az yağlı ve düşük posalı gıdalar tercih edilmelidir. Yağlı, şekerli ve lif açısından zengin gıdalar ishalin daha da kötüleşmesine neden olabilir" uyarısında bulunarak, "İshal sürecinde muz, şeftali gibi meyveler ve az yağlı makarna veya pirinç pilavı gibi gıdalar tüketilmelidir" dedi.

Yaz aylarında çocuklardaki ishale dikkat

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Mehmet Gözübüyük, yaz aylarında çocuklarda artış gösteren ishale dikkat çekti. İshalin önlem alınmadığı takdirde ciddi problemlere yol açacağını söyleyen Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Mehmet Gözübüyük, aileleri bu konuda uyardı. Dr. Gözübüyük, “Çocuklarda sıcaklıkların artması ile ishal yoğun olarak görülmeye başlandı. Özellikle ishal 0-5 yaş grubundaki çocukları daha fazla etkiliyor. Çünkü bu yaştaki çocuklarda bağışıklık sistemi tam olarak gelişmiş değil. İshal, dışkı miktarının artması, dışkı kıvamının yumuşamasıyla meydana geliyor. Normalde 5-7 gün içinde ishal kendiliğinden geçiyor. Eğer ishal bu süre içinde kendiliğinden geçmiyorsa sıvı kaybı artıyor. İshali tehlikeli yapan ishalin şiddeti ve sıvı ihtiyacının karşılanamaması. Özellikle bazı ishal vakalarında sıvı kaybı oldukça hızlı gelişebiliyor. Bu süreçte su eksikliği giderilmezse, halsizlik, dalgınlık, uykuya meyilli olma, el ve ayaklarda soğukluk, ağız içi kuruluğu gibi belirtileri beraberinde getiriyor. Önlenemeyen ishal, su ve tuz kaybına yol açarak çocuklarda ölümlere neden olabiliyor “ dedi. İshalden korunmak için hijyen ve dengeli beslenmenin önemli olduğunu dile getiren Dr. Mehmet Gözübüyük, “Uzun süre dışarıda bekletilen veya uygun şartta saklanmadığı için bozulan gıdaların tüketilmesi, az pişmiş yiyecekler veya iyice yıkamadan ya da kirli suyla yıkanarak çocuğa verilen meyveler, sinek, böcekle temas eden gıdalar, kaynağı belli olmayan içme sularının tüketilmesi, kirli havuz veya deniz suyunun yutulması çocukların ishal olmasında önemli rol oynuyor. Çiğ meyve ve sebzeler iyice yıkanmadan çocuklara verilmemeli, gıdalar özellikle sıcakta uzun süre bekletilmemeli, buzdolabında muhafaza edilmelidir” diye konuştu. İshal vakalarında sıvı kaybı giderilmezse, hayati tehlike oluşturabileceğini ifade eden Dr. Gözübüyük, ishali olan çocukların vakit kaybetmeden doktora götürülmesi ve çocuğa doktor önerisi dışında hiçbir ilaç verilmemesi gerektiği konusunda uyardı.

Yaz ishaline dikkat: Ölümcül olabilir!

Yaz aylarında susuzluğun artması ile birlikte temiz olup olmadığına çok dikkat edilmeden su tüketiminin arttığını ifade eden Dr. Uluğ, bu nedenle bağırsak enfeksiyonlarının daha sık görüldüğünü aktardı. Artan sıcaklık nedeniyle yiyeceklerin daha çabuk bozulmasının da enfeksiyonların bir diğer neden olduğunu belirten Dr. Uluğ, şunları söyledi: “Yaz aylarında kırda piknik yapanlar, genellikle yörede bulunan pınar veya çeşme sularını içme suyu olarak kullanmayı tercih ederler. Oysa bu sulara insan veya hayvan dışkısının ya da atıklarının karışmış olması, suyu kirletir. Bu kir gözle görülen bir şey değildir. Suda bulunan ve bağırsak enfeksiyonları gibi hastalıklara sebep olan mikroplar gözle görülmez. İçme suyu olarak kullanılmasa bile, kirli su ile yıkanmış meyvelere de mikrop bulaşır. Özellikle çiğ olarak ve kabuğu soyulmadan yenilen yiyecekler daha çok risk taşır. Bu suları kullanarak hazırlanan ve içeceklerin içine atılan buz, daha da tehlikelidir.” Dışarıda beklediğinde zehirli hale gelebilir Yaz aylarında yiyeceklerin, pişirilmiş olsa bile, mutlaka buzdolabında saklanması gerektiğine dikkat çeken Dr. Mehmet Uluğ, “Sıcakta kalan ve özellikle açıkta satılan yiyecekler, üzerlerine konan sineklerin mikrop taşıması yanında, mikropların proteinli gıdalar üzerinde daha kolay üremesi yüzünden adeta ‘zehirli’ hale gelir. Bu durumda ‘yemeğin kokması’ aslında o yiyecek üzerinde mikropların aşırı şekilde çoğalmasından başka bir şey değildir. Sütlü ve mayonezli yiyecekler, et, krema bu açıdan oldukça fazla risk taşır.” ifadelerini kullandı. Yiyecekleri tüketirken bunlara dikkat Dr. Mehmet Uluğ Yaz aylarında hangi yiyeceklerin tüketimine dikkat edilmesi gerektiğini ise şöyle açıkladı: “En çok dikkat edilmesi gereken yiyecekler açıkta sergilenen, buzdolabında saklanmayan yiyeceklerdir. Açıkta satılan lahmacun, buzdolabında saklanmayan kıyma, süt, yoğurt, kaymak, krema gibi yiyecekler tehlikelidir. Her şeyden önce yiyeceklerin taze olmasına, paketlenmiş olarak pazarlanan yiyeceklerin üzerindeki son kullanma tarihinin geçmemiş olmasına dikkat edilmelidir. Dikkat edilmesi gereken bir başka nokta da; elektrik kesintileridir. Elektrik kesintisi nedeniyle, soğukta saklanması gereken yiyeceklerin bir süre ‘ısınması’ içlerinde bulunan ve sayıca az olduğu için sağlığa zarar vermeyecek olan mikropların çoğalmasına ve hastalık yapmasına yol açacaktır. Özellikle hazır dondurmalarda bu noktaya çok dikkat edilmelidir. Açıkta satılan dondurmalar da, mutlaka denetimli ve güvenli kuruluşlardan satın alınmalıdır. İshal kanlı ise Bağırsak enfeksiyonlarının genelinde en önemli belirtinin ishal olduğun dile getiren Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Mehmet Uluğ, “Çünkü bağırsaklar, yiyecek-içeceklerle gelen mikropları dışarı atmaya çalışırlar. Bazen ishalden önce, hastalık bulantı ve kusma ile başlar.” şeklinde konuştu. İshalin kanlı veya kansız olabileceğini aktaran Dr. Uluğ, konuyu şöyle açıkladı: “Eğer mikroplar bağırsak duvarını istila etmezse, sadece toksinleri aracılığı ile hastalığa sebep olursa, ishal çok sayıda, bol ve sulu dışkılama şeklindedir. Dışkıda cerahat ve kan yoktur. Ateş yüksek değildir. Karın ağrısı ya yoktur, ya da hafiftir. Yiyecek-içeceklerle alınan mikroplar barsak duvarını istila etmiş ise; kanamaya yol açabilir. Halk arasında ‘kanlı ishal’ diye bilinen dizanteri bunun tipik örneğidir. Dışkı kanlı, cerahatlidir. Genellikle hastanın ateşi ve karın ağrısı vardır. Dışkılama sayısı fazladır ama miktarı azdır.” Sadece su içmek sıvı ihtiyacını karşılamaz İshal ile birlikte kaybedilen tuzlar ve sıvının yerine konulmamasının ciddi sorunlara yol açabileceğine dikkat çeken Dr. Mehmet Uluğ, “Sıvı kaybı, çocuklarda ve yaşlılarda daha tehlikelidir. Sıvı ve tuz kaybeden hastanın tansiyonu düşer, bitkinleşir. Kolera örneğinde olduğu gibi, kaybedilen sıvıyı yerine koymakta yetersiz kalınırsa, böbrek yetmezliği gelişebilir, hasta yaşamını yitirebilir.” dedi. İshal durumunda öncelikle sıvı alımını arttırmak gerektiğini belirten Dr. Uluğ, “İshalin tek tedavisi vardır: Kaybedilen sıvıyı yerine koymak. Ancak kaybedilen sıvı sadece sudan ibaret değildir. Su ile birlikte sodyum, potasyum, klor, bikarbonat gibi hayati önemi olan, ‘elektrolit’ dediğimiz tuzlar da kaybedilir. Bu nedenle, sadece su içmek, ishalle kaybedilen sıvı ihtiyacını karşılamaz. İçilen sıvının içinde bu elektrolitlerin de olması gerekir. Çay ve kahvede bu elektrolitler yoktur ama kolalı içecekler hem elektrolit içerdikleri, hem de şekerli oldukları için ishal tedavisinde tavsiye edilebilir. Bulantı ve/veya kusma nedeniyle ağız yolundan sıvı alamayan hastalara, vakit geçirilmeden, damar yoluyla serum verilmesi gerektiğini ifade eden Dr. Uluğ, “Sadece tuzlu veya sadece şekerli olan serumlar, tedavide yetersiz kalır. Verilecek serumlar, tıpkı ağızdan alınanlarda olduğu gibi, yeterince elektrolit ve özellikle bikarbonat içermelidir.” diye konuştu. Ne zaman hastaneye başvurulmalıdır? İshal tedavisinde kesinlikle ishali kesmeye çalışılmaması gerektiğini belirten Dr. Uluğ, şunları kaydetti: “İshal, bir korunma, bağırsağa girmiş olan mikropları oradan uzaklaştırma yoludur. Hele kanlı ve cerahatli ishal varlığında asla ishal kesici ilaç kullanılmamalıdır. Aşırı su kaybına yol açan, kan ve cerahat içermeyen bol sulu ishallerde ise; daha fazla su kaybına engel olmak için ishal kesici ilaçlar verilebilir ama bu konuda kararı hekim vermelidir. Sıvı kaybı ağız yolundan karşılanamıyorsa, hasta bulantı veya kusma, aşırı iştahsızlık nedeniyle ağızdan sıvı alamıyorsa mutlaka hastaneye başvurulması gerekir.”

Yaz ishalinden korunmak için önemli bilgiler

Yaz mevsimindeki sıcak hava ve artan nem, ishal gibi sağlık sorunlarını da beraberinde getiriyor. Yaz mevsiminde ishalden korunmak için uyarılarda bulunan Çankırı İl Sağlık Müdürü Dr. Hüseyin Sarıkaya, sıcak hava sebebiyle besinlerin hızlı bozulabildiğine dikkat çekerek, yemeklerin günlük olarak pişirilmesi gerektiğini söyledi. İshalden korunmak için temiz su tüketilmesi ve hijyene dikkat edilmesi gerektiğini belirten Sarıkaya, suyu temiz olmayan deniz ve havuzlarda yüzülmemesi gerektiğini kaydetti. “Yemekler günlük olarak yapılmalı ve soğumadan tüketilmelidir, tekrar ısıtılmamalıdır” Açıkta bekletilen yemeklerin ishale sebep olabildiğini kaydeden Dr. Sarıkaya, “Sıcak havalarda besinlerin daha hızlı bozulması ve bakteri üremesinin daha kolay olması ishal ortaya çıkmasını kolaylaştırmaktadır. Bunun yanında yazın toplu ortamlarda veya dışarıda yemek yeme alışkanlığının artması, deniz, havuz, kaplıca kullanımı veya seyahat sırasındaki etkenler, ishal vakalarının artış sebepleri arasında gösterilebilir. Ayrıca temiz olmayan suların içilmesi ve bu sularla yıkanan yiyeceklerin tüketilmesi de ishal oluşumunun önemli nedenleri arasındadır. Yaz aylarında eller gün içerisinde sık sık bol su ve sabunla, en az 20 saniye süreyle iyice yıkanmalıdır. Kullanılacak suyun temiz kaynaktan temin edildiğine emin olmak gereklidir. Gıdalar kapalı ortamda muhafaza edilmeli, hayvanların temas ettiği besinler tüketilmemelidir. İshali olan kişilerin kullandığı ya da ortak kullanılan lavabolar temizlenerek dezenfekte edildikten sonra kullanılmalıdır. Deniz ve havuz suyunun temizliğinden emin olunmalı ve yutmamaya özen gösterilmelidir, yemekler günlük olarak yapılmalı ve soğumadan tüketilmelidir, tekrar ısıtılmamalıdır. Pişirilen yemekler açıkta uzun süre bekletilmemeli, hemen tüketilmeyecek buzdolabına kaldırılmalıdır, temiz su kaynakları ile sebze ve meyveler iyice yıkanarak tüketilmelidir ve besinler buzdolaplarında 4 dereceden düşük sıcaklıkta saklanmalıdır” dedi. "Kuruyemiş, çikolata ve kızartma gibi gıdalardan uzak durulmalıdır” İshale sebep olan yiyeceklerden uzak durulması gerektiğini kaydeden Dr. Sarıkaya, “Posasız ve yağsız gıdalar tüketmeye ve bol sıvı alımına dikkat edilmelidir. Yağsız makarna, pirinç pilavı, haşlanmış patates ya da patates püresi, haşlanmış yağsız et tüketilmelidir. Kuruyemiş, çikolata ve kızartma gibi gıdalardan uzak durulmalıdır” diye konuştu. Sağlık kuruluşuna başvurulmalı Yaz ishalinin büyük sağlık problemlerinin habercisi olabileceğini kaydeden Dr. Sarıkaya, “Özellikle risk grubundaki, bağışıklık sistemi düşük hastalarda, iki yaşından küçük çocuklarda ve 65 yaş üstü vatandaşlarda, ishal ve kusma sonucunda kaybedilen sıvının, su ve gıdalarla yerine konulamadığı durumlarda, kanlı ishale dönüşebilir. 24 saatten sonra şikayetler de gerileme olmaması veya artması, hızlı kilo kaybı ya da idrar miktarında azalma durumlarında da sağlık kuruluşuna başvurmak gerekmektedir” şeklinde konuştu.

Sıcak havalarda artan kusma bulantı ve ishale dikkat

Konuyla ilgili açıklamada bulunan Trabzon İl Sağlık Müdürü Hakan Usta, vaka sayılarının bir önceki yılın aynı dönemindeki ortalamayla aynı bantta seyrettiğini söyledi. Usta "2023 yılı yaz aylarında bir haftalık ortalama 408,43; 2024 yılı bir haftalık vaka ortalaması 393,57 şeklindedir. Akut bağırsak enfeksiyonları, mide ve bağırsakların iltihabıdır. Bu hastalıkta ishal ana bulgu olup, ishale bulantı, kusma, ateş ve karın ağrısı eşlik edebilmektedir” dedi. Güvenli içme ve kullanma suyuna ulaşım sağlanamadığı takdirde birçok hastalığın kaçınılmaz olacağını kaydeden Usta, “Hastalık etkeni içeren dışkı ile bulaşmış olan yiyeceklerin yenilmesiyle, su veya diğer içeceklerin içilmesiyle, etkenle temas etmiş kirli ellerin ağıza götürülmesi ile hastalık ortaya çıkmaktadır. Güvenli içme ve kullanma suyuna ulaşımın sağlanamadığı bir bölgede, su içmek, yemek yapmak, bu suları temizlik amaçlı kullanmak ishalli hastalıkların görülme olasılığını artırmaktadır. Kişisel hijyen şartlarının düşük olduğu durumlarda hastalık kişiden kişiye de bulaşabilir. Diğer yayılma yolu hijyenik olmayan şartlarda hazırlanmış veya saklanmış yiyeceklerin tüketilmesidir. Kirli sulardan yakalanmış balık ve deniz ürünleri de akut barsak enfeksiyonları için kaynak olabilirler” diye konuştu. Bulantı, kusma, ishal vaka sayıları günlük olarak takip ediliyor Bulantı, kusma, ishal vakalarının günlük takip edildiğini belirten Usta, “İlimizde halkımızın sağlıklı suya ulaşımı için Sağlık Müdürlüğümüz ve Trabzon Büyükşehir Belediyesi TİSKİ Genel Müdürlüğü ekiplerince ilimize içme suyu dağıtımı yapan tüm su depolarının dağıtım ağından belirlenmiş odak noktalarından günlük klor ölçümü, belirli aralıklarla mikrobiyolojik ve kimyasal su analizleri yapılmaktadır. Müdürlüğümüz Bulaşıcı Hastalıklar Birimi tarafından Sendromik sürveyans çalışmaları kapsamında ilimiz sağlık kuruluşları tarafından atılan bulantı, kusma, ishal vaka sayıları günlük olarak takip edilmekte. Vakaların mahalle bazında dağılımı, yaş dağılımları vb. gibi parametreler ve kümelenme durumları incelenmektedir. İlimizde yaz aylarında tespit edilen ishal vakaları incelendiğinde öne çıkan en önemli sebeplerin 'TİSKİ şebeke hattına bağlı olmayan, düzenli depo temizliği yapılmayan, klorlanmamış küçük müstakil su kaynaklarının kullanımı. Yüzme alanı olarak belirlenmemiş, suyu enfekte yerlerde denize girmek (dereye girmek). Alışılmış yeme alışkanlığında meydana gelen ani değişiklikler(turist diaresi) özellikle toplu ikramlar için hazırlanan yemeklerin uygun ortamda saklanılmaması' görülmektedir” diye konuştu.

Çocuklarda ishale dikkat: Ölüme kadar gidebilir!

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Erkan Yetmiş, sıcak havaların artmasıyla çocuklarda ishal vakalarında artış yaşandığını söyleyerek, bu enfeksiyonun insandan insana bulaşarak yayıldığını kaydetti. Dr. Yetmiş, “Malumunuz yaz ayları gelmeye başladı. Bununla birlikte ishal vakalarında artış yaşanıyor. Özellikle kreşlerde salgınlar artmış durumda. Yaz aylarının gelmesiyle daha çok Adenovirüs ve Rota Virüs enfeksiyonları şiddetli ishallere sebep olabilmekte. Bu ishaller de çocuklarda sıvı kaybı ve hastane yatışlarıyla seyredebilmektedir. İshal, kaka sıklığının ve yumuşaklığının artması diye tarif ederiz. Buna sebep olan virüslerde herhangi bir tedavi yok maalesef. Evde destek tedavisi ve probiyotiklerle tedavi ediyoruz. Özellikle evde yoğurt, ayran, muz, makarna, pilav, haşlanmış patatesin yanı sıra, yoğurt, mısır nişastası ve muzu karıştırarak oluşturduğumuz kür çocuklara iyi gelecektir. Gün içerisinde çocuklarımıza bunları yedirdiğimiz takdirde ishal sıklığı azalıyor” dedi. Evde uygulanan ek gıda takviyeleriyle hastalığın geçmemesi durumunda hastaneye başvurulması gerektiğine dikkat çeken Yetmiş, “Bahsettiğim önerilere rağmen çocuğunuzun ishali durmuyorsa, kusma varsa o zaman mutlaka çocuk doktoruna başvurmalısınız. Hem damardan tedavi hem kan tahlillerine bakıyoruz. İshal olmasına sebep olan bakteriyse eğer antibiyotik tedavisine başlıyoruz. Virüs ise eğer damardan tedavi ya da hastane yatışı ile tedavisi gerçekleştiriyoruz. Eğer çocuk çok sıvı kaybederse, kan değerlerinde bozulmaya, hatta yoğun bakım ve ölüme kadar da gidebilir. O yüzden çocuğunuz çok kusuyorsa, çok ishali varsa mutlaka doktorunuza başvurmalısınız” ifadelerine yer verdi.