Büyükşehir’de yüksek tansiyonlu meclis: Gündem 30 Ekim ve meclisteki artçıları
TENZİLE AŞÇI
İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi Mart Ayı Olağan Meclis Toplantısı üçüncü bileşimi Meclis Birinci Başkan Vekili Mustafa Özuslu idaresinde gerçekleştirildi. Ana gündemin 30 Ekim 2020 depremi ve sonrasının olduğu oturuma damgasını vuran konu ise yapı risk tespitine ilişkin yapılan tartışmalar oldu.
MHP’NİN UZUNDERE TALEBİNE RET
Oturumda, 30 Ekim 2020 depreminin ardından büyükşehirin Karabağlar Uzundere’de bulunan 224 daireye yerleştirilen depremzedelerin konutlarda ikametinin devamı konusu gündeme geldi. Daha önce, depremzedelerin konutlardan çıkarılması gündeme gelmiş ancak meclis kararıyla depremzedelerin konutlarda kalma süresi uzatılmıştı. Ardından konutların uygun bedellerle oralarda iskan edilen depremzedelere satılması önerisi gündeme gelmiş ve İZBB Başkanı Tunç Soyer, “Biz bu evlerin uzun vadeli, uzun taksitle içeride oturan vatandaşlar isterse, onlara satmak istiyoruz” demişti. Soyer'in açıklamasının ardından ise İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi MHP Grup eski Başkanvekili Salahattin Şahin yazılı bir önerge vererek sürecin hızlandırılmasını istediğini belirtmişti.
İlgili öneri, “Uzundere Konutlarının depremzede kardeşlerimize uzun vade ve uygun fiyatla satışının gerçekleştirilmesine yönelik Yazılı Önergenin; ‘Konunun hazırlık ve fizibilite çalışmaları ile konutlarda ikamet eden depremzede vatandaşlarımızın beklenti ve ekonomik tercihlerinin belirlenmesi sonrasında ele alınması gerektiği öngörülerek, altlığı olmayan ve somutlaştırılmayan önergenin Başkanlık Makamınca yasal mevzuat ve belediyemiz envanterleri çerçevesinde ele alınmasının uygun olacağı hususuna işaret edilerek önergenin bu aşamada reddinin’ oyçokluğuyla kabulü” ifadeleriyle oturumda gündeme gelirken önerge, mecliste tansiyonun yükselmesine neden oldu.
ÇALIŞKAN: SÖZLERİNİZ VE DAVRANIŞLARINIZ UYUŞMUYOR
İlgili önergeye ilişkin söz alan AK Partili meclis üyesi Erhan Çalışkan, “Belediyemizin Uzundere’deki konutlarının bir kısmında depremzede vatandaşlarımız kalıyor. Büyükşehir, burayı yıprandığı ve kullanmayacağı gerekçesiyle satmak istiyor. Bir yandan da istifa eden meclis üyemiz Salahattin Bey3in önergesi var. Biz depremle ilgili birçok şey konuşuyoruz. Siz konutları satmak istiyorsunuz. Biz de siz satmak istiyorsanız önce depremzedelere satın diyoruz. Lazım olmayanları zaten satın. Madem depremzedelere yardım etmek istiyoruz ama sizin sözleriniz ve davranışlarınız uyuşmuyor” dedi.
SEVİL: HUKUKİ SONUÇLAR DOĞACAKTIR
Çalışkan’ın ardından söz alan AK Partili meclis üyesi Burçin Kevser Sevil, 2023 bütçesi ve hukuka uygunluğa dikkat çekti ve “Hukuk komisyonunda bize 109 adedinin satılacağı bilgisi verildi. 109’un yüzde 90’ında depremzede vatandaşlarımızın kaldığı söylendi. Burada ayrıca kiracıların da ikamet ettiği söylendi. Bize 31 Mayıs tarihinden bahsettiler buradaki arkadaşların çıkarılması için. Biz, depremzedelerin olduğu yerde bazı hukuki sonuçlar da doğacaktır dedik. Siz, 31 Mayıs geldiğinde hukuki süreci yürütüp depremzedeleri ve kiracıları mağdur etmeden bu daireleri boş hale getirirseniz biz burada satış kararını olumlu değerlendiririz. Ama biz bugün görüyoruz ki oradaki depremzedeler için sizin satış kararınız ardından çok acı sonuçlar doğacak. Ayrıca biz 2023 yıl bütçesi yaptık ve buranın bakım ve onarımı için pay ayrıldı. Biz 2024 yılına kadar buraya harcanacak bütçemizi belirledik. Biz, satış kararının hukuken olmasa da depremzedelerin mağduriyeti noktasında doğru olmayacağını söyledik” diye konuştu.
AYDIN’DAN MERKEZİ İKTİDAR ÖRNEĞİ
Eleştirilere yanıt veren CHP Grup Başkanvekili Murat Aydın, merkezi iktidar örneği verdi ve “Bu önerge daha önce de gündeme gelmişti. Sayın Tunç Soyer, de mantığı temelde kabullendiğini buradaki evlerin depremzedelere satışında mevzuat sorunu yaratacağını ve bununla ilgi gerekli araştırmayı yapacağını söyleyerek önerge reddedilmişti. Geçtiğimiz yıllarda Hazine’ye ait taşınmaz malların değerlendirilmesi yani taşınmazların satılması konulu 7061 sayılı torba kanun denilen bir kanunla bazı kanunlarda değişiklik yapıldı. Merkezi hükümet bu konuda taşınmazların içinde yaşayan kişilere satılması gerektiği görüşündeydi. Ama mevzuat buna elvermediği için bir yasal değişiklik yaparak yine ihaleye çıkmasını ve ihalede oluşan rakamın belli bir oranda indirilmiş haliyle içeride oturan kamu görevlisine teklif edilmesini ve o kabul etmediği halde başkasına satılması formülünü üretti. Ama bizim burada önerge konusu olan durumda böyle bir düzenleme yok. O nedenle bizim kamuya ait bir yere devlet ihale kanununa aykırı bir şekilde satmamız ve ihaleye herkesin girmesini engelleyecek önkoşullar koymamız da mümkün değil, yetkimiz de yok. Biz bu yerin satılmasına ilişkin bir önerge kabul ediyoruz. Başka türlüsü mümkün olmadığı için bu durumla karşı karşıyayız. Fikren uzak değiliz ama elimizdeki düzenleme bunu gerektiriyor” ifadelerini kullandı.
YILDIZ: SATIŞA ACİL BİR DURUM YOK
AK Parti Grup Sözcüsü Hakan Yıldız ise, "İlk maddeyi kanunen değerlendirebiliriz ancak asıl konu ikinci önerge. Biz bir kira bir yuva kampanyası yapıyoruz belediye olarak. Bunu depremde mağdur olan insanlara vermek için. Burası bir lojman değil belediyesi mülkiyeti. Satışı da şu an yapmak zorunda değiliz. Buranın hak sahibi için tercih edilmemesi ve yıpranmaması amacıyla satışı deniliyor. Biz bunu depremzedelere kullandırma şansımız varken satış miktarını mantıklı olmadığını düşünüyoruz. Bunu kampanya dahilinde düşünebiliriz. Satışa acil bir durum yok. Büyükşehir Belediyesinin başlattığı kampanya çok doğru bir kampanya. Bu nedenle maddenin komisyona iade edilmesi ve kampanya dahilinde değerlendirilmesi gerekiyor" dedi.
İlgili önerge, komisyondan geldiği şekilde Millet İttifakı’nın ‘evet’ oylarıyla oyçokluğuyla kabul edildi.
ANALİZ ÖNERGESİNDE TANSİYON YÜKSELDİ
Oturumda ayrıca, 30 Ekim depreminin ardından TMMOB’ye bağlı İnşaat Mühendisleri Odasıyla Bayraklı ve Bornova’da riskli yapı tespiti için imzaladığı protokole ilişkin konu da gündeme gelirken mecliste ipler yine gerildi. Bayraklı ve Bornova’da yapılan çalışmaların tüm İzmir sınırlarına genişletilmesi ve vatandaşların talebi doğrultusunda tespit çalışmamalarına başlamasına ilişkin önerge, Cumhur İttifakı tarafından sert bir şekilde eleştirildi.
TAŞTAN: VEBALİ BU MECLİSİN OLACAK
Önergeye ilişkin söz alan AK Partili Meclis üyesi Fatih Taştan Fatih Taştan, Bu protokol İZBB ile İnşaat Mühendisleri arasında yapılan protokol. Konu kabaca; İzmir’de 5 bin adet konutun depreme dayanıklılık derecesinin ölçülüp kat maliklerine bilgi verilmesi meselesi. Mevcut işleyişte apartman yönetim kurulunun kararının oy birliği aranıyor. 10 daireli bir binada 10’unun da belediyemize müracaatı gerekiyor. Geçmişte gördük ki özellikle yıkılan binaların apartman yönetimlerinin whatsapp gruplarında birçok kat malikinin test yaptırmak istediği ancak birkaç kat malikinin buna yanaşmadığı, neticede rahatsız olan kişilerin satıp gittiği dairenin yeni alan sahipleri de ne yazık ki bugün kaybettiğimizi görüyoruz. Bu kararın ivedilikle değiştirilip oy çokluğu ile değiştirilmesi gerektiğini düşünüyorum. 80 konutluk apartmanlarda bir kişi çıkıp ‘istemiyorum’ dediğinde 79 dairenin talebinin önüne geçmiş oluyorsunuz. İkinci şerhimiz ise; burada yapılan işlemde çekici dediğimiz çekiç ile alçıyı sıvayı kazıyarak, tıklayarak oradaki geri salınım mesafesinden beton yüzeyinin sertlik derecesini ve röntgenle de yoğunluk derecesini öğreniyor. Bu bir veridir. Karot dediğimiz keserek örneklem alınmasına göre zayıf olsa da veridir. Önemli olan hadise bunun sonucunda eğer binayı ilgili inşaat mühendisi ya da belediye ekibi riskli olarak görüyorsa yaptığı tek işlem ‘binanız risklidir, bilginiz olsun’ demek ve kentsel dönüşüme teşvik etmek olmamalı. Burada herhangi bir yaptırım yok, tapuya şerh düşme yok, riskli yapı ilanı yok. Mal sahibine ya da oturan her kimse bilgi vererek ayrılmak var. İnsanımız ne yazık ki konuya mal canın yongası diye bakıyor. Hemen akabinde mevcut yapılarını satmak istiyorlar. Gelen kişiye de belki bina ile ilgili sorun yok diyecekler. Bu konu resmiyete kavuşturulmalı. Ya Çevre ve Şehirciliğe ya belediyeye ya da ilçe belediyesine resmi tutanakla ifade edilmeli. Bunu sadece içeride oturan bilmemeli. Bu kamu anlayışına ve bizlerin vicdanına uygun değil. Gereğini yapmalıyız. Hukuken ilgili Daire Başkanlığımız da sorun yaşayabilir. Belki meclis kararı ön plana getirilebilir. O binada sorun olduğunda bizim kayıtlarımızda riskli olup herhangi bir işlem yapılmadığı görüldüğünde vebali bu meclisin olacak. Bunu o yüzden ivedilikle değiştirmemiz gerekiyor” dedi.
SEVİL: BUNUN HESABINI KİME NASIL VERECEKSİNİZ?
AK Partili meclis üyesi Burçin Kevser Sevil ise şunları söyledi; “Bayraklı’da bizim aldığımı bilgi şu ki, binaların dışından tarama çalışması yaptık ve sadece binaların dışına bakarak elde ettiğimiz bilgiler ile sonuca ulaştık. Geçmişte Bayraklı'da şimdi Bornova ve tüm İzmir’de nasıl bir algıya geldik? 6 Şubat depremine kadar Bornova'da çalışmalar sessizce yürütüldü. 6 Şubat depreminden sonra tüm İzmir genelinde yayılma kararı aldı. 30 Ekim depreminden sonra neden tüm İzmir'e yayılması kararı aldık? Biz Bayraklı'da neden çekiş ve röntgen uygulaması kullanmadık. Biz ilgili protokolün hukuka uygun ancak uygulanabilirlik açısından 5 bin bina tespit ettik ancak hangisini öncelikliyoruz buna çalışmıyoruz. 1 Mart'ta yayınladığınız bir mesaj ile İzmir halkına bir mesaj geldiniz. Öyle bir algı oluşturdunuz ki, İZBB'ye başvuru yaptığımda belediye gelip yapının depreme dayanıklılığı ile ilgili bilgi verip çözüm konusunda yardımcı olacak. Ancak böyle bir şey yok. Biz yine yapmış gibi görünüyoruz. Burada dayanıklılık ile ilgili sonuca gidiyoruz ancak bunu vatandaş ile paylaşmıyoruz. Burada en önemli konuyu kaçırıyoruz. Bayraklı ve Bornova'da bazı çalışmalar yürüttük ve bazıları altlık olacak ve teşvik edici çalışacağız. Bayraklı'da ne kadar teşvik edici oldunuz? Kaç kişi binası ile ilgili karar aldı? Böyle bir veri yok. Bornova’da kaç kişi? Böyle bir veri yok. Aslında biz yine İzmirlilerin aklı ile dalga geçiyoruz. Yapıyormuşuz gibi ancak somut bir şey yok. Siz bu çalışmayı yaptığınızı binalarda yakın bir tarihte deprem olduğunda bunlarda can kaybı gerçekleştiğinde bunun hesabını kime nasıl vereceksiniz?”
AYDIN: MEVZUAT HÜKÜMLERİNİ YOK SAYARAK…
Gelen eleştirilere tek tek yanıt veren CHP Grup Başkanvekili Aydın, “Kavramların birbirinden ayrıt edilmeyip komisyonun önüne gelmiş protokolü bile okumaksızın yapılan değerlendirmeler bunlar. Protokol, ‘İzmir ili sınırları içinde yapısı bulunan gerçek ve tüzel kişilerin başvurusu üzerine…’ ifadeleri var. Burada başvurunun apartmanda oturan herkesin oybirliği yapılacağına ilişkin bir şey yok. Bir apartmanın temsilini apartman yönetim kurulu yapar. Bu kurul bazen bir kişiden ibarettir bazen de kuruludur. Tespit için başvuru isteniyor. Biz bunu yapılacağını tartışıyoruz. 80-100 kişilik apartmanlar var bunların 20 tanesi istemese ne olur dendi. Önergede böyle bir şey yok. 1 kişi istese de yapalım dendi. Doğru. Ama Parlamento çoğunluğu kendilerinde ve buna yönelik bir kanun çıkarmadılar ısrarla. Çıkarılan tek yasa 6306 sayılı kanun. Bu da riski yapı analizine ilişkin düzenleme. Biz burada yasa hükümlerine ilişkin bir tartışma yapmıyoruz. Biz tarama testine ilişkin tartışma yapıyoruz. Yapısal durumuna ilişkin ön inceleme çalışmasıdır. Bugün yürürlükte olan mevzuata göre apartmanda yaşayan bir kişinin tek başına Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne giderek riskli yapı tespiti talebine engel bir durum yok. Biz bunu konuşmuyoruz. Diyoruz ki, insanlar yapılarına ilişkin çalışmayı hemen başlatmak istemiyorlar. Çünkü yapıları riskli çıkarsa 1 yılda yıkılmasına ilişkin sürçe başlayacak. Ama insanlar bir yandan da Ninalarına ilişkin bilgi sahibi olmak istiyorlar. Büyükşehirin de yaptığı bu. Bu önerge meclisten geçmedi nasıl yapıyorsunuz dediler. Daha önce alınan kararları mı okumuyorsunuz? Bayraklı ve Bornova için bu karar verildi zaten. Biz bugün daha önce başlayan çalışmanın alanını İzmir iline genişletiyoruz. Neymiş biz bakıp gidiyormuşuz. Yapılan işi beğenmiyor olabilirsiniz ama emeği bu kadar küçümsemeyin. O binaların bütün projelerine bakılıyor ve analizler uzmanlarca yapılıyor. Tüm İzmir’e neden yapmadık? Bu haklı bir eleştiri. Sadece iki ilçeye yapmış olmamız zaman sınırımızdan kaynaklıydı. Tekrar ediyorum apartmandaki herkesin oybirliğine gerek yok ama apartman yönetiminin talebi gerekir. Ayrıca yapılan işlem riskli yapı analizi değil, ön inceleme çalışmasının bina bazında yapılmasıdır. Kavramları üst üste koyarak, mevzuat hükümlerini yok sayarak biz burada her şeyi yapabilirmişiz gibi bir durum çıkarmanın anlamı yok. Bu ülkede insanlar yoksullaştı ve evlerini yıkıp yenisini yapmakta güçlük çektikleri, devletin de buna katkısı olmadığı için o evlerde oturmaya çalışıyorlar. Kimse bunu gözardı etmesin” ifadelerini kullandı.
ÖZUSLU: SUNUM YAPILMALI
Son olarak konuşan Özuslu ise şunları söyledi; “Tartışmalar unu gösteriyor. Hepimiz hassasız, deprem hepimiz ortak korkusu ve bu korkuya karşı ne yapılması gerekliğini ortaya koyan görüşlerdi. Bu konuda meclisimizin E ciddi ir bilgilendirmeye ihtiyacı var. Depremi bundan sonra çok konuşacağımız için kavramların ne bir şekilde ortaya konulacağı bir sunum yapılması gerekiyor. Bizim Bayraklı’da yaptığımız çalışmada 33 bin binanın analizi bitti. 62 bin bina için Bornova’da başlatıldı. Meclis kararı yok dendi ama duruyor. 6 Şubat depreminden sonra ise yeni bir çalışma ihtiyacı hasıl olmuş mudur önergesi bu önerge. Biz bunu oylatacağız.”
Önerge Cumhur İttifakı’nın ret oylarına karşı Millet İttifakı’nın evet oylarıyla oyçokluğuyla kabul edildi.
