TMMOB’dan kaza isyanı: Köşger’e ‘mevzuat’ çıkışı
AYLİN TOPALOĞLU
İzmir’in Bornova ilçesinde bir otel inşaatında 30 Aralık’ta meydana gelen vinç kazasında 6 işçi hayatını kaybetti. 32 katlı inşaatta kurulu vincin devrilmesi ile meydana gelen kazanın ardından projenin müteahhidi, şantiye şefi, iş güvenliği uzmanı ve vinç firması sahibi tutuklandı. İşçilerin daha önce konteynerlerin güvenli olmadığı için başka bir yere taşınmasını talep ettikleri öne sürülürken kaza ile ilgili ihmal iddiaları dile getirildi. Gelişmelerin ardından İzmir’i yasa boğan kazayla ilgili Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) İzmir İl Koordinasyon Kurulu (İKK) konuyla bir basın açıklaması gerçekleştirdi.
İŞÇİLERİN KANI TEDBİR ALMAYANLARIN ELİNDE
TMMOB Makine Mühendisleri İzmir Şubesi’nden Evrim Aksoy’un okuduğu ‘İşçilerin kanı zorlayıcı tedbirleri almayanların elindedir’ başlıklı açıklamada ‘iş cinayeti’ vurgusu yapılırken şu sözlere yer verildi: “Bilindiği üzere, 2022’nin son günlerinde, 30 Aralık 2022 tarihinde Bornova’da bir otel inşaatında meydana gelen vinç kazasında 6 işçi yaşamını yitirdi. Olay, her ne kadar “kaza” olarak tanımlanıyorsa da Bornova’da göz göre göre gelen bir iş cinayeti işlendiği açıktır. Öncelikle belirtmek isteriz ki, maksimum rantı insan yaşamından daha değerli gören, işçilerin yaşam hakkını gözetmeyen politikalar bu varlığını koruduğu sürece, iş cinayetleri artarak devam edecektir. TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu olarak, meslek alanlarımızdan yola çıkarak alınması gerektiğini düşündüğümüz bir dizi tedbiri şu şekilde sıralayabiliriz. Mesleki eğitim kapsamında, kule vinç montajcısı ve kule vinç bakımcısı eğitimleri düzenlenmelidir. Kamusal denetim ilkesi ile bu eğitimlerin Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) gibi piyasalaşan bir alanın dışında kalması için kamu kurum, kuruluşları ve meslek odaları tarafından düzenlenmesi gerekmektedir. Tüm kule vinç üreticisi firmaların modellerine ilişkin kurulum, kullanım ve bakım bilgilerini içeren ve kesinlikle anlaşılır olabilmesi için üretici tarafından Türkçeye çevirisi yapılmış kullanım kılavuzlarını barındıran bir ulusal bilgi bankası oluşturulmalıdır. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu çerçevesinde, iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri tek elden yönlendirilmeli, işveren ile iş güvenliği uzmanı arasındaki ekonomik bağ koparılmalıdır. Bu süreç kamu kurum, kuruluşları veya meslek odaları tarafından yönetilmelidir. İş güvenliği uzmanlarının işvereni, kamu kurum, kuruluşları veya meslek odaları olmalıdır. Kule vinçlerin montaj bakım ve işletmelerine ilişkin ulusal mevzuat düzenlenmelidir. Kule vinç bom (kol) çalışma ve şaryo (araba) çalışma aralığının tanımlanarak bunların şantiye içi yaşam alanları ve şantiye dışı meskûn mahalleri tehlikeye sokmayacak şekilde sınırlandırılması, montaj uygunluk değerlendirmeleri (kamusal denetim), zemin etütleri kontrolü ve ilgili meslek odalarından alınacak uygunluk değerlendirmesi raporlarına bağlı olarak inşaat ruhsatlarının düzenlenmesi sağlanmalıdır.”
TAKİPÇİSİ OLACAĞIZ
Aksoy, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu sıralananlar, gerçekleştirilmesi çok zor öneriler değildir. Ancak kârlarından bir kuruş dahi feragat etmek istemeyen sermaye ve onların hamisi konumunda bulunan iktidar için atılmasından kaçınılan adımlardır. Bu tedbirler alınmadığı sürece; yaşamını yitiren, yaralanan, hayatını engelli olarak sürdürmek zorunda kalan her işçinin kanı, iktidarın ve patronların eline bulaşmış olacaktır. TMMOB İzmir İKK olarak, sıraladığımız ve ivedilikle gündeme alınması gereken adımların atılması doğrultusunda çabalayacağımızı ve bunun takipçisi olduğumuzu duyururken, tüm yurttaşlarımızı bu doğrultuda talepte bulunmaya ve kamuoyu baskısı oluşturmaya davet ediyoruz.”
VALİ’NİN MEVZUAT BİLMEMESİ İLE İLGİLİ
Kazanın ardından İzmir Valisi Yavuz Selim Köşger ile Bornova Belediye Başkanı Mustafa İduğ arasında yaşanan sorumluluk polemiği hakkındaki soruya yanıt veren TMMOB İKK Sekreteri Aykut Akdemir, “Buradaki inşaat alanı yetki ve sorumluluğu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nda. Ruhsat alana kadar sorumluluk belediyede. Burada sorun şurada valinin mevzuat bilmemesi ile ilgili bir şey. Ruhsat alana kadar sorumluluk belediyede. Mevzuatlar açık ve net. İzmir’de tümüyle büyük denetimlerin çevre ve şehircilik bakanlığı tarafından takibinin yapılması gerekiyor. Her kaza olduğunda orada bir şantiye şefinin tutuklanması ile durumun çözülmesi değil. Oradaki çalışma koşullarının düzenlenmesi. İş güvenliği uzmanlarının bağımsızlıklarının sağlanması. Kamudan talebimiz denetlenmelerin sağlanması” ifadelerini kullandı.
