Yaz sezonunda hangi balıklar tüketilmeli?
ŞÜKRAN ŞEYMANUR ARSLAN
Sağlıklı bir yaşam sürdürebilmek için ürünleri mevsimine göre tüketmeye özen göstermeliyiz. Mevsimine göre tüketilen sebze ve meyveler daha sağlıklı olmakla birlikte doğal yolla tarlalardan evimize girdiği için vitamin deposu olması açısından oldukça önemlidir.
Kışın yağan yağmurla yetişen ve yazın seralarda yetişen mahsül arasında besin değeri açısından farklılıklar olabilir. Bu farklılıklar hormonsal açıdan olumsuz durumlar oluşturacağı gibi günlük yaşantıyı da olumsuz etkilemesi ihtimaller arasındadır.
Uzmanlar mevsimsel beslenmeyle ilgili insan vücudunun daha güçlü, daha sağlıklı ve daha mutlu olmasına katkıda bulunduğunu dile getiriyor.
Tüm bu ürünlerin yanında içerisinde kalp krizi ve felç geçirme riskini azaltacak vitamin, protein, peptit, amino asit ve mineraller bulunan balıkları da mevsimine göre tüketmeliyiz.
Peki içinde bulunduğumuz yaz sezonunda hangi balıkları tüketmeliyiz? İşte sizler için derlediğimiz balık sezonları...
HAZİRAN
SARDALYA : Haziran ayında tüketimi uygun olan sardalya özellikle Temmuz ayında en sık tüketilen balık türlerinden biri olup boyu 15-30 cm olarak değişmektedir. Clupeidae ailesine mensup olan sardalya balığının birçok çeşidi bulunmaktadır.Sardalya, sağlık için önemli bir yağ asidi olan omega-3 açısından çok zengindir. Kadınlarda meme kanserine iyi gemektedir. Derin sularda sürü halinde dolaşmaktadırlar. Bu tür balıklar 20 bine yakın yumurta bırakırlar.
ORFOZ: Akdeniz kıyılarında görülen orfoz balığı 15 kg ile 60 kg arasında değişiklik göstermektedir. Serranidae ailesine aittir. Etçil sınıfına dahil olan balık türü mevsiminde tüketildiği sürece insan sağlığı açısından önemli bir yere sahiptir. Hayatının belirli bir dönemini dişi olarak geçiren Orfoz, 18 yaşına geldiğinde vücudunda erkek cinsiyet organları gelişir ve hayatının geri kalanını erkek olarak yaşar. Daha çok kaya aralarında görülen Orfoz balığı, kemik erimesine iyi gelmektedir. Balığın büyüklüğü 60-140 cm arasında değişiklik gösterirken kilosu ise 15 ile 60 kilo arasında değişmektedir. Nesli tükenme tehlikesinde olan balık, Dünya Doğa ve Doğa Kaynaklarını Koruma Birliği (IUCN) tarafından koruma altına alınmıştır.
TRANÇA: Ege Bölgesi'nin meşhur balıklarından Trança balığı, Sparidae ailesine ait olan bir balık türüdür. Mercan balığı olarak da bilinmektedir. Sürekli göç halinde olan balık türü etçil sınıfa dahil olmakla birlikte diğer balık türleriyle de beslenme özelliğine sahiptir. Genellikle taşlık ve yosunluk bölgelerde görülür. Şubat- Nisan ayları arasında yumurtlayan Trança balığının boyu ise 30 cm ile 75 cm arasında değişiklik gösterir.
ORKİNOS: Orkinos balığı, uskumru familyasına ait bir balık türüdür. Ton balığı olarak da bilinir. Etçil gruba dahil olan orkinos ılıman ve derin sularda yaşar. Kaliteli ete sahip olan balık türü, 20-25 metre uzunluğunda olup erginliğe ulaştıklarında 7 cm'e kadar uzayabilmektedirler. Balığın ağırlığı ise 800 kilograma kadar ulaşmaktadır. Bine yakın yumurta bırakan Orkinos, çok hızlı yüzme yeteneğine sahip olmakla birlikte kendilerinden küçük balıkları avlar. Genellikle okyanuslarda görülür.
KAYA BALIĞI: Çok fazla cinsi ve türü bulunan Gobiidae familyasına ait olan Kaya balığı, 10 cm uzunluğundadır. Bilinen en küçük omurgalı balık türlerinden biridir. Solucan balığı olarak da bilinen bu türün iki binden fazla çeşidi vardır. Sığ denizlerde yaşayan Kaya balığı, böcel larvaları ie beslenir. Sığ denizde yaşar ve daha çok nehir ağzılarında görülür. Tüketileb bu balık türü aynı zamanda akvaryumda cam duvarına yapışık bi şekilde de yaşar
Mevsimi olmasa da Haziran ayında Çipura, Barbun, Levrek, Uskumru ve Lüfer balığı da tüketilebilen balık türleri arasındadır.
TEMMUZ
Uzmanlar, sardalyanın sıklıkla tüketildiği Temmuz ayında Hamsi, Kalkan ve İzmart balığındanuzak durulması gerektiğini belirtiyor.
Haziran ayında tüketilen Trança, Orfoz, Orkinos ve Kaya balığı Temmuz'da da tüketilmeye uygundur. Bunların yanı sıra Gelincik, Sinarit ve Lahoz balığı da bu ayda tüketilen balıklar arasındadır.
GELİNCİK: Gadidae familyasına ait bir balık türüdür. Genellikle Karadeniz ve Marmara Denizi'nde görülür. Gelincik balığı ortalama 20-40 cm arasında değişiklik gösterir. Daha çok sahile yakın yerlerde sıcak ve ılıman suda yaşar. Son baharda üreyen balık türü, ticari açıdan da oldukça önemlidir. Gelincik balığında çok sayıda mineral bulunur ve içeriğinde yüksek oranda B12 vitamini bulunur. Beyin ve kemik gelişimi için faydalı olan balık türü haftada en az iki defa tüketilmelidir.
SİNARİT: Sparidae ailesine ait bir balık türüdür. Genellikle Akdeniz sularında görülür. Kumlu veya taşlı derinlik alanlarda yaşar. Sinarit balığı en fazla 20 kg ağırlığına kadar erişebilir. Bu balık türü ortalama 28 yaşına kadar yaşamını sürdürmektedir.
LAHOZ: Serranidae ailesine ait bir balık türüdür. Akdeniz ve Ege Denizi'nde görülür. 120 cm uzunluğuna kadar eişebilen Lahoz balığı, en fazla 25 kg ağırlığında görülür. Taşlık veya çakıllık alanlarda yaşamını sürdürür. Mayıs- Haziran aylarında üreme yapan balık Lahoz, nesli tükenem tehlikesi olan balıklar listesinde bulunmaktadır. Bulundukları bölgeden başka bölgeye gitmeyen bu balığın ekonomik değeri de yükesktir.
Mevsimi olmasa da Temmuz ayında Barbun, Çipura, Dil, Karagöz, Kırlangıç, Levrek, Lüfer ve Uskumru Balığı da tüketilebilen balık türleri arasındadır.
AĞUSTOS
Sardalyanın en lezzetli tüketildiği Ağustos ayı, yaz sezonunun bttiğinin habercisidir. Bu ayda Palamut, Çipura, Çinekop ve Çingene Palamudu tüketilmeye uygundur. İzmarit ve Gümüş balığından uzak durulmalıdır.
PALAMUT: Genellikle sıcak ve ılık denizlerde aynı zamanda kıyı bölgelerde yaşayan Palamut balığı, kemkili bir balık türüdür. Palamut balığı, protein, A vitamini, folik asit, potasyum, fosfor ve demir açısından zengin bir kaynak olmakla birlikte balığın 100 gramında 216 kalori bulunmaktadır.
ÇİPURA: Çipura balığı Spariade familyasına ait olup Akdenizde görülen beyaz etli bir balık türüdür. Omega-3 açısından oldukça zengin olan çipura, uzmanlar tarafından haftada iki kez tüketilmesi tavsiye ediliyor. Ilık sularda yaşayan çipuralar, her ürlü deniz canlısını yemektedirler.
ÇİNEKOP: Lüfer balığı ailesinin en küçük üyesidir. Boyu yaklaşık 10 ile 15 cm arasında değişiklik göstermektedir. Çinekop Balığı, Marmara Denizi'nde ve Karadeniz'de görülür. Eti yağlı olan balık türünü fırında ya da mangalda pişirebilirsiniz. Balığın ağırlığı ise 55-65 gr arasındadır.
ÇİNGENE PALAMUDU: Karadeniz'de görülen Çingene Palamudu, sürüler halinde yaşar. Siyah etli bir yapıya sahiptir. Yeterli jelatin içermediği için haşlanmaya uygun değildir. Boyu ise yaklaşık 10-15 cm uzunluğundadır.
