İzmir’in bütçesi kabul edildi: Hangi proje ne zaman tamamlanacak? Ne kadar bütçe ayrıldı?

SEMİ TEKTAŞ İzmir Büyükşehir Belediyesi Kasım ayı Olağan Meclis Toplantısının 6. birleşimi Başkan Cemil Tugay idaresinde gerçekleştirildi.  Mecliste İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin 2025 yılı bütçe ve performansı görüşüldü. Büyükşehrin bütçesi oy çokluğuyla geçerken ESHOT’un bütçesi oy birliği ile geçti. Performans görüşmelerine göre Buca Metrosu’nun 2025 yılı sonuna kadar yüzde 90’nın tamamlanması bekleniyor. Buca Onat Tüneli’nin ise 2026 yılı içerisinde kullanıma açılması bekleniyor.

61 MİLYARLIK BÜTÇE!

 2025 takvim yılı içerisinde, performans hedefleri için belirlenen toplam 61 milyar 412 milyon 499 bin TL bütçenin yüzde 42,46’sı yani 26 milyar 81 milyon 512 bin TL’si, Kapsayıcı kentsel altyapının oluşturulması ve ulaşım ağının geliştirilmesine dair faaliyetleri içeren altyapı ve üstyapı belediyeciliği için ayrıldı.

5 TANE ALT-ÜST GEÇİT YAPILACAK!

2025 takvim yılı içerisinde, 1 milyon 300 bin ton asfaltın dökülmesi, 1 milyon 250 bin metrekare arazi yolunun kaplanması, kırsal alanda 1 milyon 430 bin metre yolda iyileştirme yapılması, 900 bin metrekare yolun parke ile kaplanması, 5 adet alt-üst geçidin ise yapım işinin tamamlanması, 300 araçlık yol içi otoparkın yapılması hedeflendi.

BUCA ONAT TÜNELİ BİTİRİLECEK!

 1,5 milyar TL ödenek ayrılan Buca Onat Tüneli yapım işinin yılsonuna kadar yüzde 83’ünün tamamlanması ve 2026 takvim yılı içerisinde tünelin ulaşıma açılarak, Konak ile Bornova arasını 10 dakikaya indirip, kent trafiğinin rahatlatılması planlandı.

BUCA METROSU NE ZAMAN BİTECEK?

2025 takvim yılı için 10 milyar 400 milyon TL ödenek ayrılan Buca Metrosu’nun, yıl sonuna kadar yüzde 90 tamamlanma oranına ulaşacak.

ENERJİ SANTRALLERİ KURULACAK

Bütçenin yüzde 19’una tekabül eden 11 milyar 455 milyon 498 bin TL’si ise, 4 adet (Çatı Tipi) yenilenebilir enerji santralinin kurulması, 6.280 adet kentsel donatı imalatının yapılması, 55.000 adet ağacın dikilmesi, doğal yaşam parkında sulama amacı ile 3 adet yağmur suyu deposunun oluşturulması, bitkisel atıklardan 60 bin kg biyokömür ve 4 bin 60 kg kompost üretilmesi, doğal yaşam parkında tüketilen elektriğin yüzde 70’inin yenilenebilir enerji kaynaklarından elde edilmesi hedeflendi.

TARIMA NE KADAR AYRILDI?

Tarımsal ve kırsal hizmetlerin desteklenmesi amaçlandı. Bu kapsamda, 15 bin üreticiye 300.000 adet fidanın dağıtılması, 7000 üreticiye çeşitli alanlarda eğitim desteklerinin verilmesi yoluyla kırsal kesimde gelir getirici faaliyetlerin artırılması, tarımsal sulama için 5 adet temel sondaj yapılması, 1500 adet hayvanın üreticilere dağıtılması, 80 adet hayvan içme suyu göleti ile 2 adet sulama göletinin imalatı ile bakım ve onarımının yapılması planlandı.

489 MİLYON SOSYAL YARDIM!

 Sosyal belediyecilik vizyonu çerçevesinde ise, ihtiyaç sahiplerine 489 milyon TL sosyal yardım yapılması, 79.550 öğrenciye ayni ve nakdi destek sağlanması, 252.835 adet medikal malzemenin dağıtılması, 5 milyon 475 bin adet yemeğin üretilip ücretsiz olarak dağıtılması, 2.000 haneye düşük proteinli ve glütensiz gıda desteğinin sağlanması, 10 bin adet hoş geldin bebek setinin dağıtılması,  4 milyon 800 bin litre süt dağıtımının yapılması,  eğitim destekleri faaliyetlerinin yürütülmesi kapsamında, öğrencilerin burslara erişim imkanı sağlayacak etkinliklerin düzenlenmesi, ihtiyaç sahibi öğrencilere giysi, kırtasiye ve nakliye hizmeti desteğinin verilmesi, 6 noktada üniversite öğrencilerine sıcak yemek ve çorba dağıtımı ile üç noktada çamaşırhane hizmetinin verilmesi planlandı. Öte yandan 2025 takvim yılı içerisinde faaliyete geçmek üzere 2 adet öğrenci yurdu için yer tespit çalışmalarının devam ettiği öğrenildi.

EŞREFPAŞA EK HİZMET BİNASI TAMAMLANACAK...

Bütçenin yüzde 21’i yani 12 milyar 837 milyon 303 bin TL’si “Kentlinin gelişimini destekleyen, demokratik ve dijital belediyecilik' için ayrıldı. Eşrefpaşa Hastanesi Ek Hizmet Binasının 2025 yılında tamamlanması planlandı. Ayrıca 7 adet taziye evi ile 10 adet semt evine ilişkin yer tespit çalışmalarını takiben projelendirme çalışmaları yürütülecek ve 2025 takvim yılı içerisinde hizmete açılacak. Bayraklı Özkanlar Yeni Nesil Pazaryeri, Belediye Ana Hizmet Binası, Yenişehir Belediye Hizmet Binası, Dikili İlçe Terminali, Çeşme Terminal Binası projelendirme çalışmaları; Müyesser Turfan Güçsüzler Evi ek binası, Bornova Pınarbaşı Tansaş Sosyal Yardımlar Deposu, İzmir Büyükşehir Belediyesi Beydağ Belediyesi Sosyal Tesisleri, Bornova Ergene Mahallesi Kız Öğrenci Yurdu (Evka 4) projelerinin yapım ihale süreçleri yürütülecek.

DEV BÜTÇE İÇİN DENKLİK!

İzmir Büyükşehir Belediyesi 2025 mali yılı gider bütçesini 91 milyar 300 milyon TL olarak öngörüldü. Toplam gider bütçesinin 31 milyar 392 milyon 802 bin TL yatırımlara ayrıldı. Bunun karşılığında 74 milyar 500 milyon TL gelir bütçesi öngörüldü.  Gelir ile gider arasındaki fark ise 16 milyar 800 milyon TL net finansman olarak tahmin edilmiş olup böylece bütçe denkliği sağlandı.

BÜTÇE KALEMLERİNDE SIKINTI YAŞAYACAĞIZ

AK Parti Grup Başkan Vekili Hakan Yıldız bütçeye ilişkin konuşmasında, "Bu bütçe başkanın ilk bütçesi. Stratejik planda tartıştığımız hedeflerimizi 1 yıl boyunca nasıl harcayacağımız bir alan. Seneye bize vaat ettiklerinizin ne kadar gerçekleştiğini görme şansı elde edeceğiz. Muazzam bir bütçe var. 5 yıl içerisinde toplamda 5,5 miyar dolar bütçe yöneten büyükşehir bugün sadece bu sene 4,5 milyar dolar bütçe yönetir hale geldi. Hizmet üretmek için kaynağımız var. Bu kaynağın yüzde 93'ü merkezi hükümet tarafından sağlanmakta. Yüzde 15 daha fazla kaynak belediyemize geldi. Biz bu yıl 2,3 milyar dolar bir bütçe yani 2022 ve 2023 yıllarının toplam bütçesinden daha fazla döviz cinsinde bütçe kullanan belediye olduk. Geçen sene ek bütçe ile 51 milyar onaylamıştık. Bu sene artış yüzde 80. Gelirlerin yüzde 93'ünün vergilerden geldiğini düşünürsek gerçekleşmeyi merakla izleyeceğim. Borçlanma ön görüyoruz. Yüzde 18'lik merkezden geleceğini düşündüğünüz ancak sıkıntı yaşayacağımız bütçe kalemi var. Biz amaçlar kapsamını içerisinde değerlendirdik. Biz kent meselelerini konuşmalıyız. Konuşmadığımız zaman ortak akıl üretmiyoruz ve daha fazla maliyetlerle çözüyoruz" diye konuştu.

BÜYÜKŞEHİR'İN KARNESİ...

Kurumların birbiri ile yarışmaması gerektiğini vurgulayan Yıldız, "Ancak bazı gerçeklikler bilinmeli. 2003-2024 yıllarında DSİ 52 milyarlık yatırım yaptı. 7 tane içme suyunu biz İZSU'ya devrettik. Merkezi hükümetin yaptığı yatırımlar sayesinde İZSU'nun geliri oldu. Opera Binasının neden durduğunu konuşmak yerine, bu sene bitiriyoruz denmesini arzu ederdim. 4. faz tartışmasıyla geçen meclisler yerine keşke 9 yıl önce bitirmiş olsaydık. Yağmur suyu meselelerini tartışırdık keşke o zaman başlasaydık da bir noktaya gelseydi. Büyükşehir'in öyle bir karnesi var ki... Başkan 'ben yeni seçildim, ilk bütçem ve vaatlerim var' diyorsunuz. Saygı duyarım ancak grubunuz sadece siyaset olsun diye eleştiri tufanına başlarlarsa biz 25 yıllık CHP'nin yönettiği bu kentin dağ gibi sorunlarına madde madde gireriz" dedi.

ŞAPKADAN TAVŞAN MI ÇIKARACAĞIZ?

Kültürpark üzerinden eleştirilerine devam eden Yıldız, "Kitapçıkta Kültürpark ile ilgili başlık var ama para yok. Kültürpark'ın yenilenmesi başlığımız var ayırdığımız kaynak sıfır. Memnuniyet hedefi de yüzde 100. Yıktığımız binalar ve Göl Gazinosu gibi yapılan harabeleri var ancak memnuniyeti yüzde 100 hedeflemişiz. Nasıl yapacağız? Şapkadan tavşan mı çıkaracağız?" ifadelerine yer verdi.

SÜT KUZUSU'NDAN TASARRUF!

Süt Kuzusu Projesi'nde tasarrufa gidildiğini iddia eden Yıldız, "Süt kuzusu projesi Aziz Bey'in kente bıraktığı önemli bir değer. Burada tasarrufa mı gittiniz? Bu projeye 252 milyon TL ayırmışsınız. Geçtiğimiz ay ihale yapmıştınız sonra iptal ettiniz. O zaman aldığınız ihale bedeli 120 milyon TL civarında yani 3 ton süt. Bizim 10 milyon litre verdiğiniz zaman 3 milyon litrelik ihaleyi düşündüğünüzde bu para 4 ya da 5 milyon litre yapıyor. Geçtiğimiz yıllara yöre yüzde 51'lik düşüş var. Artık sadece sosyal hizmetlerin belirlediklerine verilecek deniyor. Bu düşüş de ispat. Böyle bir kararınız varsa başka bütçelerden bu projeye aktarın. Yanlıştan dönün" diye konuştu.

TANITIMA 712 MİLYON

Tanıtıma ayrılan paraya tepki gösteren Yıldız, "Belediyenin basın yayın ve tanıtıma ayırdığı rakam 712 milyon TL. Bu rakam yerel basını bakımından eşit kullanılır. Ancak kentsel dönüşüme 350 milyon ayırdığınız, süt kuzusunda tasarrufa gittiğiniz bir yerde hangi tanıtıma 712 milyon ayırdınız? Kabaca hesap yaptığım zaman biz bütçemizin yüzde 3'ünü kentsel dönüşüme direkt ayırsaydık ayni Ege Şehir Planlamaları A.Ş'ye arsamızı vermeseydik bu kaynak 2,750 milyon TL'dir. Biz orada bin konut inşa ederiz. 2 yılda bütçenizde yüzde 3'lük bir kalemi ayırsaydık. 2 bin konutu çok rahat üretebilecektik. Sadece belediye çalışanlarımıza 2 bin konutu uygun koşullarla verseydik oradan elde ettiğimiz kaynakla Menemen bölgesinde çok rahat 10 bin konut inşa edersiniz. Biz ne yapıyoruz. Bütçe ayırmıyoruz. Dostlar alışverişte görsün adı altında 200 milyon lira sermaye gideri ayırıyoruz. Milyonlarca değeri olan arazilerimizi Ege Şehir Planlamalarına aynı sermaye yapıyoruz. Milyarlarca lira aktararak şans tanınmaz. Biz geçen dönem şans verdik. Önce aldıklarını tamamlasınlar, sonra tüm arazileri verelim. 60 dönümü ne yaptığını açıklamayan şirkete biz 490 dönüm devrettik. Ben bundan rahatsızlık duyuyorum. Ortada bir model dahi yok. Bizi ister politik bulun ister bulmayın. Biz samimiyetle dile getiriyoruz" dedi.

TEDİRGİN OLUYORUZ

CHP Grup Başkanvekili Zafer Levent Yıldır, “Otoyol risk mi risk. 22 yıllık iktidarın sonunda siz bir imalat yapmaya başladığınızda biz iğreti oluyoruz, kaça yapılacak diye. İzmir İstanbul otoyolu için 2,5 milyara yapılacakken 11 milyara nasıl mal olduğunu tartıştı insanlar. Şehir Plancılığı açısından da engellemek gerekir, otoyol mu raylı sitem mi, yoksa deniz yolu mu sürdürülebilir işti, bunları tartışmadık. Risk de olmayabilir ama yanan bir yer olduğunda oraya ne izni verileceği, kime tahsil edileceği, yol yapıldığında cebimizden kaç paranın çıkacağı konusunda tedirgin oluyoruz” dedi.

DSİ AÇISINDAN BÜYÜK YATIRIM DEĞİL

“Süt kuzusunda bir sorun yok” diyen Yıldır, “Belediye istediğine vermeyecek, kriterler saptanmaya çalışılıyor. Amacı dışında kullanılmaması için önlemlerden bahsedebiliriz. Etkinliklerin fiyatları konusunda epey konuşuldu. Atmaca Armutlu ve Ansızca Barajları ufak barajlar, İzmir’in 5 günlük su ihtiyacını karşılayabilecek barajlar, bu da takdir edilir ama Armutlu henüz plan aşamasında, diğeri ise 1 günlük suyu karşılayacak baraj. DSİ açasından büyük bir yatırım değil” ifadelerini kullandı.

YÜZDE YÜZ VERİMLİ KULLANILACAK

Yıldır, “Bu bütçe 91 milyar Büyükşehrin yükümlülükleri için yeterli anlamında kullanılmadı. Yüzde 100 verimli kullanılacak anlamında beklentiyi karşılamaktan bahsediyoruz, yoksa ihtiyaçlar için çok daha yüksek olması gerekir” diye konuştu.

REKLAM BÜTÇESİ DEĞİL!

Eleştirilere yanıt veren Büyükşehir Belediye Başkanı Tugay ise, " Sorunları çok olan bir şehrin bütçesini yapmak kolay değil. İlk başta 160’lık bir milyar rakam çıktı. Belediyemiz çalışmak istiyor. Ama hayatın gerçekleri var, her ay belediyemize gelen para belli, ülkemizin ekonomik açıdan riskler taşıdığı belli. Çok istesek de her şeye gönlümüzün istediği kadar para ayıramıyoruz, öncelikli problemlere yöneliyoruz. İzmir’de körfez, altyapı, trafik, ulaşım, kentsel dönüşüm çalışmaları bizim için öncelikli. Buca Metrosu, tünelle ilgili çok ciddi bir bütçe ayırdık. Basın yayın bütçesindeki rakamın içinde HİM de dahil personel ücretlerini de kapsıyor. O rakam reklam bütçesi değil. Toplu ulaşımı ESHOT bazlı planlarken, bir sürü yeni talep var, talepleri karşılayacak şekilde yeni hatlar konması lazım" dedi.

HAYALET YATIRIMLAR

Az para ile çok hizmet anlayışını anlatan Başkan Tugay, "Ben ve arkadaşlarımın bu dönemdeki maharetinin ne olacağını soruyorsanız, şu olacak; biz az parayla az kaynakla çok iş yapan insanlar olacağız. Ben böyle bir iddiayı Karşıyaka'da da ortaya koydum. O bir türlü görünmeyen hayalet yatırımlara baktığınız zaman belediyenin mali durumu ortadaydı, pandemi, deprem ortadaydı. Başlangıç ve bitiş arasındaki durum da ortadaydı. Bunlara rağmen o yatırımlar nasıl yapıldı diye sormanız lazım. Şapkadan tavşan çıkardığımız birçok şey yaptık. Mutfak sanatları merkezi Türkiye'de tek. STK yerleşmesini mi söyleyeyim? Yeni açılan yurtlar, anaokulları birçok şey. Bu dönemde de yakıt, elektrik, su giderimizi azaltalım diye birim kurduk. Bu anlayışı tüm alanlarda devam ettireceğiz. Kiralardan uzaklaşacağız. Lüksten kaçınacağız. Projelerimizin karşılık bulanacağına eminiz. Göreve gelişimizden beri 20 hat tanımladık. 10 bin 930 durağımız var. Bu durakların bakımı bile ciddi bir iş. 2024 yılında 138 otobüsü baştan sona yeniledik. İZTAŞIT halktan talep görüyor. Bayındır ve Beydağ Ocak ayından itibaren sisteme katılacak. 

TRAFİK SORUNU İÇİN 30-40 PROJE 

Geçen yıla göre Büyükşehir bütçe oranında yüzde 60 artış olduğuna dikkat çeken Tugay, "Yatırımlar için yüzde 34 ayrıldı. 31,3 milyar TL'ye denk geliyor. Pek çok şey var konuşulacak ama 1 milyar kamulaştırma ücreti var. Ulaşım bizim için önemli proje. Ulaşım master planı çalışması önümüzdeki sene bitecek. Sürdürülebilir plan da tamamlanacak. Dış destekli projeleri devreye alabileceğimizi ve bisiklet yolları ile ilgili hızlı atılım yapacağız. Limanda kesilen bisiklet yolunun projesi hazırlandı. Kordon'daki bisiklet yoluna bağlanacak. Köprülü geçiş bizi zorlayacak ama ayakları sağlıklı değil dediğiniz proje önümüzdeki yıl başlayacak. Bağlantı yollarını önemsiyoruz. Ege Mahallesi köprülü geçiş için proje hazırlanıyor. 40 tane yol projesi çıkar. Önümüzdeki yıl pek çok şey başlayacak" dedi.