Sayıştay Tire’de ‘Kayıt’ detayı: Kayıtlar satış üzerinden yapıldı!

Sayıştay Dairesi Başkanlığı İzmir Büyükşehir Belediyesi ve ilçe belediyelerine yönelik raporlarını açıkladı. Açıklanan raporda Tire Belediyesine yönelik 10’larca bulguya yer verildi. Raporda Tire Belediye’nin taşınmazlar, iş makineleri ve araçların kayıtlı değerleri yerine satış bedelleri üzerinden kayıtlardan çıkarıldıkları ifade edildi.

KAYIT DEĞERİ YERİNE SATIŞ BEDELİ ÜZERİNDEN SATIŞ

Tire Belediyesine ait satış işlemine konu olan taşınmazlar, iş makineleri ve araçların kayıtlı değerleri yerine satış bedelleri üzerinden kayıtlardan çıkarıldıkları raporda yer aldı. Raporda konu ile ilgili olarak, “İdare tarafından 2023 yılı içerisinde satışı gerçekleştirilen arsa ve arazi, iş makineleri ve araçlara ilişkin yapılan tespitte; - -Satışı gerçekleştirilen 19 adet arsa ve arazinin 250 Arsa ve Araziler Hesabındaki kayıtlı değerinin 421.709,33 TL, taşınmazların satış tutarının 60.915.000,00 TL olduğu, - Satışı gerçekleştirilen 4 adet iş makinesinin 253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabındaki kayıtlı değerinin 175.052,59 TL, iş makinelerinin satış tutarının 2.385.000,00 TL olduğu, - Satışı gerçekleştirilen 3 adet taşıtın 254 Taşıtlar Hesabındaki kayıtlı değerinin 357.451,00 TL, taşıtların satış bedelinin 2.906.000,00 TL olduğu ve söz konusu duran varlıkların kayıtlardan satış bedelleri üzerinden çıkarıldıkları tespit edilmiştir. Bu durum mali tablolarda 250 Arsa ve Araziler Hesabı, 253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı, 254 Taşıtlar Hesabı ile 600 Gelirler Hesaplarının hatalı bilgi içermesine sebebiyet vermiştir” denildi.

YATIRIM GELİRLERİ GİDER OLARAK GÖSTERİLDİ

Raporda, yapım süresi boyunca yapılmakta olan yatırımlar hesabında muhasebeleştirilen tutarların, yatırım tamamlandıktan sonra ilgili varlık hesaplarına aktarılmayarak giderleştirildiği ise dikkat çekti. Raporda,

“Yapılan incelemede; İdare tarafından yapımı tamamlandıktan sonra 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabının alacaklandırılıp, ilgili varlık hesabının borçlandırılması suretiyle muhasebe kayıtlarında izlenmesi gereken bir kısım yapım işlerinin, 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı’ndan çıkışı yapılarak 630 Giderler Hesabında muhasebeleştirildiği tespit edilmiştir. Söz konusu hatalı muhasebe işlemi nedeniyle idarenin 2023 yılı dönem sonu kayıtlarında 25 Maddi Duran Varlıklar hesap grubu 6.976.174,51 TL eksik, 2023 yılı Faaliyet Sonuçları Tablosuna ilişkin kayıtlarda 630 Giderler Hesabı 6.976.174,51 TL fazla tutarda yer almaktadır. Ayrıca dönem sonu kapanış işlemleri sonucunda 630 Giderler Hesabının bakiyesi, 690 Faaliyet Sonuçları Hesabının borç tarafında muhasebeleştirildiğinden, 690 Faaliyet Sonuçları Hesabı da 6.976.174,51 TL eksik tutarda yer almaktadır” ifadeleri kullanıldı.

AMORTİSMAN AYRILMADI

Bazı duran varlık hesaplarının birikmiş amortisman tutarlarının, ilgili duran varlıkların kayıtlı değerinden yüksek olduğu ve varlık grubunda kayıtlı varlık bulunmasına rağmen bazı varlıklar için amortisman ayrılmadığı yine rapora konu oldu. Rapora konu ile ilgili olarak, “252 Binalar Hesabı, 253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı ve 255 Demirbaşlar Hesabındaki kayıtlı maddi duran varlıklar için ayrılan birikmiş amortisman tutarlarının, maddi duran varlıkların kayıtlı değerinden toplam 4.087.598,56 TL fazla olduğu görülmüştür. Diğer yandan aşağıda ayrıntısı gösterilen ve toplam değeri 197.216.322,95 TL olan maddi duran varlıklar için hiç amortisman ayrılmadığı görülmüştür. Netice itibariyle; 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı ile 252 Binalar Hesabı bulunan varlıklar için hiç amortisman ayrılmaması, fazla amortisman ayrılması ve kayıtlarda olmadığı halde amortisman ayrılması mali tablolarda yer alan 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı, 630 Giderler Hesabı ve 590 Dönem Olumlu Faaliyet Sonucu Hesabı’nda hataya neden olunduğundan mali tablolarda yer alan bu hesapların gerçek durumu yansıtmadığı değerlendirilmektedir” denildi.

10 MİLYOLUK ARAZİ KAYITLARA GEÇİRİLMEDİ

Tire Belediyesi’nin, İzmir Büyükşehir Belediyesine devrettiği taşınmazların muhasebe çıkış kayıtlarının yapılmadığı Sayıştay’ın raporuna girdi. Raporda, “İzmir Büyükşehir Belediyesine devredilen arsa ve arazi niteliğinde olup toplam değeri 10.538.034,00 TL, bina niteliğinde olup toplam değeri 275.000,00 TL olan taşınmazların muhasebe kayıtlarından çıkarılmadığı görülmüştür. İdarenin devrettiği taşınmazların mali tablolarda görünmesi nedeniyle 250 Arsa ve Araziler Hesabı ile 252 Binalar hesaplarının hatalı bilgi içermesine yol açmıştır” denildi.

KAMUYA AİT ARAZİLER MUHASEBEYE DAHİL EDİLMEDİ

Belediye tarafından muhtelif kamu kurum ve kuruluşlarına arsa tahsis edildiği ancak bu tahsis işlemlerinin muhasebeleştirilmediği yine Sayıştay kaçamadı. Raporda, “Arsa niteliğindeki 29 taşınmazın İZSU Genel Müdürlüğüne, Emniyet Genel Müdürlüğüne ve Jandarma Genel Komutanlığına tahsis edildiği ancak bu tahsislere ilişkin açıklanan muhasebe kayıtlarının yapılmadığı tespit edilmiştir. İdarenin arsa niteliğindeki taşınmaz tahsislerinin muhasebeleştirilmemesi nedeniyle; mali tablolarda yer alan 250 Arazi ve Arsalar Hesabı, 252 Binalar Hesabı ve 500 Net Değer Hesabı ile amortismana tabi maddi duran varlık için 257 Birikmiş Amortismanlar Hesapları hatalı bilgi içermektedir. Netice itibariyle İdare tarafından kamu kurum ve kuruşlarına tahsis edilen taşınmazların mevzuatında belirtilen şekilde muhasebeleştirilmesi ve mali tabloda gösterilmesi gerekmektedir” ifadeleri kullanıldı.

DEMİRBAŞLAR DA RAPORDA YER ALDI

Belediyenin marangozhanesinde üretilen demirbaşlara ilişkin alınan mal ve malzemeler kullanıldığında giderleştirilmekte, üretilen demirbaşların maliyetine eklenmediği rapora yansıdı. Raporda, “İdarenin marangozhanesinde üretilip hizmet binasında kullanılan ofis mobilyalarının üretimi için malzeme satın alınarak 150 İlk Madde ve Malzemeler Hesabına kaydedilmiştir Söz konusu malzemeler üretim için kullanıldığında ise tutarlar 255 Demirbaşlar Hesabına aktarılmayarak 630 Giderler Hesabı ile giderleştirilmiştir. Dolayısıyla İdare kaynakları kullanılarak üretilen ve halen kurum bünyesinde mevcut bulunan demirbaşlar kayıtlara girmemiştir. Mevcut uygulama nedeniyle İdarenin mali tablolarında yer alan 255 Demirbaşlar Hesabının eksik 630 Giderler Hesabının ise fazla görünmesine yol açılmıştır” denildi.

HURDALAR DA SAYIŞTAY’IN RADARINDA

Tire Belediyesi’nin hurdaya ayrılan taşınırlarının 294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabında izlenmediği yine raporlara yansıdı. Raporda konu ile ilgili olarak, “İdarede hurdaya ayrılan ve “Kayıttan Düşme Teklif ve Onay Tutanağı” düzenlenmiş olan taşınırların 294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabında izlenmeyerek 630 Giderler Hesabı kayıtlardan düşüldüğü tespit edilmiştir. Ekonomik değeri olan hurdaların muhasebe sistemi içerisinde takibinin sağlanmaması İdare açısından risk unsuru barındırmakla beraber mali tablolarda yer alan 294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabının, 299 Birikmiş Amortismanlar Hesabı ve 630 Hesaplarının hatalı bilgi içermesine yol açmaktadır” denildi.

DURAN VARLIKLAR DİREKT GİDER OLRAK GÖSTERİLDİ

Belediyenin bilgisayar yazılımları ve telif hakları ve lisans alımlarını 260 Haklar Hesabında izlemeyip doğrudan giderleştirdiği gözlemlendi. Raporda ise, “Toplam 902.982,26 TL tutarında telif hakları, 366.305,71 TL tutarında bilgisayar yazılımı ve lisans alımlarının 260 Haklar Hesabına kaydedilmeyip doğrudan 630 Giderler Hesabına kaydedildiği tespit edilmiştir. Mevcut uygulama neticesinde İdarenin mali tablolarında yer alan 260 Haklar Hesabı ile 630 Giderler Hesabının toplam 1.269.287,97 TL tutarında hatalı bilgi içermesine sebebiyet verilmiştir” ifadeleri kullanıldı.

KİRALAR ECRİMİSİL İLE UZATILDI

Belediye taşınmazlarının, ihalede belirtilen kira sürelerinin bitmesine rağmen yeniden kiralama ihalesi yapılmadan ecrimisil alınarak kullandırıldığı ve bu yöntemle taşınmazların kira sürelerinin uzattığı yine raporlara yansıdı.

HAKEDİŞLER EKSİK YATIRILDI

Tire Belediyesi’nin 696 sayılı KHK kapsamında belediye şirketinde istihdam edilmeye başlanan işçilere yönelik olarak şirkete ödenmesi gereken hakedişler SGK primleri, vergi tutarları, genel giderler ve yüklenici karı kadar eksik ödenmekte, dolayısıyla şirket yükümlülükleri ilgili kurumlara zamanında ödenemeyerek birikmekte ve bunun sonucunda faiz ve gecikme cezalarıyla ödediği rapora yansıdı.

CBS KURULMADI

Coğrafi ve Kent Bilgi Sistemi, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nda belediyelerin görev ve sorumlulukları arasında sayılan Coğrafi ve Kent Bilgi Sistemi (CBS) kurulmadığı rapora konu oldu.

RUHSATLAR ALINMADI

Belediyenin yetki ve görev sınırları içinde işyeri açma ve çalışma ruhsatı olmaksızın faaliyette bulunan işletmelerin olduğu ve buna bağlı olarak da İdarenin, işyeri açma izni harcı geliri kaybına uğradığı rapora yansıdı.

TEMİZLİK VERGİSİ ALINMIYOR

Belediye sınırları içerisinde faaliyet gösteren işyerlerinin bir kısmına ait Çevre Temizlik Vergisi mükellefiyetinin bulunmadığı raporda gözlemlendi.

VEREM SAVAŞ DERNEĞİ’NE EKSİK BÜTÇE

Eğlence vergisi paylarından ayrılı Verem Savaş Derneği’ne gönderilmesi gereken tutarların aktarılmadığı tespit edildi.

PAZAR YERLERİ VERGİSİ ALINMADI

Belediye tarafından pazar yeri tahsis ücreti tahsilatının yapılmadığı rapora yansıdı.

GECEKONDU FONU İÇİN AYRI BİR HESAP AÇILMADI

Gecekondu Fonu kapsamında gelen paraların ayrı bir banka hesabının açılmadığı yine rapora yansıdı.

YILLIK İZİNER USULE GÖRE KULLANDIRILMADI

Belediye bünyesinde çalışan işçilerin sosyal hakları olan yıllık ücretli izinlerinin zamanında düzenli olarak kullandırılmadığı ve bu nedenle birikmiş yıllık izin sürelerinin bulunduğu rapora yansıdı.

FAZLA MESAİ SINIRI AŞILDI

Belediyede görevli bazı işçilere 4857 sayılı İş Kanunu’na aykırı olarak bir yıl içerisinde iki yüz yetmiş saati aşacak şekilde fazla çalışma yaptırıldığı rapora konu oldu.

SDT’DE KAPSAM DIŞINA ÇIKILDI

Kamu görevlilerinin geneline yönelik 2023 ve 2024 yıllarını kapsayan toplu sözleşmeye istinaden Belediye ile ilgili sendika arasında imza altına alınan sosyal denge sözleşmesine, konusu dışında hükümlerin konulduğu raporda yer aldı.

KAMULAŞTIRMALAR BİLDİRİLMEDİ

Belediye sınırları içerisinde yapılmış olan kamulaştırmaların tapu idaresi tarafından belediye bildirilmediği, belediye tarafından da herhangi bir bilgi talebinde bulunulmadığı Sayıştay’a takıldı. Rapor ile ilgili olarak, “İlçe sınırları içerisinde diğer kurumlar tarafından yapılan kamulaştırmaların İdareye bildirilmediği tespit edilmiştir. Kamulaştırma işlemlerinin, mevzuat gereği ilgili belediyeye bildirilmemiş olması durumunda, gayrimenkule ilişkin daha önceden beyanname verilip verilmediği, emlak vergisi ödenip ödenmediği bilinmediğinden bu hatanın düzeltilmeden devam edeceği; gayrimenkule ilişkin daha önceden gelen emlak vergisi borçlarının bulunup bulunmadığı bilinmediğinden herhangi bir düzeltme işlemi yapılamayacağı; ek emlak vergisinin beyan edilmediği ve bildirim yapılmamış olduğundan bu hatanın düzeltilmeden devam edeceği; eski malik adına vergi tahakkuku yapılmaya devam edeceği; bildirim yapılmamış olduğundan bu hatalar sonucu ortaya çıkan emlak vergisi kaybından kamulaştırmayı yapmış olan kamu idaresinin de müteselsil sorumluluğunun devam edeceği açıktır. Tapu idaresinin özellikle Kamulaştırma Kanunu ve Emlak Vergisi Kanunu kapsamındaki işlemler konusunda ilgili belediyeleri bilgilendirmesi; ilgili mevzuatı çerçevesinde veri paylaşımı sağlaması; bu bilgilendirme ve paylaşımın TAKBİS sistemi kapsamında gerekli teknolojik altyapı kullanılarak sistemli ve zamanlı olması; Belediye tarafından bilgilendirme ve paylaşım takibinin yapılarak emlak vergisi gelirlerinin ve mali tablolarının güvenceye kavuşturulması gerekmektedir” denildi.