Binlerce Hıristiyan Yalvaç’a akın etti

Isparta’nın Yalvaç ilçesinde yer alan Pisidia Antiokheia Antik Kenti’ndeki St. Paul Kilisesi, hacı olmak isteyen binlerce Hıristiyan akın etti. Hıristiyan dünyasının hac merkezi olarak kabul ettiği kilise, 2024 yılında 40 bin Hıristiyan ziyaretçiyi ağırladı.

İlçenin yaklaşık 1 kilometre kuzeydoğusunda yer alan Pisidia Antiokheia Antik Kenti, Orta Anadolu’dan Akdeniz ve Ege bölgelerinin geçiş noktasında, Göller Yöresi’nde bulunuyor. Seleukos Krallığı tarafından milattan önce 285 yılında kurulan kente, Kral Antiokhos’un adı verildi.

Kent, Roma İmparatorluk Dönemi’nde de koloni başkenti olarak stratejik önemini uzun yıllar korudu.

BÖLGENİN TARİHÇESİ

Havari Barnabas ile Aziz Pavlus’un kenti milattan sonra 46 yılında ziyaret etmeleri ve Hıristiyanlığın ilk vaazlarından birini vermelerinden dolayı kentin adı 'Havarilerin Mektupları' bölümünde geçiyor.

Bu bilgiye kapsamında, 1826 yılında kente gelen Papaz Arundel, izlenimlerini 1831 yılında aktardı. Bu tarihten itibaren Hıristiyan dünyasının kente ilgisi ve ziyaretleri başladı.

Osmanlı İmparatorluğundan alınan izinlerle Ramsay tarafından 1908 yılında kentte ilk kazı yapıldı. Bilimsel kazılar ise Robinson başkanlığında Michigan Üniversitesi adına 1924-1927 yılları arasında yapıldı. Amerikalıların yaptığı kazılardan yaklaşık 56 yıl sonra, 1980'li yıllardan itibaren Yalvaç Müze Müdürlüğü başkanlığında kurtarma kazıları gerçekleştirildi.

2008 senesinde Bakanlar Kurulu kararı ile Süleyman Demirel Üniversitesi adına Prof. Dr. Mehmet Özhanlı başkanlığında başlayan bilimsel kazılar devam ediyor. Bakanlığın ve üniversitenin desteğiyle antik kentte 12 ay boyunca kazı çalışmaları düzenleniyor.

4 KİLİSE AÇIĞA ÇIKARILDI

Izgara (Hippodamik) planda kurulmuş olan kentte gerçekleştirilen kazı çalışmaları sonucunda; ana giriş kapısı, Doğu-Batı Caddesi (Decumanus Maximus), tiyatro, Kuzey-Güney Caddesi (Cardo Maximus), Forum, Augustus Tapınağı, Atriumlu ev, Nympheum, Su Kemerleri, Hamam, Palestra gibi imparatorluk dönemine ait yapılar ile Hıristiyanlık dönemine ait 4 kilise ortaya çıktı. St. Paul Kilisesi, turizmde kentin çekim merkezini oluşturuyor.

Kazı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Özhanlı, 'Geleceğe Miras' projesi kapsamında 75 kişilik ekiple soğuk kış günlerinde dahi kazı çalışmalarının devam ettiğini, bu çalışmalarla Doğu- Batı Caddesi’nin kenarındaki portiko ve dükkanların büyük bölümünün açıldığını ve farklı dönemlere ait zengin arkeolojik, epigrafik buluntuların ele geçtiğini belirtti.

BAŞKA BİR ÖRNEK YOK

Antiokheia’nın kutsal alanı olan Men Tapınağı’nın çok önemli bir yere sahip olduğunu belirten Prof. Dr. Özhanlı, antik kentlerin hemen hepsinden heykeller çıkarılabildiğini, ancak Pisidia Antiokheia Antik Kenti’nin diğerlerinden farklı olduğunu ifade etti. Prof. Dr. Özhanlı, Men Tapınağı'nın çok farklı olduğunu belirtti.

Tapınağı çevreleyen 70 metre uzunluğunda, 6 metre yüksekliğindeki temenos duvarının cephesinin tapınak alınlıklı, hilal betimlemeli adak stelleri ile süslendiğini, buna benzer başka bir örneğin olmadığını, bu tür adak stellerinin yoğunlukla Antiokheia’da bulunduğunu kaydeden Prof. Dr. Özhanlı, bin 600 metre yüksekliğindeki dağın zirvesinin tamamının kutsal alan olarak kabul edildiğini belirtti.

Prof. Dr. Özhanlı, "Alanda 750’ye yakın tapınakla ilintili yapılar görülmektedir. Tapınak, milattan sonra 4’üncü yüzyılda yıkılıp, malzemesi kutsal alana inşa edilen kilisede kullanılıyor" diye konuştu.

“ALANDA 750 YAPI TESPİT ETTİK”

Tapınağın ve önündeki kutsal yapıların tamamının ortaya çıkarıldığını ifade eden Prof. Dr. Özhanlı, falcıların, büyücülerin ve ruhların tanrıçası Hekate’nin de kutsal alanda bir tapınağı olduğunu söyledi. Prof. Dr. Özhanlı, açıklamasında şu ifadeleri kullandı:

 “Yapılan çalışmalarla tapınak, tapınağın çevresi ve tanrıça Hekate’nin tapınağı da açığa çıkarıldı. Alanda 750 yapı tespit ettik. Buraya gelen Pagan hacıların 1 ay boyunca içinde kaldıkları çile odalarının kazıları duruyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın ‘Geleceğe Miras Projesi’ ile oradaki stadyumun kazısı ve restorasyonu tamamlanacak ve diğer yapılar da açığa çıkarılacak. Kazılar tamamlandığında Men Tapınağı ve kutsal alan ören yeri statüsü kazanarak, ziyaretçilere açılacak. Böylece hem ilçe için ve hem de ülkemiz için yeni bir kazanç kapısı açılmış olacak. 2008 yılından önce oldukça az kişinin ziyaret ettiği Antiokheia'nın ziyaretçi sayısı, kazı çalışmalarıyla yılda 30-40 bine yükseldi.”