Bu projeyle Karadeniz'de tarihin "kalbine" dalacaklar

Kocaeli'nin Kandıra ilçesinde bulunan Kerpe, Karadeniz'e kıyısı olan bir bölgedir. Helenistik dönemden beri tanınan ve bereketli iklimiyle bilinen Kerpe, Helen dilinde "çanak, çömlek, testi, küp" anlamına gelen "Kalpe" ismiyle öne çıkmaktadır. Tarihi boyunca ticari bir merkez olarak önemini koruyan Kerpe, Roma, Bizans ve Ceneviz dönemlerinde gemilerin uğrak noktası olmuştur. Osmanlı döneminde de Kerpe koyu, İstanbul'un odun, kömür ve tomruk gibi ihtiyaçlarını karşılamak için önemli bir rol oynamıştır.

Kerpe'deki her dönemde canlı ticaret hayatı ile önemli bir rol oynamış olan Antik Kalpe Limanı'na ait mendirek kalıntılarının büyük bir kısmının su altında bulunması, 2020 yılında su altı kazı çalışmalarının başlamasına neden oldu. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'nün izinleriyle yürütülen bu çalışma, Türkiye'nin Karadeniz kıyılarındaki ilk bilimsel sualtı kazısı olma özelliğini taşıyor. Kocaeli Müze Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen bu çalışma büyük ilgiyle karşılandı ve Kerpe'nin tarihine ışık tutacak önemli bulgular ortaya çıkarmayı hedefliyor.

Dalış yaparak kalıntılara ulaşan kazı ekibi, karadan 80 metre uzaklıkta ve 4 metre derinlikte geçmişin izlerine rastladı. Yaklaşık 2 bin metrekarelik bir alana yayılan kalıntılar arasında, milattan önce 4. yüzyıldan milattan sonra 12. yüzyıla kadar uzanan tarihi buluntular bulunuyordu. Ekipler, antik limana ait 2 mendirek parçası ve çok sayıda amfora kalıntısını suyun altından çıkardı. Bu önemli eserler, Kocaeli Arkeoloji Müzesi'nde "Karadeniz'in Sessiz Limanı: Kalpe" adıyla düzenlenen sergiyle tarih meraklılarının ilgisine sunuldu. Müzeye gelen ziyaretçilere, Kocaeli Müze Müdürlüğü Çukurbağ Arkeolojik Kazı Ekibi eşlik ederek, kazılar ve ortaya çıkan tarihi eserler hakkında bilgi veriyor.

Ayrıca, Kocaeli Müze Müdürlüğü tarafından hazırlanan "Kerpe Sualtı Arkeoparkı Projesi", Doğu Marmara Kalkınma Ajansı'nın (MARKA) Destek Programı kapsamında kabul edildi. Bu proje sayesinde Türkiye'de ilk defa gerçek eserlerin sergilendiği bir su altı arkeoparkı oluşturulacak. Böylece turizm potansiyeli artacak olan bölge, aynı zamanda dalış turizmi için de cazip hale gelecek.

Kocaeli Müze Müdürü Serkan Gedük, yaptığı açıklamalarda, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları Müzeler Genel Müdürlüğü'nün izinleri doğrultusunda başlattıkları su altı kazı çalışmalarında önemli eserlere ulaştıklarını belirtti. Elde ettikleri kültür varlıklarını Cumhuriyet'in 100. yılına ithafen Kocaeli Arkeoloji Müzesinde sergilediklerini dile getiren Gedük, "Karadeniz'in Sessiz Limanı: Kalpe" adını verdikleri serginin, bölgedeki su altı tarih zenginliğini vurgulamak amacıyla düzenlendiğini vurguladı.

Serkan Gedük, Kerpe koyunda yürütülen bu çalışmanın Türkiye'nin Karadeniz kıyılarındaki ilk bilimsel sualtı kazısı olduğunu ve bu nedenle büyük önem taşıdığını belirterek, "Bu çalışma, Karadeniz'in Antik Çağ'dan Osmanlı dönemine kadar olan ticari ilişkilerini vurgulaması açısından son derece kıymetlidir. Su altı kazıları sırasında ortaya çıkan kültür varlıkları, bu dönemdeki ticari ilişkilerin ve bölgedeki yaşamın izlerini taşımaktadır. Bu çerçevede, müzemizde çıkan kültür varlıklarını kronolojik olarak ve canlandırmalarla sergilemeye çalışıyoruz" dedi.

Gedük, kazı çalışmaları sırasında milattan önce 4. yüzyıldan milattan sonra 12. yüzyıla kadar uzanan tarihi bir kronoloji sağlayan ticari amfora kalıntılarından, kırmızı astarlı seramiklere, kandillere, lüle parçalarına ve Osmanlı dönemine ait çeşitli kültür varlıklarına kadar birçok önemli eserin tespit edildiğini belirtti. Ayrıca, bölgede belirlenen batık kalıntılarıyla birlikte birçok su altı kültürel mirasının keşfedildiğini vurguladı.

Müze Müdürü Serkan Gedük, kazı çalışmalarının yanı sıra bölgenin turizm potansiyelini artırmayı da amaçladıklarını belirterek, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile Doğu Marmara Kalkınma Ajansı'nın desteğiyle "Kerpe Sualtı Arkeoparkı Projesi"nin hayata geçirileceğini açıkladı. Bu pilot projeyle, bölgenin 2024 yılı içinde tamamlanması hedefleniyor. Gedük, projenin bölgenin özellikle dalış turizmine açılmasını sağlayacağını vurgulayarak, su altı kültürel mirasına ve dalış turizmine olan ilginin artmasıyla birlikte Karadeniz'e yapılan dalışların sayısının da artacağını belirtti. Aynı zamanda, bölgenin sadece dalış turizmi değil, aynı zamanda kültürel miras açısından da önemli bir destinasyon haline gelmesinin hedeflendiğini ifade etti.

6. sınıf öğrencisi Alper Er, müzedeki tarihi eserleri inceleyerek müzenin güzelliğinden etkilendiğini belirterek, özellikle su altı bölümünü beğendiğini ifade etti. Suyun altından çıkarılan eserleri hayranlıkla inceleyen Aybüke Binci ise müzenin gezip görmesiyle çok güzel bir etki bıraktığını söyledi. Çıkarılan eşyaların ilgisini çektiğini belirten Binci, bölgenin deniz çevresinde olması ve bu serginin yapılmasının da hoş bir detay olduğunu dile getirdi. Ayrıca, bu tür çalışmaların yapılmasının ve bu eserlerin görülmesinin kendisine onur verdiğini ifade etti.