Regl yoksulluğu derinleşiyor: ‘Ücretsiz dağıtılmalı’ çağrısı

ÇAĞLA GENİŞ-ÖZEL HABER
Ekonomik krizle birlikte daha da artan yoksulluk tablosundan en çok etkilenen kesimlerin başında kadınlar geliyor. Kadın yoksulluğunu derinleştiren önemli bir faktör de regl dönemlerinde kullanmak zorunda oldukları hijyen malzemelerinin fahiş fiyatlarla satılması. Ekonomik sebeplerle menstrüel ürünlere erişemeyen kadınlar kumaş parçaları, gazete kağıdı hatta yapraklarla regl dönemlerini geçirmeye çalışırken, kız çocukları ise okula gidemiyor. Kadınların asıl talebi menstrüel ürünlere ücretsiz erişebilmekken, geçtiğimiz haftalarda hijyen malzemelerine uygulanan KDV oranlarının arttırılması tepki çekti. Önce Çocuklar ve Kadınlar Derneği’nden Evrim Gökçe, “Çağrımız regl ürünlerinin ihtiyacı olan herkese ücretsiz dağıtılması. Sağlık Bakanlığı, talep eden her kadına aile sağlığı merkezleri ve eczaneler aracılığıyla her ay ücretsiz hijyenik ped sağlamalı” talebini yineledi.

ÜRÜNLERİN İSMİ YASAKLI GİBİ
Son vergi zamlarıyla birlikte hijyen ürünlerinin KDV oranlarındaki artışın menstrüel ürünleri de etkilemesine rağmen kamuoyu ile paylaşılan listelerde hijyenik ped ve tampon gibi ifadelerin kullanılmamasını eleştiren Gökçe, “Mart ayında yapılan KDV indirimiyle, menstrüel ürünlerdeki vergi oranı yüzde 18’den 8’e düşürülmüştü. Temmuz ayındaki vergi zammı ise hijyen ürünlerindeki yüzde 8’lik vergiyi 10’a çekti. Biz dernek olarak oturup Resmi Gazete kararını inceledik. Kadınların regl döneminde kullandığı hijyen ürünlerinin bahsi geçmiyor. Bu birkaç sebepten olabilir. Birincisi bu ürünlerin ismi zaten yasaklı gibi. Kadın bedeni ve sağlığıyla ilgili bir yanı olması, ürünün kendisini de ayıplı hale getiriyor. İkincisi, bu ürünlerdeki KDV oranı hem dünyada hem Türkiye’de kadın mücadelesinin konusu oldu son yıllarda. Örneğiz; biz dernek olarak bu ürünlerin kamusal sağlık hakkı kapsamında ücretsiz dağıtılmasını talep ettik. Sağlık Bakanlığı talep eden her kadına ücretsiz sağlamalı, Ticaret bakanlığı da tavan fiyat uygulamasına geçmeli dedik. Bu amaçla CİMER’e yazılar yazdık, lakin her başvurumuza ayrı abuklukta yanıtlar verildi. Şimdi kamuoyunda bu ürünlere yansıyan KDV zammı hususunu yansıtmak istemiyor olabilirler, genellikle hiçbir yerden görmedikleri direnci, kadınlar tarafından gördükleri için. Bu ürünler de KDV zammından etkilendi, şimdi öncekinden yüksek bir KDV ile satışta, yıldırım gibi gelen zamları düşündüğünüzde ise Mart 2023’e nazaran çok daha pahalı durumda” dedi.

KAVGA ETMEMİZ GEREKİYOR
Kadınlar menstrüel ürünlerdeki KDV oranlarının sıfıra inmesi için mücadele ederken, bu oranın arttırılmasına isyan eden Gökçe, “Daha fazla mücadele etmek gerekiyor.  Bugünlerde artık hiçbir şeyi saf analizle göğüsleyemezmişiz gibi hissediyoruz. Kavga etmemiz gerekiyor. Kavga tek başına verilmiyor, nerede yaşıyor nerede hayatla bağ kuruyorsak, orada örgütleneceğiz. Tabii ki kadınlara dönük açıktan bir diş bileme de var bu kararlarda. Gerici iktidarın başını en sürekli biçimde ağrıtanlar kadınlar oldu. Kendi aralarında, hakkımızda kötü sıfatlar kullanarak ‘oh olsun’ dediklerine eminiz” ifadelerini kullandı.

KIZ ÇOCUKLARI OKULA GİDEMİYOR
Maliyetlerin daha da artmasının zaten var olan regl yoksulluğunu daha da derinleştireceğini kaydeden Gökçe, “Regl olan 14 yaşında bir kız çocuğunu düşünün. Babası işsiz, annesi ev temizliğine gidiyor olsun. Aylık gelirleri anne her gün temizliğe gitse dahi 15 bin TL kadardır. Anne de regl oluyor. Her ay en az 4 kutu hijyenik pede ihtiyaç duyarlar. Yaklaşık 400 TL’dir ürünlerin bedeli ve toplam gelirin içindeki payı büyüktür. Yoksul olmayanlar yoksulluğu hayal de edemiyor. Ped bulamayan bir kız çocuğunun okulda yaşayacağı bunaltıyı, utancı, belki bu sebeple her ay birkaç gün okula gidemeyeceğini hatırlatalım. Evet hijyenik pede ulaşamamak kız çocuklarının okulsuzlaşmasının da sebebi olabilmektedir. Diğer yandan regl döneminde hijyen ürününe erişememek bakteriyel enfeksiyonlara kapı aralar, sağlık açısından da risklidir. Tarım işçisi kadınların pede erişemedikleri için yaprak kullandığını biliyorlar mı acaba? O yaprakların daha emici olması için içine toprak doldurduklarını peki? Dünyada bu denli zenginlik birikmişken regl yoksulluğu diye bir şeyin olması çıldırtıcı. Bir tarafta sonsuz ürün ve geniş bir pazar var, regl külotundan menstrüel kabına, regl döneminde içilen çaylardan vitaminlere uzanıyor. Diğer yanda tarladaki kadının durumu dediğimiz gibi. İnsanlık bu sorunu çözeli uzun yıllar olmuştu, bu saçmalığı kabul etmemeliyiz” diye konuştu.

ÜCRETSİZ DAĞITILMALI
Menstrüel ürünlerin ihtiyacı olan herkese ücretsiz dağıtılması gerektiğini vurgulayan Gökçe, “Çağrımız regl ürünlerinin ihtiyacı olan herkese ücretsiz dağıtılması. Sağlık Bakanlığı, talep eden her kadına aile sağlığı merkezleri ve eczaneler aracılığıyla her ay ücretsiz hijyenik ped sağlamalı. Emin olun tüm ülkenin kadınları bir olup kanasak, affettikleri tek bir patronun vergi borcu kadar maliyetimiz olmaz. Bizi Resmi Gazete’den KDV oranı kovalamakla daha fazla uğraştırmasınlar. Nüfuslarını borçlu oldukları, tüm bakım yükünü omuzlarına bıraktıkları kadınların, hijyenik pedlerini karşılamak zorundalar” vurgusu yaptı.