“Küresel ısınma; sağlığımızı, ekonomimizi, doğal kaynaklarımızı ve çocuklarımızın geleceğini tehdit ediyor. Harekete geçmemiz gerektiği açık.” Eliot Spitzer

Bilindiği gibi beynimizin kıvrımlı kısmı olan Korteks; ayarlayıcı, kontrol edici, denetleyici, düzenleyici bölgesidir. Bu alan eğitim, bilinçlenme, sanatla ve bilimle uğraşma, soyut ve istatistiksel düşünme, verileri değerlendirme de tam yetkilidir. Peki neden korteksimiz dünyamızın kirlenmesine, “Küresel Isı Artışı” nedeniyle, giderek hepimizin sıcaklardan kavrulmasına müdahale edemedi de saldırı ve korku merkezimiz olan, yanlış olarak ilkel beyin olarak adlandırılan, aslında son derece yetkin olan “Amigdala’ya” sahayı bıraktı? Gelin korteksimizi çalıştırarak bu sorunun yanıtını yine sorulu yanıtlı irdelemeye çalışalım…

2023 yılında “dünya küresel ortalama sıcaklık” kaç derece civarında olmuştur?

Dünyada ortalama sıcaklıklar aynı hafta içerisinde üç kez üst üste rekor kırarken, küresel ortalama sıcaklığın 17.23°C olduğu, 6 Temmuz 2023 tarihi kaydedilen en sıcak gün olarak kayıtlara geçmiştir…

İklim değişikliklerinin bir sonucu olarak oluşan aşırı sıcaklıklar yaz mevsimlerinin temel özelliği olup, ölümleri arttırmış mıdır?

İklim değişikliğinin bir sonucu olarak oluşan aşırı sıcaklıklar, dünya çapında yaz mevsimlerinin kalıcı bir özelliği haline gelerek, çok sayıda ölüme neden oluşturmuştur. Ekosistemlerimizi sonsuza dek etkilemeye devam etmektedir…

Enerji elde etmek için kullanılan fosil ve benzeri yakıtların küresel ısınmada etkileri nelerdir?

Enerji elde etmek için fosil yakıt kullanılması, araç egzoz salınımı, yoğun endüstriyel tarım faaliyetleri gibi insan aktiviteleriyle atmosfere salınan karbondioksit (CO2) ve diğer gazlar dünyanın üzerinde tıpkı sera gibi bir örtü oluşturarak, altında kalan alanın ısınmasına neden olmaktadır…

Sera gazları nedir? Etkileri nasıl olmaktadır?

Yukarıda anlattığımız ve CO2 oluşturan bu gazlara bu etkilerinden dolayı sera gazı adı verilmektedir. Atmosferde zamanla biriken sera gazları dünya sıcaklığının yükselmesine ve beraberinde rüzgâr, nem ve ısı döngüsünde değişiklikler ile aşırı hava olaylarına yol açmaktadır...

Sera gazlarının yaptığı ısınma etkisinin sonuçları nelerdir?

Bu ısınma, kentlerde yoğun betonlaşmayla birlikte ısı emici olan toprak ve yeşil alanların azalması, binalarda kullanılan ısı tutucu malzemeler nedeniyle daha yoğun yaşanmakta olup, bu nedenlerle kentsel ısı adaları oluşmaktadır...

Enerji kullanımından doğan ısının ne gibi etkileri olmaktadır?

Enerji kullanımından açığa çıkan ısı da kentsel ısı adası oluşumunun bir diğer nedenidir. Bu nedenle kentlerde yaşayanlar çok daha büyük risk altındadır diyebiliriz...

İnsanların rahat yaşayabildikleri hava sıcaklığı konusunda ne söylenebilir?

Genellikle insanların hayatlarını rahat bir biçimde sürdürebildikleri hava sıcaklığı; 17°C ile 31°C arasındadır...

Aşırı sıcaklık artışının etkileri nelerdir?

Aşırı sıcaklık artışının insan sağlığı üzerine ciddi olumsuz etkileri olmaktadır. Sıcak çarpması, ısı senkopu, ısı krampları gibi sıcakla doğrudan ilişkili bir dizi hastalığa neden olabileceğini unutmayalım. Ancak asıl tehlike aşırı sıcakların mevcut kronik hastalıkların kontrolünü zorlaştırarak, bu tür hastalıkların ağırlaşmasına, dolayısıyla hastane başvurularının artmasına, hatta ölümlere neden olmasıdır...

Aşırı sıcaklardan en çok etkilenen gruplar kimlerdir?

Yaşlı bireyler, küçük çocuklar ve bebekler, hamileler, kronik hastalığı olanlar ve açıkta çalışanlar daha fazla risk altındadır...

2022 yılında aşırı sıcaklıklar nedeniyle Avrupa’da oluşan ölümler konusunda neler söylenebilir?

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) 2022 yılında Avrupa’da en az 15 bin kişinin hayatını aşırı sıcaklar nedeniyle kaybettiğini açıklamıştır…

Aşırı sıcakların bu yaz ABD’de etkileri konusunda neler söylenebilir?

Aşırı sıcakların bu yaz ABD’de sağlık hizmetleriyle ilgili maliyetlerde 1 milyar dolar artış yaratacağı, artan vücut ısısıyla ilgili koşullar nedeniyle yaklaşık 235.000 acil servis başvurusuna ve 56.000’den fazla hastane yatışına yol açacağı öngörülmektedir...

Aşırı sıcakların ülkemizdeki etkileri konusunda neler söyleyebiliriz?

Aşırı sıcaklar açısından coğrafik konumu nedeniyle hayli risk altında olan ülkemizde, halkımızın bu duruma hazırlıklı olması ve toplumsal önlemlerin acilen alınması çok önemlidir. Bu noktada erken uyarı sistemlerinin oluşturulması, koruyucu önlemlerin alınması, uyum stratejilerinin geliştirilmesinde Sağlık Bakanlığı ve diğer ilgili kurumlara önemli görevler düşmektedir. Bu konuda acilen “Sıcak Sağlık Eylem Planına” gereksinim vardır. Küresel sıcaklıkların sanayi öncesi seviyelere göre 1,5°C’den fazla artmasına izin vermek, dünyanın birçok yerinde yaz sıcağını dayanılmaz hale getirebilir. Bu seviyeyi +1,5°C’nin altında olacak şekilde sınırlandıran “Paris İklim Anlaşması” hedefine ulaşmak, oluşacak zararları önlemede ülkemizin ve tüm dünya ülkelerinin birinci önceliği olmalıdır. Maalesef bir of çeksek de çekmesek de dağlar yıkılmaya zaten başlamış, Irmaklar kurumuştur. Maalesef Uzaktan bakar el olduk. Yüreğimize hançer sokulmuş, haberimiz olmamış…

Sözlerimi fazla uzatmadan, Ahmet Gazi Ayhan Ustamızın güzel bir türküsü ile bitirip, içimizi soğutalım. Ne dersiniz? Gerçi türkümüzde geçen Posta Günü de kalmadı. Her şeyimiz dijital oldu. Yapay zeka bakalım dünyanın cayır cayır yanmasına ne diyecek?

Bir Of Çeksem Karşı Ki Dağlar Yıkılır

Bugün Posta Günü Canım Sıkılır

Ellerin Mektubu Gelmiş Okunur

Benim Yüreğime Hançer Sokulur

Şu Karşı Ki Dağda Bir Top Kar İdim

Yağmur Yağdı Ilgıt Ilgıt Eridim

Evvel Yarin Sevdiği De Ben İdim

Şimdi Uzaklardan Bakan El Oldum

Sevgilerimle…