“Oyunu seven saysın!”

NEŞE YAVUZ-Öncelikle "Oy ve Ötesi" nedir bunu öğrenelim…

Oy ve Ötesi, 30 Mart Yerel Seçimlerinden önce faaliyete geçen, gönüllü sandık müşahiti organizasyonu yapan bir sivil toplum kuruluşu. Seçim sürecinin şeffaflığını ve güvenilirliğini arttırmak için, her türlü siyasi partilerden ve oluşumlardan tamamen bağımsız olarak çalışıyoruz. Gönüllülerimizi 45 ilde seçim merkezlerine sandık sorumlusu olarak yerleştirip yasa ve mevzuatlar konusunda eğitiyoruz. Böylece gönüllülerimiz seçim günü sandıkların kurulmasından seçimin bitişine kadarki tüm süreci gözlemleme fırsatı buluyor. Günün sonunda da gönüllülerimizin sandık başında edindiği ıslak imzalı tutanakları elektronik ortamda YSK sonuçlarıyla karşılaştırarak olası hataların önüne geçmeye çalışıyoruz.

-Bu organizasyonu gerçekleştirmeye nasıl karar verdiniz? Oy sayımlarında usulsüzlük olduğunu düşündüğünüz için mi böyle bir organizasyon kurma ihtiyacı hissettiniz?

Ülkemizde hemen her seçimi birtakım usulsüzlük kaygıları ve iddiaları çevreliyor ve yapılan araştırmalar son 10 yılda bu seçim güvenliğine dair şüphelerin arttığını gösteriyor. Oy ve Ötesi olarak somut verileri öne çıkaran bir anlayışa sahibiz ve bu verileri ciddiye alıyoruz. Hedefimiz olası hataların önüne geçerek halkın iradesinin sandığa doğru yansımasını sağlamak ve vatandaşların anayasal haklarını kullanarak demokrasinin işleyişinde birebir aktif olmasını sağlamak. Demokrasiye olan inancımızı paylaşan 50 binin üstünde gönüllümüzle demokrasinin en önemli sembollerinden birisi olan sandığa olan güveni sağlamayı hedefliyoruz.

-Size "evet bunu yapmalıyız" dedirtecek bir olay mı oldu?

Yukarıda da ifade ettiğimiz gibi tek bir olayın sonucuyla değil, Türkiye’deki seçimlere ilişkin genel algı sebebiyle Oy ve Ötesi ortaya çıktı.

-Nasıl finanse ediyorsunuz bunu?

Oy ve Ötesi bir dernek ve tamamen gönüllülerimizin bağışları ve dernek üyelik ücretleriyle faaliyetlerini finanse ediyor. Kurumsal bağış kabul etmiyoruz.

-Sandık gözetmenliği nedir? Detaylandırabilir misiniz?

Sandık gözetmeni, seçim günü boyunca bir seçim merkezindeki sandığın başında durarak sandıkların kurulmasından oyların sayılmasına kadarki tüm süreç boyunca seçim işlemlerinin yasa ve mevzuata uygun olduğunu denetleyen kişidir. Oy verme işleminin yürütülmesi, kimin hangi sandıkta oy kullanıp kimin kullanamayacağı, yaşlı ve engelli vatandaşların nasıl oy kullanacağı, seçim sonuç tutanaklarının ne şekilde hazırlanacağı gibi çeşitli konulara ilişkin yasa ve mevzuatlara hakim kişiler olarak sandık gözetmenleri, seçim işlemlerinin daha şeffaf ve etkin yürümesine büyük katkı sağlar. Ayrıca gözetmenlerimizin edindiği ıslak imzalı ve mühürlü tutanaklardaki sonuçları YSK sonuçlarıyla karşılaştırarak da oyların elektronik ortama işlenmesindeki olası hataları saptayabiliyoruz.

-Neler öğrendiniz çalışmalarınızdan? Size nasıl tecrübeler kattı?

En önemli tecrübemiz ve kazanımımız farklı inançlardan ve kesimlerden insanların omuz omuza çalışarak birlikte sahip oldukları gücün farkına varması oldu. Sandiklarim.com sitesinden gönüllülerimizin bize geçmiş seçimlerden ilettikleri tecrübelerini okuyabilirsiniz.

-Ne tür hatalar gördünüz? Seçmenlerin en büyük sıkıntısı nedir?

Seçimle ilgili mevzuat ve yasalarla ilgili bilgi eksikliklerinin ciddi sıkıntı ve kafa karışıklığına yol açabildiğini görüyoruz. Yukarıda da bahsettiğimiz oy kullanma yeterliliği, biçimi ve oy sayımıyla alakalı noktalarda hem seçmenler hem de görevliler sıkça yeterli donanıma sahip olmuyor. Çalıştığımız 45 ilin tümünde gerçekleştirdiğimiz eğitimler sayesinde bilinçli, sürece hakim müşahitleri sandık başına ulaştırmaktan dolayı da büyük mutluluk duyuyoruz.

-Seçim günlerinde hiç sıkıntılarla karşılaştınız mı?

Çok ciddi bir sıkıntıyla karşılaşmıyoruz. Gönüllülerimizin tümü yasal hakları çerçevesinde müşahit olarak görev alabiliyorlar, her ilde onlara bu bağlamda yaşayabilecekleri sıkıntılarda destek veren bir avukat ekibimiz de var. Seçim günü boyunca da genel merkezimizde bir çağrı merkezi kuruyoruz, böylece oluşabilecek pürüzler kolaylıkla gideriliyor.

-Nasıl bir Türkiye hayal ediyorsunuz?  

Seçim sürecine güvenin ve demokrasiye inancın tam olduğu, seçmenlerimizin demokrasi tanımımızın yalnızca oy kullanmayı değil kullanılan oyun doğrulukla sandığa yansıdığı bir Türkiye hayal ediyoruz. Bu seçimlerdeki sloganımız “Oyunu seven saysın!”, yani oyumuzu yalnızca kullanıp geçmeyelim, oyumuzun kıymetini bilelim, oyumuzu sayalım, gözetelim istiyoruz. Herkesi www.oyvotesi.org adresinden kayıt olmaya davet ediyoruz.

-Ve son olarak İzmir'deki çalışmalardan ve İzmir seçmeninden bahseder misiniz?

Geçen yılki Cumhurbaşkanlığı seçimlerinden bu yana İzmir’de çalışıyoruz. Oy ve Ötesi İzmir’de yoğun bir ilgi görüyor, katılım ve doluluk oranlarımız oldukça yüksek. Şimdi İzmir’in daha az merkezi alanlarındaki yapılanmamızı da güçlendirmeye çalışıyoruz, daha çok gönüllüye özellikle Aliağa, Bergama, Menderes, Menemen, Ödemiş, Selçuk, Torbalı ilçelerinde ihtiyaç duyuyoruz. Ancak genel tablo bizi elbette son derece mutlu ediyor.

NELER YAPIYORUZ?

45 İLDE GÖNÜLLÜ SİVİL SANDIK GÖZLEMCİLİĞİ

Demokratik süreçlerin pekiştirilmesi ve geliştirilmesinde ilk adım olan adil, güvenilir ve şeffaf seçimler için tarafsız, partiler üstü ve sivil seçim gözlemciliğinin önemine yürekten inanıyoruz. Seçimlerin şeffaf ve kanunlara uygun bir şekilde yapılıp tamamlanabilmesi için gönüllü sandık gözlemci organizasyonumuzu İstanbul, İzmir, Adana, Bursa, Ankara ve Antalya’yı kapsayacak şekilde büyütmüştük. Şimdi sivil seçim gözlemciliğini Türkiye genelinde de yaygınlaştırmak istiyoruz. Hepimizin birinci elden tecrübe ettiği ve sandık başında yaratılacak farkların ne kadar belirleyici olduğunu unutmamalı, Türkiye’de dört bir yanında haklarına, sürece hakim ve tarafsız Oy ve Ötesi gönüllülerinin bulunmasını sağlamalıyız! Bunun için 2015 Genel Seçimlerindeki hedefimiz Türkiye'deki oyların yüzde 62'sine dokunmak için 45 il ve 162 ilçede bulunmak. Bu hedefimiz doğrultusunda farklı illerde toplantılarımıza başladık.

HUKUK ÇALIŞMALARIMIZ

Kamusal alanda özellikle seçim sistemine yönelik bilgi alışverişini zenginleştirecek, konuyla ilgili politika oluşturma ve yasal gündemin belirlenmesinde katılımcı demokrasinin bir parçası olarak faaliyet göstermek istiyoruz ve seçim sistemindeki aksaklıkların giderilmesi için baskı unsuru oluşturmak amacıyla çalışmalar yürüten bir hukuk çalışma grubumuz var. Haziran 2015 seçiminin anayasal hakların korunması çerçevesinde ne anlama geldiğiyle ilgili bilinçlendirme çalışmaları, sandık kurullarının ve müşahitlerin eğitiminin doğru ve yeterli olması vb. çalışmalar bu iş kolunun temel faaliyet alanlarını oluşturuyor. 

VATANDAŞLARIN İHTİYAÇ ANALİZİ VE YEREL YÖNETİME KATILMASI

Toplumla birlikte çalışan etkin bir yerel yönetim anlayışının yerleşmesine katkıda bulunmak, yerel politikaların iyileşmesini sağlamaya yardımcı olmak istiyoruz. Mahallelerde vatandaşların ihtiyaçlarının tespiti, raporlanması ve giderilmesini öngören, bunu yaparken de iki taraflı bir dialog başlatmayı hedefleyen Bölgesel Önceliklendirme Haritası, kısa ismiyle BÖH Projesi, bizi en çok heyecanlandıran çalışma. Seçimlerdeki deneyimimiz bize gönüllü sandık gözlemciliği yaparken en çok keyif alınan noktanın siyaset ötesi insani değerlerde buluşma olduğunu ve toplumsal bütünleşmeyi teşvik eden sosyal sorumluluk projelerine duyulan ihtiyacı göstermişti. Bu beklentilere cevap verecek şekilde projelendirdiğimiz çalışmanın pilotunu Şişli ilçesinde Haziran ayında gerçekleştirmiştik. Bu çalışmadan çıkarımlarımız doğrultusunda İstanbul’da belirlediğimiz 6 ilçede (Zeytinburnu, Sarıyer, Şişli, Beyoğlu, Ümraniye ve Kartal) saha çalışmalarımıza başladık.

OY VE ÖTESİ KİMDİR?

OY ve ÖTESİ, tamamen gönüllü ve siyasi partilerden bağımsız genç bireyler olarak yola koyuldu. Bir avuç insan olarak başlayan girişim dört ayda şeffaf ve demokratik seçim bilincinin yerleşmesini isteyen 30 binin üzerinde gönüllüden oluşan bir gönüllü platformuna dönüştü ve farklı illerden gönüllülerin katılımıyla 50 bine yaklaşarak artmaya devam ediyor. Tüzel bir kişilik altında çalışmaları gerçekleştirmek için 24 Nisan 2014 tarihinde OY ve ÖTESİ Derneği kuruldu. 30 Mart 2014 yerel seçimlerinde İstanbul’da, Haziran 2014 Yalova’da tekrar eden seçimlerde ve 10 Ağustos 2014 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde sandıklara sahip çıkmak üzere sandıklarda gönüllü gözlemcilik yapıldı ve sayım tutanakları toplandı. Gönüllüleri emeği, istekliliği ve yoğun katılımıyla onların omuzunda yükselen bu girişimde görüldü ki Oy ve Ötesi’nin sandık başındaki tecrübesi tarafsız kalarak görüşü birbirinden farklı binlerce insanı bir araya getirmesi ve beraber uyum içinde çalışabildiklerini öncelikle kendilerinin, sonra da toplumun deneyimlemesi oldu.

Oylara sahip çıkmanın ‘ötesi’nde ülkede geçirilecek daha güzel günler için geleceğe katkıda bulunmak misyonunu sürdürecekleri 3 farklı alandaki ÖTESİ çalışmaları belirlendi. (1) Gönüllü sandık gözlemci organizasyonumuzu genişletmek ve etkinleştirmek, (2) seçim sistemindeki aksaklıkların giderilmesine yönelik bir baskı grubu olmak ve son olarak (3) sosyal ağımızı güçlendirme çalışmalarımızı gerçekleştirmek.