İşlenmeyi bekleyen bir elmas Kemeraltı

ONURHAN ALPAGUT

İçinde bulunduğumuz son 10 sene içinde esnafın çok zor günler geçirdiğini söyleyen Kemeraltı Esnaf Derneği Başkanı Ümit Kaya, “Esnafımız son dönemlerde çok ciddi kayıplara uğradı. Özellikle bulunduğumuz tarihi Kemeraltı Çarşısı’nda küçük esnaftan oluşan on bin esnafımız bundan en muzdarip kısım. Aşağı yukarı çarşı olarak beş bin ürün çeşidine ev sahipliği yapıyoruz. Bu bağlamda dünyanın en büyük çarşısı. 276 hektar kadar bir alandan bahsediyorum. Dünyanın hiçbir yerinde böyle bir yer daha yok. Çarşımızın en büyük özelliği sadece alışverişe hizmet etmesi değil, aynı zamanda din turizmi ile ilgili olarak buradaki havralar, sinagoglar ve camilerimiz tarihi mekanlarımız çarşıda mistik bir havanın olmasını sağlıyor” dedi.

 “TÜNELİN KEMERALTI’NA GİRMESİ ŞART"

İzmir'deki kruvaziyer turizminde gelinen son noktayı değinen Kaya, aynı zamanda çarşının pek çok soruna da sahip olduğunu belirtti. Kaya, “İzmir Ticaret Odası Başkanı Ekrem Demirtaş'ın Kemeraltı Çarşısı’na çok büyük bir desteği var. Fakat burası çok büyük bir alan olduğu için sıkıntılarımız da çok. Çarşımızın çok güzel yanları olduğu gibi büyük sorunları da mevcut. Nihayetinde aydınlatmasından, mobesesine kadar çok çeşitli sorunlar var. İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin yaptığı aktarma sistemiyle birlikte Kemeraltı’na insanların gelmeleri de zorlaştı. Konak’a gelen tünelin açılışını bekliyoruz. Ama tünelden de Kemeraltı’na giriş yapılması lazım. Bu da ayrı bir konu” açıklamasında bulundu.

“VALİMİZ GÜZEL İŞLER YAPTI"

Kemeraltı Çarşısı’nın bu kadar çok sorun barındırmasına rağmen iyi şeyler de yapıldığına dikkat çeken Kaya, “Valimiz Mustafa Toprak tarihi çarşıyı işportacılardan temizledi. Kemeraltı’nda AVM'lere ruhsat verdiler. Çarşının işportacılardan temizlenerek işgalin ortadan kalkması ile artık bayan müşterilerimiz ve gençler buraya daha çok gelmeye başladı. Bizim için hedef küçük esnafın yaşaması ve Kemeraltı’na insanların gelmesi. Artık buraya günlük ziyaretçi sayısı 150-200 bin civarında” diye konuştu.

“TARKEM İLE GÜZELLEŞMELER OLACAK"

Sözü Tarihi Kemeraltı İnşaat Yatırım Ticaret Anonim Şirketi’ne (TARKEM) getiren Kaya, “Başta TARKEM'e ne yapar ne yapmaz diye şüphe ile yaklaştık. Çünkü biz esnaf derneği olarak küçük esnafın hiçe sayılmamasını istiyorduk. Beni de son dönemde yönetim kuruluna davet ettiler. Bu daveti kabul ettim. Ne yapıp ne yapmayacaklarını görmek adına. TARKEM'in şu an Kemeraltı’nda boş kalmış olan ayakkabıcılar sitesi gibi yerler içir ve havralara geçişle ilgili demo projeleri mevcut. Bununla ilgili çalışmalar oluyor. Fakat şu anda burada TARKEM'in mülk sahibi olma gibi bir durumu söz konusu değil. TARKEM bu samimiyeti ile devam ederse çarşıda birtakım güzelleşmelerde olacaktır” ifadelerinde bulundu.

TALEPLERİNİ SIRALADI

İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkanı Aziz Kocaoğlu’ndan taleplerde bulunan Kaya, “Sürekli Başkanımız ile görüşüyoruz. Aktarma sistemi ile ilgili esnafın sorunları var. İnsanlar şehrin göbeğine gelirken aktarma sıkıntısı yaşıyor. Eskiden burası merkezdi Saat Kulesi’nin önüne kadar belediye otobüsleri çalışıyordu. Artık yok. Şimdi ise; insanları Kemeraltı’na getirebilmek için uğraş veriyoruz. Otopark, tuvalet, ruhsat ve iş değişiklikleri ile ilgili sıkıntılarımız var. Konak Belediyesi Başkanı Sema Pekdaş ile yılbaşında bir proje gerçekleştirdik. Bu proje tuttu. Ses getirdi. Şimdi bu projeyi haziran ayı içinde ‘Hoş geldin bahar, yeniden Kemeraltı’ diye devam ettireceğiz. Bu projeleri hayata geçirebilmek için bizim kesinlikle başta Vali Mustafa Toprak olmak üzere Büyükşehir Belediyesi Başkanı Aziz Kocaoğlu ile bir araya gelerek el birliğiyle hayata geçirmemiz önemli” dedi.

“GELEN MALZEMELER HEP İTHAL"

Kemeraltı’nda esnaflık yapan, ayakkabı ve çanta sektöründe kendisine bir yer edinmiş Ahmet Sayar 15 yıldır burada çalışıyor. Piyasanın çok kötü olduğunu belirten Sayar, “Burada tüm esnafın durumu berbat. Çarşıda kiralar çok yüksek. Enerji pahalı. Esnaftan alınan vergiler fazla, piyasa dar. Milletin borcu var. Bunlar hep alışverişe yansıyor.  Dolar ve Euro’nun da yüksek olması, döviz-kur farkı bizi etkiliyor. Bütün borçlar hep dövize bağlı. Gelen malzemeler hep ithal” diye konuştu.

Çarşıya gelen turistlerden nasiplenemediklerini vurgulayan Sayar, “Turist rehberlerinin ülkeye gelen turistleri belli anlaşmalar dahilinde hep aynı yerlere götürüyorlar. Gelen turistleri serbest bırakmıyorlar. Her tarafta alışveriş yapılmıyor. Belli mağazalar var. Belli bir parayı alıp rehberler ceplerine atıyor. Rehber adı altında kendi ceplerini dolduruyorlar. Yazın gelmesiyle iç piyasalarda çok büyük düşüşler olacağını düşünüyorum. Piyasa kış gibi olmaz. Bayrama doğru belki o arada bir artış söz konusu olabilir. Biz esnaf olarak bayrama bir hafta kala ancak artış bekliyoruz” dedi.

“BELEDİYEMİZ ÇALIŞMIYOR"

Gizli bir ekonomik krizin olduğu çarşı esnaflarınca kabul edilmiş durumda. Gıda sektörü de bundan nasibini nasıl almış. Bunu da çarşının kebapçısı Şevket Şenel anlattı: “Esnaf olarak sıkıntımız çok. Etler aldı başını gidiyor. Kimse bu gidişe dur demiyor. Geçen sene etin kilosu 15 TL’idi bu sene 30 TL'yi geçti. Ben burada 55 senedir esnafım. Bu seneki kadar durgun bir piyasa daha ben görmedim şu çarşıda. Yapılan yol çalışmaları işlerimizi olumsuz şekilde etkiledi. Bize çarşıda trafik kapanacak dendi ancak kapanmadı. Burada gelip kamyon durursa insanlar nasıl toz, dumandan yemek yesin. Gelen müşterilerde kaçıyorlar zaten. Etlere her gün zam geliyor. Biz elimiz mahkum yine almak zorunda kalıyoruz. 5 senedir aynı fiyat tarifesini kullanıyorum. Belediye bana yenisini vermiyor. Ancak iş ete gelince her gün zam. Ben burada nasıl dayanayım. Belediye çalışmıyor. Yollarda temizlik yok. Her taraf kötü durumda hiç ilgilenilmiyor. Etrafın toz duman olmasından buraya turistte gelemiyor. Civardaki insanlarda turistlere laf atıyor. Onları rahatsız ediyor. Gelen müşterilerimiz Suriyeli dilencilerin tacizine uğruyor. Ben Belediyenin artık bu konuda bir şeyler yapması gerektiğini düşünüyorum."

“GELEN ÜRÜNLER ZAMLI"

Çarşıdaki sohbet ettiğimiz bir diğer isim ise bakliyat ve kuruyemiş işi ile uğraşan Mustafa Çobandı. Mustafa Çoban gelen zamları pazarın durumunu anlatarak, “Bu sene gelen mallar geç seneye göre çok zamlı. Burada kayısı, üzüm, fındık, ceviz, badem, Antep fıstığı herkesin her zaman aldığı ürünler. Bunlar zamlanınca kitlenme yaşıyoruz. İşler eskiye oranla normal ancak fiyatların yükselmesi sadece ciroyu iyi yapıyor. Bu da esnafları kandırmaya yeterli. Ama kar olarak çok gerideyiz. Temel ihtiyacın yüzde 60-70'i zamlı. Mercimek, fasulye gibi ürünlerde yine çok pahalı. Gıdanın yüksek olması halkı direk etkileyen bir konu. Önümüzdeki yıllardan beklentimiz var” açıklamasında bulundu.

“AÇIĞIMIZI KOLLUYORLAR"

“Devlet destek yapıyor ama sanki zoraki bir destek yapıyormuş gibi” diyen Çoban, konuşmasını şu şekilde sündürdü: “Devlet bize bazı şartlar sunuyor. Bu şartlarda esnafa ağır geliyor. Mesela diyor ki vergi borcun olmayacak. SSK borcun olmayacak. Devlet bana borcun olmayacak diyor. Bakıyorsunuz sıkıntıda olan kesimin devlete borcu var. Yani devlet haklı bir yanda ama sanki vermemek içinde olmadık prosedürler uyguluyor. Bu da vermemenin kibar hali oluyor. Devlet bir yandan destek vereyim derken diğer yandan da açığımızı kolluyor.”

“ÇARŞIDA KALİTELİ TURİST YOK"

Çarşıya yabancı turistin geldiğini belirten Çoban, ancak gelen turist iyi turist değil. Çoban, “Ekonomisi iyi, elit turist yok çarşıda. Daha çok Balkan ülkelerinden gelen turistler mevcut. Onlarda zaten günü birlik ziyaretler ile biraz gezme olarak bakıyorlar. Gezip, görme olarak değerlendiriyorlar. İyi esnaf olmadığınız zaman ya da sizi yönlendiren rehber iyi olmadığı takdirde turistin harcama yetisi de düşük oluyor. Gelen turistlerde ‘kazıklanır mıyım acaba’ diyerek alışverişe çekinceli bakıyor. Burada suçu da ben esnaflara buluyorum” dedi.