Bizim Mahalle-Konak, Altay Mahallesi

Hamza Gül

MAHALLEMİZİN KİMLİĞİ (192 nci Mahalle)

Mahallenin adı:  Altay

Mahallenin ilçesi, ili: Konak/İzmir

Posta Kodu: 35240

Mahallenin nüfusu:  1.250

Mahallenin seçmeni:  850

Mahallenin sokak ve cadde sayısı: 17

Mahallenin muhtarı:  Yusuf Budak

Eski adı Memduhiye olan Altay Mahallesi İkiçeşmelik ve Mezarlıkbaşı’ndan Kadifekale’ye çıkılan bölgede heyelan tehdidi ile karşı karşıya yaşayan bir mahalle. Memduhiye Mahallesi oluştuğu dönemin tarihsel gelişimi ise kaynaklara göre şu şekilde; “Yukarı Aya Yani Mahallesi, konumu bakımından diğer Rum mahalleleri içinde kendini hemen belli etmektedir. Türk ve Musevi mahalleleri arasında kalan bu mahalle, Bizans dönemine kadar izlenebilen “Saint Jean Theologien” kilisesi etrafında oluşmuştu . Dolayısıyla Rumlar’ın buradaki varlığı Bizans dönemine kadar inmektedir. XIX. yüzyılın sonunda bu mahalle hâlâ kalabalık bir Rum nüfusunu barındırıyordu. Şehre yönelik Müslüman göçleri ise Kadifekale sırtlarında ve Değirmentepe civarında yeni yerleşim bölgelerinin ortaya çıkmasını sağladı. Yukarıda bu şekilde Yapıcıoğlu Çeşmesi civarında oluşturulan mahalleye değinmiştik. Yine aynı şekilde 1885 yılında gelen Rumeli göçmenlerinden bir kısmının, İzmir’de Çalı mezarlığı yakınında, kendilerine verilen araziye 100 ev yaparak yerleştikleri ve buraya “Halidiye” adının verildiği aktarılmaktadır . 1878’e kadar Paşa Mezarlığı, Mumcunun Kahvesi, Mevlevi Dergâhı, Selâtinoğlu ve Karakapı mahalleleriyle sınırlı olan yukarı mahalleler, bu tarihten sonra Selimiye, Mahmudiye, Birinci, İkinci, Osmaniye, Birinci, İkinci, Üçüncü, Dördüncü, Beşinci Sultaniye, Birinci, İkinci Süleymaniye, Kadiriye, Orhaniye, Memduhiye, İmariye, Dolaplıkuyu, Ballıkuyu, Birinci, İkinci Aziziye mahallelerinin de eklenmesiyle oldukça genişlemişti . Tüm bu anlatımlar, 19. yüzyılın ikinci yarısında büyümesi hızlanan İzmir’in 1914 yılına gelindiğinde eski durumuyla mukayese edilemeyecek bir boyuta ulaştığını göstermektedir.”

HEYALAN TEHDİDİ

Altay Mahallesi, bulunduğu alan itibariyle son dönemlerde heyelan ile tanıştı. Evlerin duvarları ile yollarda oluşan kaymalar sonucu belediye ilk etapta riskli tespit edilen bölgeleri kamulaştırıp buradaki evleri yıktı.  Bu evlerin mahallede 13 sokakta bulunduğuna dikkat çeken muhtar Yusuf Budak, Heyelan riski ile mahallenin bundan sonraki süreçte gelişiminin önünün kesildiğini belirterek, “Artık bu mahallede yaşayanlar sanıyorum uzun sürede buradaki anılarını anlatarak bu bölgeyi tanımlayacak. Çünkü böyle giderse bu heyelan tehdidi ile mahalle tamamen yok olacak gibi bir tehdit ortada. Geçen yıllarda 13 sokağımız yıkıldı, şimdi de kazıları devam eden Agora Antik Tiyatro bölgesindeki çalışmalar için mahallemizin 5 sokağının daha istimlak edilmesi söz konusu. Şimdilik belediye buradaki ev sahipleri ile rakamda anlaşmak için kamulaştırma kararı çıkarttı. Ancak burada oturan mahalle sakinlerimiz belediyenin teklif ettiği para ile yeniden bir oturulabilecekleri ev alamayacaklarını belirterek, bu anlamda belediyenin teklif ettiği rakamı kabul etmiyorlar. Sanıyorum iş yargıya taşınacak o zaman mahkemenin belirleyeceği emsallerle bu sorun giderilecek. Mahallemizdeki heyelanın gerçek nedeninin araştırılması yerine burada evleri yıkmak geçici çözümdür. Kalıcı yol için buranın tarihi boyunca kale altındaki su yataklarının hareketlerinin tespiti ve bu suların bir biçimde yer üzerine çıkartılması gerekirken şimdilik sadece yeraltı suyunun basıncı ile ortaya çıkan toprak kaymalarına heyelan denilerek buradaki evler yıkılıyor. Bizim mahallede 13 mahallemiz ile tarihi Topaltı İlkokulumuz vardı. Tehlike nedeniyle bu tarihi okulumuz da yıkıldı.” dedi.

ESKİ İZMİR ADLİYESİ

Altay Mahallesi sınırları içinde bulunan tarihi yapılar arasında muhtarlık binası karşısındaki Mumcular Kahvesi olarak kullanılan yerin eski bir Rum Karakolu olduğunu, ayrıca mahallelerinde İzmir’in ilk adliye binası olan bir tarihi binanın da bulunduğu ifade eden muhtar Yusuf Budak, “Eski Rum Karakolu ile İlk Adliye binası halen ayakta. Adliye binasında bir aile yaşıyor, ayrıca karakolun yeri de kahvehane olarak işletiliyor. Ayrıca mahallemde Hacı Mehmet Balladur Ağa Vakfı Cami var. Bu vakfın kurucularına ait aile mezarlığı hala caminin bahçesindedir. Buraları yatır olarak bilenler gelip burada dualar ediyor. Camimiz Vakıflara devir edildi ancak heyelan riski nedeniyle ibadete kapalı tutuluyor. Çünkü caminin üst tarafında tarihi eser olduğu için güçlendirme çalışmaları nedeniyle burada yapılacak işlemler henüz başlamadı. Bu nedenle bir bekçi tarafından korunun camimiz ibadete açılacağı günü bekliyor.” şeklinde konuştu.

BERBER MUHTAR

1992 Yılında Mardin’in Kızıltepe İlçesi’nden taşınan 6 çocuk babası Yusuf Budak, 22 yıldan buyana oturduğu mahallede 3 ncü dönem muhtar olarak seçildi. Ailecek memleketlerinde de berberlik yaptıklarına dikkat çeken Yusuf Budak, konuşmasını şöyle sürdürdü; “Burada da kardeşlerim ve yeğenlerim ile aynı mesleği sürdürüyoruz. İşyerimi aynı zamanda muhtarlık ofisi olarak da kullanıyorum. Mahallede eski ve çevremizin geniş olması sebebi ile muhtarlık önerildi 2004’ten bu yana muhtarlığı sürdürüyorum. Mahallemin belirli sokaklarında halen ciddi altyapı eksiklikleri var. Geçen dönemlerde sıkıntılı olan sokaklara büyükşehir ve Konak Belediyemiz gerekli çalışmaları yaptı. Bu nedenle bazı bölgelerimiz sorunsuz. Ancak mahallede bulunan eski binalar yıkılsa bile yerine yenisi yapılamıyor. Çünkü burada yapılaşmaya izin yok. Kalan binalar zamana karşı ne kadar ayakta kalırsa o kadar. Yıkılırsa oraya yenisini yapmak imkansız.”

UYUŞTURUCU SATIŞI VE KULLANIMI

Kadifekale ve İzmir’in bir çok mahallesinin ciddi problemi olan ve son dönemde iyice kontrolden çıkan uyuşturucu satışı ve kullanımının yaygın olduğu yerlerden birisi de Altay Mahallesi. Yapıcıoğlu Çeşme durağında indikten sonra muhtarlığa ulaşana kadar sokak başlarında ve kahvehane önlerinde bekleyen grupların şaşkın bir o kadar da ‘Bu kim ne geziyor’ imalı bakışları altında tedirginlik içinde ulaştım muhtarlığa. Bu kişileri ve yaşananları polise ihbar etmeye muhtar korkuyor, mahalle sakinleri korkuyor, çünkü “Biz ihbar ediyoruz, mahalleye polis gelip gittikten sonra bu kişiler, “Bizi neden ve nasıl ihbar edersin diye kapımıza dayanıyorlar, bu durumda nasıl ihbar edelim” şeklinde sıkıntılarını dile getiriyorlar.